FIFA Dünya Kupası

29.03.2021 / Spor / Tarih

Dünya genelinde düzenlenen ve FIFA üyesi ülkelerin katıldığı futbol turnuvası FIFA Dünya Kupası'nı kazanan takıma verilen kupadır.

Turnuva ilk kez 1930 yılında başladı. İlk yıllarda kupayı kazanan takıma Jules Rimet Kupası verilirdi. Ardından bir sonraki sene bu kupa geri alınır ve yeni şampiyon olan takıma verildi. 1970 yılında bu uygulamaya son verildi. Yeni kupa tasarımına başlanması ile Jules Rimet Kupası daimi olarak Brazilya’ya verildi.

Birleşik Krallık Kraliçesi II. Elizabeth, 1966 FIFA Dünya Kupası şampiyonu İngiltere kaptanı Bobby Moore'a Jules Rimet Kupası'nı takdim ederken

2002 yılından itibaren alınan yeni kararla yeni kupanın geçici olarak bile kazanan takıma verilmemesi kararı alındı. Artık FIFA Dünya Kupası’nı kazanan takıma yeni kupanın bir kopyası kalıcı olarak verilmeye başlandı.

“Zafer” adını ismi ile kupayı ilk kez Abel Lafleur 50 bin Fransız Frangı karşılığında tasarlamıştı. Bu kupa 1946 yılında FIFA Başkanı Jules Rimet’in adını aldı.

Yunan tanrıçası Nike'nin altın kaplı som gümüşten yapılan altın kaplama bir tasvirini içeren bu kupa, lapis lazuliden (ya da laciverttaşı olarak da bilinir) üretilen bir kaideye oturtulmuştu. Bu kadide sekizgen şeklinde ve mavi beyaz renkler ile hazırlanmıştı.

Turnuvayı kazanan takım kupayı geçici olarak elinde bulundururken organizasyonda üç şampiyonluğa ulaşan takım, kupanın daimi sahibi olacaktı. 21 Haziran 1930 yılında düzenlenen ilk turnuvanın şampiyonu Uruguay olmuştu. Bu durumda da ilk dünya kupasını kazanan ülke Uruguay oldu.

Kaidenin üzerine çakılan altın levhaya ilk kez Uruguay’ın adı işlendi. Ardından 1934 ve 1938 yılları şampiyonu olan İtalya’nın adı da altın levhalarla kaideye işlendi. II. Dünya Savaşı nedeniyle 1942 ve 1946 yıllarında turnuva organize edilemezken savaş sırasında ülkede bulunan kupayı FIFA Başkan Yardımcısı ve İtalya Futbol Federasyonu Başkanı Ottorino Barassi, bir ayakkabı kutusunda sakladı.

1954 yılında düzenlenen FIFA Dünya Kupası’nı Batı Almanya kazandı. Fakat kupanın üzerinde Batı Almanya’nın adını yazacak yer kalmamıştı. Yine lapus azuliden eşkenar sekizgen kaide yapıldı. Yeni kaidenin ön yüzünde kupanın adı yazıyordu. Kalan yedi yüzünde ise her birisine ikişer levha asılacak kadar boşluk bırakıldı. Yapılan bu değişiklik sonrasında kupanın uzunluğu 35 cm, ağırlığı ise 3,8 kg oldu.

Kupa, 1966'da İngiltere'de halka açık bir sergi sırasında çalınsa da bir hafta sonra bulundu. Ardından FIFA, kupanın güvenliğini George Bird’e emanet etti. FIFA, turnuvalarda orijinal kupanın sergilenmesini istiyordu. Fakat İngiliz Futbol Federasyonu, kupanın sahtesinin üretilmesi konusunda Bird’e gizli bir talimat verdi. Turnuva sonunda kupayı İngiltere kazanınca takım oyuncularından Nobby Stiles'in elindeki gerçek kupayı alan bir polis memuru sahte kupayı verdi. O günden sonra tüm turnuvalarsa sahte kupa kullanıldı. Bu olay 1995 yılında yani Bird’ün ölümünden iki yıl sonra düzenlenen müzayede de ortaya çıktı. Sahte kupayı FIFA 254 bin 500 £ karşılığında satın aldı.

1970 FIFA Dünya Kupası'nda turnuva tarihindeki üçüncü şampiyonluğunu elde eden Brezilya, kupanın daimi sahibi oldu. Kupa, Brezilya Futbol Konfederasyonu’nun Rio de Janeiro'daki merkezinde sergilenmeye başlandı. 20 Aralık 1983'te buradan çalınan kupa hâlen bulunamadı.

Batı Almanya, kupayı kazandığı 1954 yılında kupanın bir kalıbını hazırlamıştı. Bu kalıptan yola çıkarak Batı Almanya'da Degussa tarafından iki ayda üretilen kupanın kopyası, Frederic adındaki Brezilyalı bir kuyumcu tarafından işlendi.

Zürih’teki FIFA merkez binasının bodrumundaki depoda, ilk kupaya ait olan ve üzerinde ilk dört turnuvayı kazanan takımların isimlerinin yer aldığı dört levhalı kaide bulundu. Bu kaide, 2016 yılında açılan Zürih’teki FIFA Dünya Futbol Müzesi'nde sürekli olarak sergilenmeye başlandı.