Beth Harmon Gerçekte Kim?

10.01.2021 / Kültür / Sanat / Moda / Magazin

Netflix’in popüler mini dizisi The Queen’s Gambit’in öne çıkan hayali karakteri Beth Harmon hakkındaki tüm gerçekler bu yazıda.

1983 tarihinde Queen’s Gambit (Vezir Gambiti; satrançta bir açılış hamlesi) isimli Amerikan romanını yayınlayan Walter Tevis, kendi tabiriyle “zeki kadınlara övgü” niteliği taşıyan bu eserinde bir kadın satranç dâhisini anlatırken, hayali karakteri Beth Harmon’un bu kadar popüler olacağını muhtemelen bilmiyordu.

Spor/oyun ve bir oluşum romanı türüne giren ve evlat edinme, feminizm, satranç, uyuşturucu bağımlılığı ve alkolizm temalarını kapsayan eserde özetle, Beth Harmon'un, neredeyse yetimhanede başlayan yaşamının, sakinleştirici ve alkol bağımlılığı ile mücadele verdiği evreden, satrançta bir grandmaster (büyükusta) olduğu evreye geçişi anlatılıyor.

Bu ilgi çekici romanı senaryolaştıran, deneyimli bir satranç öğretmeni olan ve aynı zamanda satranç yazarı olarak bilinen Bruce Pandolfinii, The Queen’s Gambit’in yayınlandığı sırada, mini dizinin yönetmeni Scott Frank ile yaptığı bir röportajda “Walter Tevis'in hiçbir zaman Amerikalı genç satranç dâhisi Bobby Fischer'i referans gösterme niyetinde olmadığını” açıklıyor.

Yani aslında, herkesin kafasında yer eden, “The Queen’s Gambit gerçek bir hikâyeden uyarlama mı?”, “Beth Harmon gerçek bir kişi mi?” ya da “Vasily Borgov gerçekten o dönemin şampiyonu muymuş?” gibi soruların temelinde yatan cevabı doğrudan vermek istemiyor feminist yazarımız. Ama aslında işin gerçeği şu ki, olay gerçekliğin yanından bile geçmiyor.

Bu zamana kadar bir Amerikalı olarak satrançta dünya şampiyonluğu yaşayan tek isim Bobby Fischer ve o da istenilmeyen bir turnuvada boy gösterdi diye Amerikan vatandaşlığından çıkarılıp 12 yıl kaçak hayat yaşamak zorunda bırakılan biri. Hatta bu sebeple, İzlanda ona kucak açana kadar 9 ay boyunca Japonya’da hapis yatan bir adam.

Öte yandan, ilk defa dünya şampiyonasında erkeklerle müsabakalara katılan kadın Macar asıllı Judit Polgar. Kızıla yakın saçları, agresif oyunları ve daha birçok özelliği ile, dizideki karakterin resmen esin kaynağı. Pek tabi romandaki karaktere ilham vermesi ihtimal dışı çünkü popülaritesi yayın sonrasına denk geliyor. Ama aynı şeyi Netflix yayını için söylemek mümkün değil.

Yani uzun lafın kısası şu ki, Amerika yine elinde tutamadığı ya da hiç elde edemediği başarıları hayal gücüyle kendine yamamayı başaracak bir karakter yaratmış. Beth Harmon formülü olarak da şu çıkmış; biraz Fischer, biraz Polgar ve bolca Amerikan rüyası…