Tüzel Kişilerin Hak Ehliyeti
Kişi ve mal toplulukları tüzel kişilik kazanmakla birlikte hak ehliyetine de sahip olurlar.
Dünya'nın En Büyük Çarpışma Kraterleri
30.05.2022 / Bilim / Teknoloji / Genel
4.5 milyar yıllık tarihinde Dünya’nın yüzeyine yüzlerce büyük asteroit çarptı. Bu çarpışmalar yer kabuğunda büyük oyuklar oluşturdu.
Çarpışmaların en az 190 tanesi, bugün halen görülebilen dev izler bırakmış. Fakat gezegenimizin atmosferine giren uzay kayalarının hepsi yere ulaşamıyor. Peki, bir asteroidin Dünya’da gedik açması için ne olması gerekiyor ve en büyük kraterler hangi çarpışma olaylarında oluştu?
Dünya’nın atmosferine dalan uzay kayalarının büyük bir kısmı aslında hiç dev boyutlu değil. NASA’ya göre çok küçükler ve yaklaşık 1 metre genişliğindeler. Bu durum Dünyalılar için iyi bir şey çünkü NASA, çapı 25 metreden küçük olan uzay kayalarının genelde atmosferi geçemediğini belirtiyor.
Uzay kayasının süper yüksek hızı, atmosferdeki gazları ısıtıyor ve bu sayede kaya atmosferden geçişi sırasında yanarak kül oluyor (kaya atmosferle karşılaştığında, teknik olarak bir gök taşına dönüşüyor). Atmosferden geçebilen kaya kalıntıları, yere ulaşmaları halinde çoğu zaman zararsız oluyor veya çok az zarar veriyor.
NASA’nın Jet İtiş Laboratuvarına bağlı Dünya Yakınındaki Cisim Çalışmaları Merkezi’nin başkanı Paul Chodas, “Atmosfer bizi çarpışmalardan koruyor” diyor.
Örneğin 2013 yılında Rusya’nın Çelyabinsk şehrinin üstünde 17 metre genişliğindeki bir gök taşı infilak etmiş, pencelerin kırılmasına ve yaralanmalara sebep olan bir şok dalgası meydana getirmiş. Fakat herhangi bir krater oluşturmamıştı çünkü yere ulaşmamıştı.
Fakat Dünya yüzeyinde bilinen 190 çarpışma krateri, daha büyük boyutlu bazı asteroitlerin zemine ulaştığını ancak bu durumun çok daha nadiren yaşandığını gösteriyor. Dünya Çarpışma Veri Tabanı‘na göre karaya çarpan cisimlerin çoğu Kuzey Amerika’ya (%32) düşmüş. Kuzey Amerika’yı %22 ile Avrupa ve %16 ile Rusya takip ediyor.
Bilinen çarpışma kraterlerinden 44 tanesi 20 kilometre veya daha büyük genişlikte. Dünya Çarpışma Veri Tabanı’na göre uzay kayalarının çarpmasıyla oluşan en büyük 44 kraterden 39 tanesi, 10 milyon yıldan daha öncesine dayanıyor.
