Bireysel Emeklilik Sistemi

18.12.2019 / Ekonomi / Genel

Ülkemizde bireyler emekli olduklarında yaşam standartlarını arttırmak için devlet destekli Bireysel Emeklilik Sistemi’ne kayıt oluyorlar.

Bireysel Emeklilik Sistemi, kişilerin aktif çalışma yaşamları süresince yaptıkları tasarrufları uzun vadeli yatırıma yönlendirerek emeklilik dönemlerinde yaşam standartlarını koruyabilecekleri bir gelir elde etmelerini sağlayan özel emeklilik sistemidir.

4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu uyarınca yürürlüğe giren BES; tasarrufların toplanması, değerlendirilmesi ve kişiye toplu para ya da maaş ödenmesi esasına dayanır. Bu sistem, Sosyal Güvenlik Kurumu'nda mevcut olan sağlık hizmetleri veya diğer hizmetleri sunmaz. BES, zorunlu sosyal güvenlik sisteminin alternatifi değil, tamamlayıcısıdır.

Bireysel Emeklilik Sigortasına İhtiyaç Duyulmasının Nedenleri

Bireysel Emeklilik Sistemi'nin hayatımıza girmesi, gelecek nesil emeklilerinin yaşam koşullarının iyileştirilmesine olanak sağlayacaktır. Sosyal açıdan, bireysel tasarrufların oluşturacağı emeklilik fonları aracılığıyla ekonomiye ciddi kaynak yaratılacak ve ekonomik açıdan ülkemiz için çok önemli bir adım atılmış olacaktır.

Bireysel emekliliğin teşvik edilmesine yönelik olarak 01.01.2013 tarihinden itibaren, tüm bireysel emeklilik katılımcılarına ödedikleri katkı paylarının %25’ine karşılık gelen tutar da devlet katkısı eklemektedir. Bir katılımcının bir takvim yılı içinde alabileceği devlet katkısı tutarı, ilgili yıla ilişkin toplam brüt asgari ücret tutarının %25’ini geçemez.

Bireysel Emeklilik Sistemi Avantajları

• Devlet Katkısı: Bireysel Emeklilik Sistemi’nde yatırdığınız her katkı payının %25’i kadar bir tutar da devlet katkısı olarak hesabınıza eklenir. Bu tutar katılımcının gelir vergisi mükellefi olup olmamasına bakılmaksızın devlet tarafından bireysel emeklilik hesabına yatırılır. Yatırılan bu tutarın hesaplanmasına konu olan katkı paylarının toplamı ilgili dönemin yıllık brüt asgari ücreti kadardır.
• Yatırım Disiplini: Emeklilik döneminizde nakit ihtiyacını karşılamak ve hayat standardınızı korumak isteyeceğiniz düşünülürse, uzun vadeli birikim yapmanız faydalı olacaktır. Bireysel Emeklilik Sistemi ile aylık, 3 aylık, 6 aylık ve hatta yıllık olarak yatırdığınız paylar, siz emekli olana kadar sizin adınıza birikir. Üstelik mali bir sıkıntı yaşayacak olursanız, durumunuzu dengeye kavuşturana kadar ara verebilir, yatırdığınız katkı payını yeniden belirleyebilir, hatta yatırımlarınızın değerlendirildiği emeklilik şirketini değiştirebilirsiniz.
• Sosyal Güvenlik Kurumunun Destekleyicisi: İster Bağ-Kur, ister Emekli Sandığı, ister SSK’lı olun, çalışma yaşamınız süresince Bireysel Emeklilik Sistemi’nde birikim yapabilirsiniz. Emekli olduğunuzda ise, bu kurumlardan alacağınız gelire ek olarak Bireysel Emeklilik Sistemi’nden alacağınız gelir, size “kendi ayaklarınız üzerinde duracağınız” uzun ve güzel bir emeklilik yaşamı sağlar.
• Farklı Yatırım Araçları / Profesyonel Fon Yönetimi: Bireysel Emeklilik Sistemi’nde, yatırdığınız katkı payları emeklilik yatırım fonlarında değerlendirilir. Emeklilik yatırım fonları, finans piyasalarındaki birçok farklı menkul kıymete yatırım yapan fonlardır. Alanında uzman portföy yönetim şirketleri, bu fonları ihtiyaç ve beklentilerinize en uygun şekilde değerlendirir. Bireysel Emeklilik Sistemi’ne girerken yaptığınız sözleşme ile, birikimlerinizin değerlendirileceği fonları seçebilirsiniz. Böylece hem fonlarınız profesyonel fon yöneticileri tarafından yönetilir, hem de yatırdığınız tutarlar cüzi bile olsa, birçok farklı emeklilik fonunda birikim yapabilirsiniz.
• Emeklilik Geliri: Bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de, çalışanların aktif çalışma yaşamı süresince aldıkları gelir, emekliliklerinde azalır. Bu nedenle varolan yaşam standartlarınızı emekliliğinizde de koruyabilmek için ek gelire ihtiyaç duyabilirsiniz. Bireysel Emeklilik Sistemi’ne katılarak bu ek geliri sağlayabilirsiniz. Emeklilik hakkınızı kullanmak istediğinizde birikiminizin tamamının veya bir kısmının ödenmesini talep edebilirsiniz.

