Tüzel Kişilerin Hak Ehliyeti
Kişi ve mal toplulukları tüzel kişilik kazanmakla birlikte hak ehliyetine de sahip olurlar.
Anayasa Mahkemesi, 45 yaş üstü toplamda 15 üyeden oluşur. Her üye resmi olarak en fazla 12 yıl ya da 65 yaşına kadar görevde kalabilir.
15 üyeden oluşan Anayasa Mahkemesi 2 bölüm halinde çalışmalarını sürdürür. Anayasa Mahkemesi’ne üye olmak isteyenlerin 45 yaşını doldurmuş olmaları gerekmektedir. Üyelerin zorunlu emeklilik yaşları ise 65 olarak belirlenmiştir. Üye olarak seçilen herkes 12 yıl görevde kalabilirler. Görev süreleri sonunda tekrar seçilemezler.
Ayrıca Anayasa Mahkemesi üyeleri, kendi içlerinden bir başkan ve iki başkan vekili seçerler. Üye tam sayısının salt çoğunluğunun onayı ile belirlenen başkan ve başkan vekili ise dört yıl görevde kalırlar. Süresi dolan başkan ve başkan vekili en fazla üç kere seçilme hakkına sahiptir.
Anayasa Mahkemesi’nin üç üyesini TBMM seçer. Bir adet bora başkanlarının gösterdiği serbest avukatlar arasından seçen TBMM, diğer iki üyeyi de sayıştayın gösterdiği üyeler arasından seçer.
TBMM tarafından yapılacak seçimlerde her bir üye için üç aday gösterilir. Yani dokuz aday içerisinden üç tanesi seçilmiş olur.
Yapılan oylama sonucunda AYM için üç üye belirlenmiş olur. Bu üyelerin seçimleri en fazla üç turda belirlenir. İlk turda TBMM üye tam sayısının 2/3 oranında oyu alan kişi üye olarak seçilir. Eğer oylama geçersiz olursa ikinci turda TBMM üye tam sayısının salt çoğunluğu ile seçim yapılır. Yine geçersiz olursa son turda üye seçimi belirlenir. İkinci turda en çok oy alan iki aday arasında yapılan gizli oylama ile aday seçilmiş olur.
Anayasa Mahkemesi’nin on iki üyesini Cumhurbaşkanı seçer. Dört adet üyeyi kendiliğinden seçerken şu maddelere dikkat eder:
Cumhurbaşkanı, AYM için göstereceği diğer adaylardan üç tanesini de Yargıtay’ın kendisine göstereceği Yargıtay üyeleri arasından seçer. Ayrıca iki üyeyi de Danıştay’ın kendisine göstereceği Danıştay üyeleri arasından seçer.
Kalan üç üye ise, Yükseköğretim Kurulu (YÖK) üyesi olmayan YÖK kurumlarının hukuk, iktisat ve siyasal birimler dallarında görev yapan öğretim üyeleri içerisinden göstereceği adaylar arasından seçer. Bu adayların bir tanesi profesör ya da doçent olması gerekiyorken diğer iki adayın da hukukçu olması zorunluluğu vardır.
Anayasa Mahkemesi’nde bir tane genel kurul ve 2 tane de bölüm vardır. Şekil bozukluğuna dayalı iptal davaları Anayasa Mahkemesi’nde öncelikle incelenir.
Genel Kurul
Anayasa Mahkemesi’nde genel kurulun toplanabilmesi için AYM başkanının ya da başkan vekilinin beraberinde 10 üyesinin olması gerekmektedir. Yani AYM Genel Kurulu 11 kişi ile toplanabilir.
Toplantı sonucunda herhangi bir kararın onaylanabilmesi için toplantıya katılan kişilerin salt çoğunluğunun oyu gerekmektedir. Ancak bazı istisnai durumlar vardır.
Bu üç seçenek için oylama yapılırken toplantıya katılan kişilerin salt çoğunluğu yerine toplantıya katılan kişilerin 2/3 oranında olumlu oy vermesi gerekmektedir.
Siyasi partilere ilişkin dava ve başvurular, Yüce Divan sıfatı ile yargılamalar ile iptal ve itiraz başvuruları da AYM Genel Kurulu’nda görüşülen diğer başlıklardır.
2 Bölüm
Anayasa Mahkemesi Başkan Vekili ve beraberindeki 4 üye birlikte toplanır. Kararlar toplantıya alınan kişilerin salt çoğunluğu ile belirlenir. Bireysel başvuruları karara bağlamakla yükümlüdür.