İspanya İç Savaşı

21.04.2021 / Tarih / Genel

Birinci Dünya Savaşı sonrasında imparatorluklar dağılır ve ulus devletler ortaya çıkmaya başlar.

Yapılan anlaşmalarla kaybeden ülkelere gelen yaptırımlar milliyetçiliği körükler. Barış amaçlı bir düzen kurulması düşünülse de kurulan diktatörlüklerle bu düşüncenin kolay var olamayacağı anlaşılmıştır.

İspanya’da 1876 yılında monarşi yönetimi mevcuttu. 1873 yılında cumhuriyet rejimi ilan edilse bile tekrar monarşi sistemine dönülmüştür. 1923 yılında monarşi yönetimi, ordu ve gerici çevreler ile iş birliğine girerek 1923 yılında sağcı bir diktatör rejim kurmuştur. 1930 yılında diktatorya sona ermiştir.

1. Dünya Savaşı sonrası kurulan yeni düzenin değişmesini isteyen devletlerin başında Almanya gelir. Değişiklik isteyen devletlerin saldırgan tutumu ortamında İspanya İç Savaşı başlar. 1931 yılında kurulan Cumhuriyetçi Halk Cephesi’ne karşı General Franco milliyetçi kesim ile isyan başlatır.

Ordu ve kilisenin toplumda büyük bir etkisi olduğunu bilen Cumhuriyetçiler, bu durumu ortadan kaldırmak için kilisenin bazı yetkilerini elinden almaya çalışır fakat orduya yapılan reformlar başarısızlıkla sonuçlanır. 1936 yılına kadar bir iktidar boşluğu ve kutuplaşmaların yaşanması iç savaşın temellerini atmıştır.

General Franco, Cumhuriyetçilere karşı isyanı Fas Bölgesi’nden başlatır. Almanya, İtalya savaşa lojistik destek verir. Cumhuriyetçiler Alman ordusu ile başa çıkamayacağını bilir, savaşı göze alamaz. Franco önce Sevilla’yı ele geçirir. Madrid’e doğru ilerler iken çok insan ve yerleşim yerlerini yok eder. Sovyetler Birliği Cumhuriyetçilere yardım eder ancak en kullanışsız cephanelerini verirler.

Hitler Franco’ya uçaklarını gönderir ve bir savaş taktiğini denemek için 1937’de Guernica’yı bombalar ve şehri siler. 1600 kişinin öldüğü bu bombalama Pablo Picasso tarafından Guernica adlı tabloda anlatılmıştır. Tablonun kopyası Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi salon girişinde sergilenir. 1937 senesinde iç savaş tüm ülkeye yayılmış ve Cumhuriyetçiler bitme noktasına gelmişlerdir.

İspanya’nın kuzeyini ele geçiren milliyetçiler maden ve sanayi alanlarını da ele geçirir. Ekonomik olarak da bitmiş durumda olan hükümet 1939 senesinde mağlup olmuş ve milliyetçiler iktidara gelir. Franco, İspanya’yı 1975 yılına kadar yönetir. Cumhuriyetçi kentlerde katliam emri verir ve muhalifleri kurşuna dizdirir. İspanya’nın en çok toplu mezar görülen ülke olduğu düşünülür.