Bilgisayarda Yapılan Temel İşlemler

25.07.2022 / Bilim / Teknoloji / Genel

Dijital çağda bilgisayarlara çok iş düşmektedir. Hemen hemen her sektörün kullandığı bilgisayarda yapılan temel işleri inceleyelim.

Bilgisayarda Yapılan Temel İşlemler

Günümüzde bilgisayarlar, üzerlerinde yer alan işletim sistemleri, haricî-dâhili donamım aygıtları ve çeşitli yazılımlar sayesinde çok farklı alanlarda sayılamayacak kadar fazla iş için kullanılabilmektedir. Bununla birlikte bilgisayarlar kullanılarak yapılan işler oldukça fazla olmasına rağmen bilgisayarın çalışma yapısında gerçekleştirilen işlemler oldukça azdır. Aslında bir bilgisayarla yapılan işlemler üç temel faaliyetten ibarettir. Bunlar; giriş / çıkış işlemleri, veriler üzerinde yapılan işlemler ile veri ya da bilgilerin saklanması ve transfer edilmesi işlemleridir. Bilgisayar üzerinde yapılan temel işlemleri kısaca açıklayalım.

Giriş / Çıkış İşlemleri

Giriş işleminde bilgisayar siteminde kullanılabilecek bir veri sürece dâhil edilir [3]. Çıkış işleminde ise veri işleme sürecinin neticeleri farklı formlarda görüntülenir. Günümüzdeki bilgisayarlar giriş ve çıkış cihazları üzerinden veri alma ve işlem neticelerini görüntüleme imkânı sunmaktadırlar. Çeşitli donanım birimleri vasıtasıyla (klavye, fare, ekran ve yazıcı) giriş ve çıkış işlemler gerçekleştirilmektedir. Genellikle giriş işlemi ile kullanıcı bilgisayara bir komut vermektedir. Çıkış işlemi ise bilgisayarın verilen komuta göre gerçekleştirdiği işlemin sonucunu kullanıcıya aktarmaktır. Örneğin; bir web sayfası üzerinden müzik dinlemek için sayfaya istenilen şarkıcının adını yazmak giriş işlemi, istenilen şarkının dinlenmesi ise bir çıkış işlemidir. Bu süreçte giriş işlemleri için klavye, fare ve ekran kullanılır iken çıkış için hoparlör kullanılmıştır.

Veriler Üzerinde Yapılan İşlemler

Bilgisayar sistemleri veriler üzerinde çeşitli işlemleri gerçekleştirmektedir. Örneğin veriler, belirli bir kritere göre sınıflandırılabilir, sıralanabilir, özetlenebilir veya üzerlerinde birtakım aritmetiksel ve mantıksal işlemler gerçekleştirilebilir. Aşağıda bilgisayar tarafından veriler üzerinde yapılabilecek işlemler sıralanmıştır. Bunlar;

  • Sınıflandırma: Sınıflandırma, birbirine benzerlik gösteren verilerin gruplara veya kategorilere ayrılması işlemidir. Sınıflandırma işleminde sınıfı tanımlayan bir ölçüt bulunur ve bu ölçüte uyan veriler ilgili sınıfa yerleştirilir. Örneğin ülkemizde kullanılan otomobillerin motor hacimlerine göre taşıt sahiplerinin ödemesi gereken motorlu taşıt vergisi bulunmaktadır. Bu açıdan bir otomobilin motor hacmine göre hangi vergi dilimine gireceğinin belirlenmesi sınıflama işlemine örnek verilebilir.
  • Sıralama: Bilgisayarların mantıksal karşılaştırmalar yaparak verileri belirli bir düzende sıraya sokmasıdır. Örneğin; rakamların veriler küçükten büyüğe (1’den 9’a) veya büyükten küçüğe (9’dan 1’e), harflerin A’dan Z’ye veya Z’den A’ya şeklinde yerleştirilmesi bilgisayarların gerçekleştirdiği sıralama işlemine örnek verilebilir. Örneğin; bir sınıftaki öğrencilerin uzundan kısaya doğru boy sırasına koyulması bir sıralama işlemidir.
  • Özetleme: Çok fazla verinin tek seferde görülebilecek hâle getirilmesini sağlar. Bilgisayarlar çok fazla miktardaki veri analiz etmeye ve daha görülebilir hale getirilmesine imkân tanıyan işlemleri yerine getirmektedir. Özetleme işlemine en güzel örnek grafiklerdir. Bir ülkenin yıllar içerisinde elde ettiği gelirler ve bu gelir kaynaklarının durumu ile giderler ve gider kaynaklarının durumunu gösteren bir grafik çok büyük miktardaki bilginin özetlenmesine imkân tanır.
  • Aritmetik Ve Mantıksal İşlemler: Bilgisayarlar hesaplama ve karşılaştırma işlemlerini gerçekleştirebilmektedir. Bu işlemler temel olarak aritmetiksel ve mantıksal işlemler olarak isimlendirilmektedir. Aritmetik işlemler; veriler üzerinde bilgisayar ortamında toplama, çıkarma, çarpma ve bölme gibi işlemlerin yapılması anlamına gelir. Mantıksal işlemler ise karşılaştırma süreçlerini kapsamaktadır. Büyüklük, küçüklük veya eşitlik durumlarına göre gerekli mantıksal işlemin yürütülmesi anlamına gelmektedir. Örneğin, Ali ve Ayşe’nin bir miktar şekeri vardır. Bu durumda mantıksal karşılaştırma açısından üç durum söz konusudur. Bunlar;
    • Ali’nin şeker sayısı < Ayşe’nin şeker sayısı
    • Ali’nin şeker sayısı = Ayşe’nin şeker sayısı
    • Ali’nin şeker sayısı > Ayşe’nin şeker sayısı

Saklama Ve Transfer İşlemleri

Saklama, verilerin bilgisayar ortamında tekrar kullanılabilir hale getirilmesidir. Bilgiler tek bir sefer kullanmak veya tek bir ortamda kullanmak için üretilmezler. Bu nedenle bilgiler çeşitli ortamlara kaydedilebilmektedir. Bilgisayarlar, verileri saklamak CD, DVD, USB bellek, hard disk, harici hard disk vb. gibi ortamları veri kaydı için kullanılmaktadır. Bilgisayar sistemlerinde saklanmış olan veriler kolaylıkla tekrar kullanılabilmekte ve veriler başka ortamlara da transfer edilebilmektedir. İnternet ve harici kayıt ortamları üzerinden veriler transfer edilebilir ve başka bilgisayar ortamlarında kullanılabilir hale getirilir. Bilgisayarların transfer yeteneği ile veriler, diğer dijital ortamlara aktarılarak iletişim kurma, ortak çalışma gibi beceriler gösterilebilmektedir.