Siber Zorbalığın Gelecekteki Trendleri Nelerdir?
Siber zorbalık, dijital çağın karmaşık ve sürekli değişen bir sorunudur.
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi
10.12.2021 / Genel
İnsan Hakları Evrensel Bildirisi, 10 Aralık 1948'de, BM Genel Kurulu'nun 183. oturumunda kabul edilen 30 maddelik bildiridir.
İnsan Hakları Evrensel Bildirisi, ilk kez Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu'nun tarafından Haziran 1948’de hazırlandı. Üzerinde yapılan birkaç değişiklik ile 10 Aralık 1948 tarihinde BM Genel Kurulu’nun Paris’te yapılan 183. oturumunda 30 maddelik beyanname kabul edilmiştir.
Bildirinin onaylanmasında en temel etken, II. Dünya Savaşı’nda devletlerin halklarının hak ve özgürlüklerini anayasaları ile güvence altına alması olmuştur. Eleanor Roosevelt bu bildiri, bütün insanlık için bir "Magna Carta (Magna Karta)" olarak tanımlanmaktadır.
İlk zamanlarda baskı ile yönetilen devletler, 1215 yılında İngiltere Kralı’nın Magna Carta’yı kabul etmesi sonucunda baskı ile yönetim şeklinden yavaş yavaş uzaklaşmaya başlamışlardır. Magna Carta, bu anlamda ilk insan hakları belgesi olarak kabul edilmektedir.
İnsan haklarının gelişiminde önemli bir dönüm noktası olan diğer bildiri ise Amerika’da yayımlanan Bağımsızlık Bildirgesi olmuştur. Öte yandan 1789 yılında gerçekleştirilen Fransız Devrimi sonrasında “özgürlük-eşitlik-kardeşlik” kavramları daha sık anılmaya başlamıştır.
II. Dünya Savaşı sonucunda devletler halkların hak ve güvencelerini anayasaları ile güvence altına almış, bu sayede uygarlıkların da savaşlarla yok olmasını önlemişlerdir.
BM İnsan Hakları Komisyonu’nca 1948 yılında hazırlanan İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, üzerinde yapılan ufak tefek değişiklikler sonucunda 30 madde olarak düzeltilmiştir. 10 Aralık 1948 tarihinde BM Genel Kurulu’nun Paris’te gerçekleşen toplantısında kabul edilmiştir. Beyannameye imza atmayan 6 sosyalist ülke ile birlikte Suudi Arabistan ve Güney Afrika Birliği dışında kalan ülkelerde yürürlüğe girmiştir.
Yayımlanan bu bildiri ile bireyler anayasalarla tanınan siyasi, demokratik ve temel haklarının haricinde ekonomik, toplumsal ve kültürel hakların da sahibi olmuşlardır.
İlk grup haklar arasında yaşama, özgürlük, kişi güvenliği, keyfi tutuklama, hapis ve sürgünden korunma, bağımsız ve tarafsız mahkemelerde adil ve kamuya açık olarak yargılanma, düşünce, vicdan, din, toplanma ve örgütlenme özgürlükleri bulunur.
Yayımlanan İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ile sosyal güvenlik, çalışma, eğitim, toplumun kültürel yaşamına katılma haklarıyla bilimsel ilerlemenin ürünlerinden yararlanma hakkı yenilik olarak gelmiştir.
Bildiriyi kabul eden ve onaylayan devletler, bireylere bu hakları tanımayı taahhüt etmiş sayılacaklardır. 1948 yılından bu yana birçok ülke anayasasında bildiri kabul edilmiştir.
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi bir anlaşma olmasa da, tüm üye devletleri bağlayan Birleşmiş Milletler Şartı'nda yer alan "temel özgürlükler" ve "insan hakları" kelimelerinin anlamını tanımlamak amacıyla açıkça kabul edilmiştir. Bu bağlamda duyurulan bu bildiri, Birleşmiş Milletler’in temel kurucu belgesi olarak kabul edilmektedir. Ayrıca bu bildirgede uluslararası hukukta ilk kez, bildirgenin önsözünde "hukukun üstünlüğü" terimi kullanılmıştır.
10 Aralık 1948 yılında kabul edilen İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi nedeniyle her yıl 10 Aralık günü “İnsan Hakları Günü” olarak kutlanmaktadır. Ayrıca geleneksel olarak Nobel Barış Ödülü de her yıl 10 Aralık'ta verilir.
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nde Yer Alan Bazı Haklar
- İnsan: Bütün insanlar özgür, onur ve hakları yönünden eşit doğarlar. Akıl ve vicdana sahiptirler. (Madde 1)
- İnsan Haklarının Özellikleri: Herkes ırk, renk, cins, dil, din, siyasal ya da herhangi bir başka inanç, ulusal ya da toplumsal köken, varlıklılık, doğuş ya da herhangi bir başka ayrım gözetilmeksizin bu bildiride açıklanan bütün haklardan ve bütün özgürlüklerden yararlanabilir. Bundan başka, ister bağımsız ülke uyruğu olsun, isterse bağımlı, özerk olmayan ya da başka bir egemenlik kısıtlamasına bağlı ülke uyruğu olsun, bir kişi hakkında, uyruğu bulunduğu devlet ya da ülkenin siyasal, adli ya da uluslararası durumu bakımından hiçbir ayrım gözetilmeyecektir. Ayrıca bu haklar hiçbir şekilde başkalarına ya da kurumlara aktarılamaz. (Madde 2)
- Maddelerde Kesinlik: Bu bildirinin hiçbir unsuru, içinde açıklanan hak ve özgürlüklerin bir devlet, topluluk ya da bireyce ortadan kaldırılmasını amaçlayan bir etkinlik ya da girişime hak verir biçimde yorumlanamaz. (Madde 30)
1948 Sonra Yayımlanan Diğer Bildiler
- 20 Aralık 1952 tarihinde yayımlanan Birleşmiş Milletler Kadınların Siyasi Haklarına İlişkin Sözleşme
- 20 Kasım 1959 tarihinde yayımlanan Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Bildirisi
- 18 Ekim 1961 tarihinde yayımlanan Avrupa Sosyal Şartı
- 26 Haziran 1981 tarihinde yayımlanan Afrika İnsan ve Halklarının Halkları Şartı
- 29 Kasım 1985 Birleşmiş Milletler Yargı Bağımsızlığına Dair Temel Prensipler
Ayrıca Bakınız
