Baş Ağrısı Nedenleri

20.06.2022 / Sağlık / Genel

En sık görülen sağlık problemlerinden biri olan baş ağrısı, her yaşta ve her cinsiyetten kişilerde sıklıkla görülebilir.

Dünyanın yaklaşık olarak yarısını etkileyen baş ağrısı, erkeklere kıyasla kadınlarda daha sık görülür. Baş ağrısı, baş çevresinde bulunan baş ve boyun kaslarının yanı sıra kulak, burun boğaz, atardamar, toplardamar ve tıpta periost olarak bilinen kemik zarı gibi pek çok doku ve sinirin basıya uğraması, kasılması ya da yer değiştirmesiyle oluşabilir.

Kişinin yaşam kalitesini düşüren bu rahatsızlık, zaman zaman gündelik işlerin aksamasına yol açacak kadar şiddetli olabilir. Uluslararası Baş Ağrısı Derneği (IHS), tüm baş ağrısı çeşitlerini 14 ana grupta ve 100'den fazla alt grupta sınıflandırır. Farklı bir deyişle baş ağrısı çok geniş bir yelpazede yer alır. Ancak tüm baş ağrılarının %90'ını migren ve gerilim tipi baş ağrısı oluşturur.

Baş Ağrısı Nedir?

Başın herhangi bir bölgesinde meydana gelen baş ağrısı, tüm insanlığın hayatının bir bölümünde tecrübe ettiği bir şikâyettir. Acil servislere yapılan başvuru nedenleri arasında ise %3’lük dilimi kapsar. Baş ağrılarının %96’sı iyi huylu karakterdedir ancak geri kalan kötü seyirli bağ ağrısı vakaları, erken müdahalenin hayat kurtarıcı olduğu acil durumlar arasındadır.

Acil servis hekimleri bu tarz seyretme eğilimindeki vakaları dikkatlice analiz ederek hastanın tıbbi öyküsünü alır ve fizik muayenesini gerçekleştirir. Sonrasında altta yatan duruma dair bir fikir elde etmek amacıyla çeşitli laboratuvar tekniklerine ve radyolojik görüntüleme yöntemlerine başvurulur.

Baş Ağrısı Çeşitleri Nelerdir?

• Tansiyona bağlı baş ağrısı
• Küme tipi (histamin) baş ağrısı
• Migren
• Alerjiye bağlı veya sinüzal baş ağrısı
• Hormona bağlı baş ağrısı
• Kafeine bağlı baş ağrısı
• Yorgunluğa bağlı baş ağrısı
• Hipertansiyona bağlı baş ağrısı
• Aşırı ilaç kullanımına bağlı baş ağrısı
• Post-travmatik baş ağrısı

Şimdi gelin baş ağrısı çeşitlerini madde madde açıklamalarıyla inceleyelim.

Tansiyona Bağlı Baş Ağrısı

Hipertansiyon vücuttaki tüm damar sisteminde, bu arada kapalı bir kutu olan beyin içinde de basıncın yükselmesine neden olur. Kafa içindeki kan basıncının artması baş ağrısı olarak ortaya çıkar. Zaman zaman çok şiddetlenebilen, zonklama tarzında şiddetli baş ağrıları görülür.

Küme Tipi (Histamin) Baş Ağrısı

Küme tipi (histamin) baş ağrısı, şiddetli yanma ve saplanan acı hisleriyle ayırt edilir. Gözün arkasında veya yüzün bir tarafında ortaya çıkar. Baş ağrısından etkilenen bölgede bazen şişkinlik, kızarıklık, kabarma ve terleme görülebilir. Burun tıkanıklığı ve göz yaşarması da bu baş ağrısıyla birlikte ortaya çıkabilir.

Migren

Migren, yaşam kalitesini düşüren ve günlük yaşam aktivitelerini kısıtlayan hastalıklardan biridir. Sık görülen bu hastalığın en yaygın belirtilerinin başında ağrı gelir. Ense, şakak ya da göz çevresinden başlayan bu ağrı, hareket ettikçe kötüleşebilir, zonklayıcı karakterle seyredebilir ve bu ağrıya eşlik eden bulantı, kusma, ışık ve sese olan rahatsızlık hissi ortaya çıkabilir.

