Ağaç Dikme Bayramı

12.07.2019 / Çevre / Genel

Türkiye’de her yıl çeşitli sebeplerden dolayı çıkan yangınlarda binlerce hektar ormanlık alanın yanması sonucu ağaçlarımız yok oluyor.

Özellikle yaz mevsiminin gelmesi ile ormanlık alanlara giderek mangal keyfi yapmak hepimizin sevdiği bir etkinliktir. Kimi zaman ailemizle kimi zaman da arkadaşlarımızla gittiğimiz piknik keyfini mangal ile süsleriz. Mangalın yanında bir de köz de çay ya da Türk Kahvesi yaparız.

Ama insanlarımızın çok az bir kısmı mangal keyfi bittikten sonra ateşi tamamen söndürmez. Bu da beraberinde doğa felaketini getir. Sönmeyen közler ormanlarımızda ciddi yangınlara sebep olabiliyor. Yangınlar sonucunda da her yıl ortalama binlerce hektar ormanlık alan kül oluyor.

Ormanların Önemi ve Faydaları

Orman; ağaçlar, çalı, otsu bitkiler, mantarlar, mikroorganizmalar ve çeşitli hayvanlarla, toprağın meydana getirdiği bir ekosistemdir. Ormanlar, insanlığa sağlık ve estetik katkılar sunması yanında iktisadi bir kaynaktır aynı zamanda. Başlangıçta insanlar için günlük ihtiyaç kaynağı olan ormanlar, modern çağda artık yaşamın her alanında vazgeçilmez bir unsur oldu.

Ormanlar sadece insanlar için değil, tüm canlılar için önemlidir. Betonlaşan kentlerde insanlarla birlikte yaşayan hayvanlar olduğu gibi ormanlık alanlarda yaşamak zorunda kalan hayvanlar da mevcut. Bu canlılar beton içerisinde yaşayamazlar. Bu yüzden ormanlık alanların yok edilmesi bazı canlı türlerinin yaşam alanlarının daralmasına sebep olurken türlerinin de yok olmasına neden olabilir.

• Yakacak: Ormanın ilk kullanımı, ağaçların odun olarak kullanılması şeklinde olmuştur. Isınma aracı olarak kullanılan orman ürünleri artık bu özelliğinden çok daha fazla öneme sahip hale gelmiştir.
• Mobilya: Orman ürünlerinin; kereste olarak sadece masa sandalye dolap imalatı değil, iki binin üzerinde kullanım olanağına sahip olduğu bilinmektedir. Kerestenin teknolojik özellikleri üzerinde yapılan araştırmalar, keresteden yararlanma şekillerinin ve olanaklarının daha da artacağını göstermektedir.
• Kâğıt Ürünleri: Basım yayım ürünlerinde, kitap ve dergi hammaddesi olarak orman ürünlerinin kullanımı geçmişten günümüze gelen çok önemli bir unsurdur.
• Gıda Sektörü: Ormanlar reçine, tanen, sığla yağı, defne yaprağı, defne yağı, mantar, çam fıstığı, keçiboynuzu (harnup), kestane, somak, cehri, mahlep, kitre (geven), meyan kökü, meyan özü, kekik, ıhlamur çiçeği, ada çayı, menengiç, salep vb. sayılamayacak denli çok ürünle insanoğlunun yararlandığı en büyük doğal kaynaktır.

• Canlıların Yaşama Ortamı: Ormanların bir parçası olan canlıların varlığı önemlidir. Bu canlıların yaşamalarını ve gelişmelerini sağlayan bir faktör olarak ormanlar, yaşamın dinamik unsurlarının bir parçası ve ekosistemi nedeniyle aynı zamanda bir bütünü olarak düşünülmelidir.
• Su Varlığını Korur: Ormanların yağışları artırdığı konusunda önemli bulgular açıklanmıştır. Ağaçların kökleriyle topraktan aldığı suyu yapraklarıyla atmosfere vermektedir. Bunun sonucunda havadaki nem oranı artmaktadır. Bir meşe ağacının, günde 570 litre suyu: ortalama olarak bu yolla (transpirasyon) atmosfere verebilme özelliği vardır. Ormanların aynı zamanda, suyun niteliğini iyileştirici yanı da bulunmaktadır. Ormanlar, su varlığının yalnızca düzenliliğini değil, aynı zamanda bu suların temizliğini de sağlamaktadır.
• İklim ve Orman: Ormanlar ve iklim arasında çift yönlü bir ilişki vardır. Bunun anlamı, ormanın iklim üzerindeki etkilerine karşılık, iklimin de orman üzerinde etkileridir.  İklim, orman ekosistemlerinin yapısı üzerinde önemli bir etkendir.  Bununla birlikte ormanların tipleri ve özellikleri, yayılış bölgelerindeki iklim, bölge ve toprak durumuna bağlı olarak değişiklik göstermektedir.
• Doğal Afetler: Ormanlar, toprak kaybı, toprak kayması gibi toprak hareketlerine karşı koruyucu özelliklere sahiptir.
• Oksijen Kaynağıdır: Ormanların, havadaki kirliliği emip tozu süzmektedir. Buna örne okalrak, 1 hektar çam ormanının yılda 30-40 ton, ladin ormanının 32 ton ve kayın ormanının 68 ton kadar bir tozu süzmesi gösterilebilir.

