Açık Semalar Antlaşması (Open Skies Treaty)
Açık Semalar Antlaşması, ülkeler arasında güven ve askeri şeffaflığı artırmayı hedefleyen çok taraflı bir uluslararası anlaşmadır.
Gazetecilikte 5N1K Kuralı
15.03.2021 / Eğitim / Genel
Haber metni yazarken kullanılan 5N1K kuralı kim, ne, nerede, ne zaman, nasıl, neden (niçin) sorularına göre oluşturulması anlamına gelir.
Haberle ilgili bilgi ve belgeleri araştırdıktan sonra haberi yazma aşaması gelmektedir. Haberi yazma yani haberi oluşturma süreci en az haberi araştırma süreci kadar zordur. Elde edilen veriler neye göre haberleştirilecektir. Hangi bilgilere haberde yer verilecek hangilerine yer verilmeyecektir. Haberde yer alan bilgiler hangi sıraya göre yazılacaktır. Bunlar haberi yazan muhabirin cevaplandırması gereken çok önemli sorulardır.
Olay ve olguları haberleştiren muhabir haberi belli bir bütünlük içinde verebilmek için 5N1K kuralına başvurmaktadır. Haberin yazımı açısından günümüzde kullanılan en geçerli yöntem, haberi 5N1K kuralına göre oluşturmaktır.
5N1K Kuralı Soruları
- Kim
- Ne
- Nerede
- Ne zaman
- Nasıl
- Neden (niçin)
Bu nedenle gazeteci haberini yazarken bu 6 sorunun cevabına haber metninde yer vermeye çalışmalıdır. En çok da “Kim?” ve “Ne?” soruları önemlidir. Okuyucular, “Kim ne yaptı?” “Kimin başına ne geldi?” ve “Ne oldu?” sorularının cevabını haberde görmek istemektedir. Bu nedenle öncelikle bu iki soru cevaplandırılmalı, ilk paragraftan itibaren okuyucuların merak duygusu giderilmelidir.
“Ne zaman?” ve “Nasıl?” soruları da okuyucular açısından önemlidir. Bu sorular da haber metninin devamında cevaplandırılmalı, muhabir haber yazımında öncelikle bu unsurlara yer vermelidir. Gazete okuyucuları genellikle 10. satırdan itibaren “Neden ve niçin?” diye sormaya başlar. Haber metninde eldeki verilere dayanarak neden sorusu da tarafsız biçimde açıklığa kavuşturulmalıdır. Aksi hâlde okuyucu, haberi okumayı yarıda bırakmakta, habere olan ilgisini kaybetmektedir
Haber metninin gövdesini 5N-1K kuralına göre oluşturduğumuzda haberin bütünlüğünden ve kurgusunun doğru yapıldığından emin olabiliriz. Ancak haberle ilgili verilerin yetersiz olduğu durumlarda bu mümkün olmayabilir. Çünkü haberle ilgili bazı cevaplar belirlenmemiş ya da kesinleşmemiş olabilir. Bu durumda haber konusu olayla ilgili ihtimaller ve net olmayan durumlar da belirtilmelidir. Ayrıca haberi yazarken okuyucunun zihninde boşluk bırakmamak için olayların ve haberde adı geçen kişilerin geçmişine ve perde arkasında kalan bilgilere de değinmek gerekebilir.