İstediğiniz anda birikimlerinizi alarak sistemden ayrılabilirsiniz. Ayrılmanız halinde, emeklilik şirketince tarafınıza yapılacak ödemeler için elde ettiğiniz getiri tutarı üzerinden gelir vergisi (stopaj) kesintisi yapılır. Stopaj kesintisi oranı;

• Sistemden emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlar için %5,
• 10 yıl süreyle sistemde kalmakla birlikte sistemden emeklilik hakkı elde etmeden ayrılan katılımcılar için %10,
• 10 yıldan az süreyle sistemde kalarak ayrılan katılımcılar için ise %15’tir.

BES ile Hayat Sigortası Arasındaki Farklar Nelerdir?

• Hayat Sigortası, sadece birikim amaçlı bile olsa içinde mutlaka vefat ve sakatlık teminatı barındırır. Bireysel Emeklilik Sistemi herhangi bir teminat içermez, sadece birikim yapar. Ancak teminatlar arzu edilirse ek olarak alınabilir. Bu sebepten ötürü de Bireysel Emeklilik Sistemi kesintileri çok daha düşük düzeydedir.
• Hayat Sigortası sigorta şirketinin belirlediği kararlara göre yatırım yapar. Bireysel Emeklilik Sistemi'nde fonlar, bir uzman yardımıyla ancak katılımcının kararı ile seçilir.
• Hayat Sigortası sabit ve değişmezdir. Her bir poliçe ayrı hak ve teminatlar verir. Bireysel Emeklilik Sistemi, hayat sigortalarına göre çok daha esnektir. Katılımcı fon dağılımını yılda 6 kez, emeklilik planını 4 kez değiştirebilir. Birden fazla Bireysel Emeklilik Sistemi planını birleştirebilir.
• Hayat Sigortası'nda primler düzenli ve sabit olarak ödenmek zorundadır. Bireysel Emeklilik Sistemi'nde katılımcı istediği zamanda ve miktarda ara ödeme yapılabilir.
• Hayat Sigortası'nda şirket değişikliği yapılamaz. Bireysel Emeklilik Sistemi'nde 1 yıl sonra şirket değişikliğine gidilebilir.
• Hayat Sigortası'nda 10 yıl sonra emekli olunabilir veya birikimin bir kısmı borç olarak alınabilir. Bireysel Emeklilik Sistemi'nde en az 10 yıl prim ödemek ve 56 yaşı doldurmuş olmak şartı aranmaktadır. Borç alma seçeneği yoktur.
• Hayat Sigortası'nda, sigorta ettiren haklarını veya varsa borçlarını devredebilir. Bireysel Emeklilik Sistemi'nde hak devri söz konusu değildir.
• Hayat Sigortası'nda, verilen teminatlardan ötürü kesinti oranları daha yüksektir.Bireysel Emeklilik Sistemi teminat vermediği için kesinti oranları da daha düşüktür.
• Hayat Sigortası'nda vergi avantajının sigortalıya geri dönüşümü %5 iken,Bireysel Emeklilik Sistemi'nde %15 tir.
• Hayat Sigortası'ndan ayrılmak için en az üç yıl sistemde kalmak şartı aranır.Bireysel Emeklilik Sistemi'nde, katılımcı sistemden istediği bir zamanda ayrılabilir ancak, emekliliğe oranla daha yüksek kesinti ödemesiyle karşı karşıya kalır.