Alerjiye Bağlı Veya Sinüzal Baş Ağrısı

Alerjik rinit ya da diğer adıyla saman nezlesi, sinüs yollarındaki şişmeye bağlı olarak baş ağrısına neden olabilmektedir. Ayrıca çeşitli alerjenler baş ağrısı ya da migren ataklarının tetikleyicisi olabilmektedir. Rinit, burun kanallarının iltihaplanmasıdır ve genellikle çevresel bir alerjiden kaynaklanır.

Hormona Bağlı Baş Ağrısı

Kadınlarda aylık hormonal değişimler şiddetli baş ağrısı nedenlerindendir, ya da baş ağrısını tetikleyen sebeplerdendir. Bu baş ağrısının sebebi östrogen hormonu, luteinik hormon ve lüteotropik hormonların artmasına bağlıdır.

Kafeine Bağlı Baş Ağrısı

Kafein, beyin damarlarını daraltır. Vücudunuz kafeine her gün maruz kalıyorsa ve aniden almayı keserseniz, kan damarlarınız hızlı bir şekilde genişler ve beyne giden kan akımı artar. Bu yoğun kan akışı baş ve boyun ağrılarına neden olabilir.

Yorgunluğa Bağlı Baş Ağrısı

Gerilim tipi baş ağrıları, boyun gerginliği, stres ve anksiyete gibi çeşitli faktörlerden kaynaklandığından, tedavi, stresli durumu mümkün olduğunca ortadan kaldırmayı gerektirir. Yorgunluk ve baş ağrısı aynı anda görülürse demir eksikliğinin belirtisi olabilir.

Hipertansiyona Bağlı Baş Ağrısı

Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon) Neden Baş Ağrısı Yapar? Yüksek tansiyon kan-beyin bariyerini etkiler ve baş ağrısı bundan kaynaklanır. Ayrıca kafa üzerinde baskıya neden olduğu için beyni basınca maruz bırakır. Bu durum beyindeki kan damarlarından kan sızmasına, beyinde ödem veya şişmeye neden olabilir.

Aşırı İlaç Kullanımına Bağlı Baş Ağrısı

Akut ilaçların aşırı kullandığında orijinal baş ağrısı - genellikle migren - değişir. Baş ağrısı daha sık iki taraflı olur, daha az zonklar ve genellikle baskıcı olur. Bulantı, kusma, ışık ve gürültü hassasiyeti gibi eşlik eden semptomlar daha önceki şiddetli saldırılara göre daha az belirgindir.

Post-Travmatik Baş Ağrısı

Başa alınan herhangi bir darbe sonucu post-travmatik baş ağrısı ortaya çıkabilir. Bu tip baş ağrılarının verdiği his, migren veya tansiyona bağlı baş ağrılarınınki gibidir. Post-travmatik baş ağrısı; darbe alındıktan sonra, 6 ila 12 ay boyunca sürebilir ve kronik hale gelebilir.

Sürekli Baş Ağrıları Neden Olur?

Sürekli ağrılarda sekonder bir neden olup olmadığı araştırılmalıdır. Daha önce periyodik gelen ağrıları olan hastalarda bu ağrılar süreklilik kazanmış ise hastanın çok sayıda ağrı kesici ilaç kullanmış olabileceği ya da altta psikolojik nedenlerin yatıyor olduğu olasılığı akla gelebilir. Ancak beyin kanaması sonrası oluşan hematom (kan toplanması), beyin toplar damarlarında pıhtı, menenjit ve temporal arterit gibi rahatsızlıkların da geçmeyen baş ağrısı nedeni olabileceği unutulmamalıdır.

Baş Ağrısı Nasıl Geçer?

1. Uyku Düzeni Oluşturun

Elbetteki uykunun baş ağrıları ile ilişkisi açık ve nettir. Uykusuzluğun baş ağrılarını tetikleyebileceği gibi çok uyumak da hem baş hem de vücut ağrılarını tetikleyecektir. Toplam uyku saati yeterli gibi görünse de kesintili uykular da tam bir dinlenme yapamayacağından baş ağrılarını artırabilir. Sık sık başınız ağrıyorsa uykunuzu mutlaka düzene sokmanız ve yeterli miktarda uyumanız gerekir. Özellikle karantina sürecinde gece saatlerinde uyumadan oturmak ve gündüz çok geç saatte kalkmak baş ağrılarını tetikleyecektir. Önerimiz; düzensizleşen uyku saatlerinizi düzene sokarak, gündüz uykusunu çok uzatmadan, çok bastırması durumunda ise sadece 20 dk kadar tazelenme uykusu yapın ve daha fazla gündüz uykusuna izin vermeyin.

