Devasa Çöplük: Dandora

18.01.2023 / Çevre / Genel

Dandora, Nairobi'nin ana çöplük alanı. Her gün 2.000 metrik tondan fazla çöp alıyor. Kenyalılar ise geçinebilmek için bu çöplükte çalışıyor.

Rehema Ayako, 12 yıl boyunca demir duvarlı evinden çöp sahasına geçimini sağlamak için 3 km yürüdü. “Burası benim ikinci evim. Faturamı ödemek için satılabilecek ne varsa satıyorum” diyor 62 yaşındaki dokuz çocuk annesi.

Kentin yaklaşık 14 kilometre doğusunda yer alan Dandora, Kenya'nın başkentindeki yüzbinlerce evde oluşan tüm atıklara ev sahipliği yapıyor.

23 yaşındaki Kenyalı Sharon Atieno, kendisini meşgul bir kadın olarak görüyor. 'Erken kalkan yol alır' sözüne inanıyor ve her gün Nairobi'deki evinden sabahın köründe işe gitmek için ayrılıyor.

Sharon Atieno, sahaya vardığında kıyafetlerini değiştiriyor, bir tozluk giyiyor, güzelce korunan örgüsünü örtüyor ve işine girişiyor. Hükümetin 2017'de plastik poşetleri yasakladığında moda olan dokuma kâğıt poşetleri toplamak için atık dağlarını eliyor.

Yaklaşık 3000 kişilik atık toplayıcı Kenyalı, “bir adamın zehri, başka bir adamın etidir.” Deyimini kendilerine yol model seçmiş durumda.

Nairobi’de günlük olarak 2400 ton civarında endüstriyel, evsel ve tarımsal atık ortaya çıkıyor. Bu atıklar kamyonlarla Dandora’ya taşınıyor. Hem kamyon sesleri hem de atık toplayıcıların sesleri birbirlerine karışıyor ve Dandora’da bitmeyen bir ses cümbüşü yaşanıyor.

Muhabirin sorularını yanıtlayan Sharon Atieno, "Biz de insanız ve çok şey yaşıyoruz. İyi bir yaşam için buradayız.” diyerek durumunu izah ediyor.

Anaokulu öğretmeni olmak isteyen eski bir öğrencinin annesi, ailesinin üniversite ücretlerini karşılayamaması üzerine atık alanına geldiğini söyledi. Şık giyimli bir kız ise "O zamandan beri hiç arkama bakmadım" diyor ve ihtiyaçlarını karşılayacak kadar kazandığını belirtiyor.

Cam şişe toplayan Benjamin Muema için onu siteye gönderen şey küresel koronavirüs pandemisiydi. Bakması gereken bir eş ve iki çocuğu olan yakınlardaki fabrikalardan birinde işini kaybeden Muema, aileyi doyurmak için yapacak bir şeyler bulması gerektiğini söyledi.

Şantiyede çalışmak bana kötü davranmadı, çünkü bir ayda 8.000 tona kadar atık cam şişe toplayabilirim

Bir ayda 36.000 Kenya şilini (311 USD) kazanabileceğini açıklıyor. İşsizliğin yüksek olduğu ve üniversite mezunlarının iş bulamadığı bir ekonomide, bu para üniversite mezununun bile kazanabileceğinden fazladır.

Yumuşak konuşan Muema, "Atıklar hala taze olduğu için buraya sabah 6 gibi erken geliyorum, şişeleri arıyorum, sonra oturup kırıyorum" diyor ve diğer atık toplayıcılardan da atık şişeler satın aldığını ekliyor.

Plastik atık toplayıcısı Kennedy Shiraku Wambui ise 100-200 kilo arası atık topladığını ve kazandığı paranın ailesine bakmasına yettiğini söyledi. Bir kilo plastik atığın kilogramını 17 Kenya şiline (0,15 USD) satabileceğini söylüyor.

Yaşam maliyeti gerçekten arttı ve burası bizi suç dolu bir hayata başvurmak yerine o kadar meşgul ediyor ki buradan ayrıldığınızda işinize bakmaktan başka yapacak bir şeyiniz kalmıyor.