Narkissos ve Nergis

18.12.2020 / Kültür / Sanat / Tarih

Hepimizin hüzünlü ve mutluluk verici hikayeleri vardır. Bunu insanlarla sınırlandırmadan düşünürsek doğaya ait güzelliklerin özellikle de çiçeklerin eski çağlardan kalma mitleri bulunur.

İzmir Yarımadası’nda bulunan Karaburun ve Mordoğan’a ait güzel kokulu, güneşe benzer nergis çiçeği şubat ve mart ayında açar. Her yıl yarımadaya hayran olunası bir hava veren bu çiçek için festival düzenlenir.

Nergis çiçeği, insanın umudunu yitirmemesi gibi solunca bilir ki zamanında yine açacaktır. Irmak tanrısı Kephesus ile arındırıcı su bekçi perisi Liriope’nin oğludur Narkissos. Bir kâhin, Narkissos doğduktan sonra onun kendi suretini görene kadar yaşayacağını söyler. Bir de peri kızı Ekho vardır. Kendisine hayran olup âşık olanlara aldırmaz ve hep karşılıksız bırakır. Narkissos bir gün avlanırken Ekho onu görür ve âşık olur. Ancak Narkissos, Ekho’nun aşkına karşılık vermez. Bunun üzerine günlerce acı çeken Ekho içine kapanır ve ölür. Ekho’nun sesi yankıya dönüşür.

Ekho’nun ölümü Olympos ilahlarını çok kızdırır, Narkissos’un cezalandırılmasını isterler. Narkissos bir nehrin kıyısına gelir, su içmek için eğildiğinde kendini görür ve âşık olur. O kadar aşıktır ki kendine nehrin kıyısından kalkamaz ayrıca günlerce yemez, içmez ve sonuçta ölür. Sonra Narkissos’un vücudu nergis çiçeğine dönüşür.

Bu mitteki tanrısal olaylardan pek çok çıkarım yapılabilir ve simgelere anlam yüklenebilir. Narkissos’un kendine âşık olması yani kişinin kendine duyduğu bağlılık ve hayranlığın narsizm şeklinde adlandırılmasının kaynağı olmuştur. Spiritüel etkilerinde var olduğu bu hikayede, Narkissos’un yemeden içmeden kesilmiş olması dünyevi istekleri bitirmiş olmasıdır. Bir başka simge ise Narkissos’un kendine âşık olması tinsel etki içerisine girilme durumunu gösterir. İçimizde var olan ruh kavramının farkındalığını anlatır. Çiçeğin açması ise şekli, kokusu ile tinsel tesirin etrafa yayılması olarak düşünülebilir.

Güzellik anlamına gelen nergis çiçeği aynı zamanda saygı anlamını barındırır.  Nergisin şiir dizelerinde yerini alması aşk, sevgi, saygı ifadesi getirdiğini de gösterir.

“Birileri mutsuzsa mutsuzlara nergis yolla. Bir kırmızı battaniye, bir mutluluk çadırı yolla. Sonra belki ben de gelirim.” Didem Madak