Ormanların oksijen üretme etkinliği üzerine yapılan bir araştırmada, hektar başına olmak üzere, iğne yapraklı ormanların yılda 30 ton, geniş yapraklı ormanların 16 ton, tarım kültürlerinin ise 3-10 ton oksijen ürettiği saptanmıştır.

Orman Yangınları

Doğal ya da insani sebeplerden ortaya çıkan yangınların ormanları kısmen veya tamamen yakmasına orman yangını denir. Orman yangınının başlıca sebepleri ise şunlardır:

• Ormanda güvenlik tedbiri almadan ateş yakmak.
• Yakılan ateşi söndürmeden bırakmak. Özellikle mangal için yakılan ateşin söndürülmeden bırakılması.
• Sönmemiş sigara izmariti ve kibriti yere atmak.
• Orman içinde veya bitişiğindeki tarlalarda istenmeyen otları veya tarla anızını yakmak.
• Gece aydınlatma için ormanda ateşle dolaşmak.
• Cam ve cam kırıklarını ormanda bırakmak, güneş ışığının camdan yansıyarak otları yakması.
• Çocukların orman içinde ateşle oynamaları
• Eğlence veya gösteri için ormanda ateşle bir şeyler yapılması, ateş yakılması.
• Tepelik yerlere selvi benzeri uzun ağaçlar dikilmesi, bunun sonucunda ağacın yıldırımı çekerek yanması, yangının sıçrayarak yayılması.
• Havaya atılan kurşunlu silahlardan meydana gelir.
• Orman içinde yapılan kanunsuz işleri gizlemek için çıkarılan yangınlar.
• Yabani hayvanları uzaklaştırmak için çıkartılan yangınlar.
• Gelir elde etmek için çıkartılan yangınlar.
• Tarla büyütmek veya tarla alanı açmak için ormanı yakmak veya ormanı bu sebeple yakınca yangının kontrolden çıkması.

Orman yangınlarının son yıllarda artması sonucu iklim değişikliği ve kuraklık meseleleri ön plana çıkmıştır.

Orman yangınlarını önlemek için;

• Ormanlara cam ve cam kırıkları atılmamalıdır. (Cam, güneş ışığını bir büyüteç gibi çimenlere çeker. Çimenler, tutuşarak çimenlerin alevlenmesine ve dolayısıyla yangının oluşmasına neden olacaktır.)
• Mangal küllerini söndürmeden dökülmemelidir. Çünkü çimenlerin tutuşarak yangın çıkarma olasılığı vardır.
• Bir yangın gördüğümüz zaman 110 Yangın İhbar Hattı’na bildirmeliyiz; eğer bu bir orman yangınıysa, o zaman 177 Alo Orman Yangını İhbar Hattı’na bildirmeliyiz.
• Halk görevli kişiler ve çevre örgütleri tarafından bilinçlendirilmeli, bu konuda seminerler ve konferanslar düzenlenmelidir.
• Ormanda ateş yakmamalıyız, yakmak zorundaysak çimensiz bir alanda ateşin etrafına taş koyarak yakmalıyız.

Bir Bayramımız Olsa

Yukarıdaki maddeleri incelediğimiz zaman doğal ya da insan faktörlerinden çıkan yangınların yanı sıra kasıtlı çıkan yangınların da orman yangınlarına çok büyük etkisi var.

Bu yangınlara karşı önlem almak herkesin görevi aslında. Yukarıda bahsedilen önlemleri almak oldukça basit. Bu önlemleri alarak ülkemizdeki yeşil alanları korumuş oluruz.

Var olan yeşil alanların yanında bir de yeşil alanları çoğaltma konusunu ele almamız gerekiyor. Mesela TEMA vakfı gibi sürekli ağaç diken vakıf ve kuruluşlar mevcut. Buralara bağışta bulunabilirsiniz.

Son zamanlarda Twitter’da “Ağaç Dikme Bayramı” konulu bazı tweetler dönüyor. Biz de Kabafii olarak devletimizden “Ağaç Dikme Bayramı” talep ediyoruz. Öyle bir bayram olsun ki, o gün 80 milyon insan bir fidan diksin. Bence ülkemizin en güzel bayramı olur. Hatta dünyaya örnek bir bayram olur.