Orman Yangınlarının Nedenleri

18.07.2022 / Çevre / Genel

Son yıllarda artan orman yangınları ağaçlara, bitki örtüsüne ve ormanda yaşayan birçok canlıya ciddi zararlar vermektedir.

Büyük orman yangınlarıyla ilgili yapılan birçok araştırma, iklim değişikliğinin ve artan sıcaklıkların etkisine dikkat çekerek yangın ve iklim arasındaki ilişkiyi ele almıştır. Araştırmalar, iklim değişikliğiyle birlikte artan atmosferik kararsızlık, sıcaklığın yükselmesi, kuraklığın artması, sürekli olan sıcaklık dalgaları gibi meteorolojik ve iklimsel koşulların yangınların sayısında ciddi artışlara neden olduğu göstermiştir, ancak yangının başlaması için iklim koşulları yeterli değildir.

Yangın havadaki oksijen, sıcaklık ve yakıt olarak adlandırılan orman tabanında bulunan otsu veya ince yanıcı materyallerin belli bir oranda bir araya gelerek yanma reaksiyonu vermesi ile başlamaktadır. Literatürde bu üç unsur yangın üçgeni olarak adlandırılır. Yüksek sıcaklık, düşük bağıl nem, şiddetli rüzgarlar ve kısa süreli şiddetli yağış ile oluşan ani fırtınalar bir yangının bu şekilde başlaması için gerekli olan ve giderek sıklaşmaya başlayan sert hava koşullarıdır.

Ormanları yangınlara karşı korumak için öncelikle şunlara dikkat edilmesi gerekir:

• Ormanlara cam ve cam kırıkları atılmamalı. Cam, güneş ışığını bir büyüteç gibi çimenlere çeker. Çimenler, tutuşarak çimenlerin alevlenmesine yangının oluşmasına neden olacaktır.
• Mangal küllerini soğutmadan dökmemeliyiz. Çünkü çimenler tutuşabilir.
• Sigara izmariti yanık olarak atılmamalı,çünkü sigara izmariti çimenleri yakar ve yangın oluşur.
• Bir yangın gördüğümüz zaman 110 yangın ihbar hattına bildirmeliyiz.
• Halk görevli kişiler ve çevre örgütleri tarafından bilinçlendirilmeli, bu konuda seminerler ve konferanslar düzenlenmelidir.

Orman Yangınlarının Sebepleri Şunlardır:

İhmal ve dikkatsizlik nedeniyle çıkan orman yangınları:

• Ormanda güvenlik tedbiri almadan ateş yakmak.
• Yakılan ateşi söndürmeden bırakmak. Özellikle mangal için yakılan ateşin söndürülmeden bırakılması.
• Sönmemiş sigara izmariti ve kibriti yere atmak.
• Orman içinde veya bitişiğindeki tarlalarda istenmeyen otları veya tarla anızını yakmak.
• Gece aydınlatma için ormanda ateşle dolaşmak.
• Cam ve cam kırıklarını ormanda bırakmak, güneş ışığının camdan yansıyarak otları yakması.
• Çocukların orman içinde ateşle oynamaları
• Eğlence veya gösteri için ormanda ateşle bir şeyler yapılması ateş yakılması

Kasıtlı Çıkarılan Orman Yangınları:

• Orman içinde veya bitişiğindeki tarla veya otlakları genişletmek.
• Orman içinde yapılan kanunsuz işleri gizlemek için çıkarılan yangınlar.
• Yabani hayvanları uzaklaştırmak.
• İş ve çıkar elde etmek.

Orman yangınlarının baskın olarak görüldüğü Akdeniz havzasında, yangınların sayısında özellikle yaz dönemleri, kurak ilkbahar ve sonbahar dönemlerinde bir artış görülmüştür. Yapılan araştırmalar, Akdeniz ikliminin görüldüğü Akdeniz havzasında Haziran – Eylül arasını yangın sezonu olarak göstermektedir.

Akdeniz ikliminin görüldüğü bölgelerde iklim değişikliği ile birlikte sıcaklığın ve kuraklığın arttığı ve bu sıcaklık ile birlikte orman yangınlarının sayısında bir artış olduğu kaydedilmiştir.

Araştırmalar gelecekte çok sıcak iklim koşulları altında, yangın sezonlarının uzayacağını ve orman yangınlarının sayısında ciddi artışlar olacağını göstermektedir. Bu durum, orman yangınlarının önceden daha iyi tahmin edilebilmesi için, yangın- iklim ilişkini daha iyi anlama ve daha güvenilir modellerin geliştirilmesi ihtiyacını ortaya koymuştur.

Orman yangınlarının sık olarak görüldüğü Akdeniz ülkeleri (Portekiz, İspanya, İtalya, Yunanistan, Türkiye vb.), ABD, Kanada gibi birçok ülkede farklı yangın indisleri kullanılarak yangın riski değerlendirilmektedir. Keetch-Byram Kuraklık İndisi (KBDI), Kanada Orman Yangın İndisi (Canadian Forest Fire Weather Index) (FWI), Haines İndisi (Haines Forest Fire Weather Index) ve Nesterov Tutuşma İndisi orman yangınları ile kurak koşullar arasındaki ilişkiyi göstermek için kullanılan çok sayıda indislerden bazılarıdır.