2. Yeterli Miktarda Su İçin

Yetersiz su tüketimi dehidratasyon da denilen vücudun susuz kalması olayına neden olur, bu durum da baş ağrılarını tetikler. Özellikle havaların sıcak olduğu dönemlerde vücudumuz ciltten buharlaşma ve solunum yolu ile 500-700 mililitre arasında su kaybına neden olur. İdrar ile de en az 1 litre su kaybedecek olan bir kişinin günde en az 2-2.5 litre su tüketmesi gerekir. Su içmekte zorlanan kişilere suyu aromalandırarak içmesi önerilebilir. Her gün sabah taze olarak hazırlanmak üzere 1.5 litre suyun içine tatlı ve güçlü aroması olan elma, armut, ayva gibi meyvelerin veya limonun kabuğunu koyup bekletin. Bu suyu da sürekli yanınızda bulundurarak bir içecek gibi yavaş yavaş tüketin.

3. Soğuk veya Sıcak Su Torbası Uygulayın

Soğuk su torbası uygulamasının başın tepe bölgesine, şakaklara ve alın bölgesine uygulanması baş ağrılarına iyi gelecektir, özelikle migrende daha etkilidir. Ancak bu uygulama sırasında hastanın genel vücut sıcaklığının normal olması ve üşümüyor olması gerekir. Zaten eli ayağı soğuk ve üşümekte olan kişilere soğuk su torbası uygulaması baş ağrısını artırabilir. Sıcak su torbası uygulamasının ise ense ve üst sırt kaslarına uygulanması ağrıları azaltabilir veya geçirebilir, bu uygulama da daha çok gerilim tipi baş ağrılarında etkili olacaktır. Her iki uygulama için de önemli nokta soğuk veya sıcağın cilde zarar vermeyecek ve yakmayacak derecede olmasıdır. Soğuk da sıcak gibi cildi yakabilir ve zarar verebilir.

4. Masaj Yapın

Baş ağrıları sırasında masajın iyi geldiği zaten çoğu kişi tarafından deneyimlenmiştir. Ancak dikkat edilmesi gereken noktalar vardır. Bazı kişiler ağrı sırasında “allodini” denilen ve yüz bölgesinde veya saçlı deriye dokunmakla ağrı/acı duyusu hisseder. Allodinisi olan kişilere masaj yapılmaması gerekir çünkü ağrıları daha da artırabilir. Allodini yok ise şakaklara, iki kaş arasına, saçlı deriye ve ense üst kısımlarına çok bastırmadan yapılan tatlı-sert dokunuşlar ve sıvazlamalar ağrıyı azaltabilir veya geçirebilir. Ancak çok sert bastırmalar, ovalamalar veya sıkmalar o an için rahatlatıcı gibi görünse de daha sonra kasların sertleşmesine neden olacağından ağrıyı daha da artırabilir.

Ense kaslarına masaj ise biraz daha dikkatli olunması gereken bir durumdur. Mümkünse profesyonel masaj yaptırmak en doğrusudur. Duruş ve oturuş bozukluklarının çok sık olması nedeniyle ense kaslarında spazm veya boyun düzleşmesi çok sık görülen bir durumdur ve bu bölgeye yanlış masaj spazmları artırabileceğinden ağrıları da artırabilir. Boyun ve üst sırt kaslarına da çok sert bastırmalar, ovalamalar veya sıkmalar kesinlikle yapılmamalı.

Ayrıca uzun süre bilgisayar ya da cep telefonu kullanımı sonrasında ense kaslarında bir takım yorulmalar ve ağrılar gözlenebilir. Bu gibi durumlarda sık sık pozisyon değiştirmek ağrı duymayı engelleyebilir. Bazı baş ağrı çeşitleri stres ile doğrudan ilişkilidir. Bu nedenle yaşamınızda stresle başa çıkmak hem baş ağrılarınızın kontrolü hem de yaşam kalitenizi artırmanız açısından çok önemlidir.