Reklamın Tanımı ve Özellikleri

22.07.2022 / Genel

İnsanları belli bir yere yönlendirmek, dikkatlerini bir ürüne ya da hizmete çekmek için yapılan çalışmalara reklam denir.

Günümüz değişen pazar koşullarında, hem işletmeler hem de tüketiciler açısından vazgeçilmez bir konuma sahip olan reklam, profesyonel ve rasyonel stratejilerin geliştirilmesi ve uygulamaya konulması açısından önem taşımaktadır.

Reklam, ürün ya da hizmeti, bedelini ödeyenin de içinde yer aldığı belirli bir hedef kitleye, kitle iletişim araçları aracılığıyla iletilmesini ifade etmenin yanı sıra belirli stratejiler çerçevesinde oluşturulmuş yazılı, görsel ve işitsel mesajlar bütünüdür.

Reklam, konusu itibarıyla sadece ürün ve hizmeti değil aynı zamanda kurum, fikir ve kişileri de mesajının bir parçası olarak ele alır. Dolayısıyla, olumlu bir kurum imajı geliştirmek ya da mevcut kurum imajını güçlendirmek amacıyla da reklamcılık faaliyeti yürütülebilmektedir. Reklam, hedef kitle üzerinde olumlu tutum geliştirme çabası bağlamında, ikna edici iletişim özelliğine sahip bir pazarlama iletişimi unsuru olarak da değerlendirilebilir.

“Reklam” sözcüğünün anlamı üzerine farklı yorumlar yapılmaktadır. Sözcük, Latince kökenli “çağırmak” anlamına gelen “clamere” fiilinden türetilmiştir. Fransızcada “réclame”; Almancada “reclame”, “werbung”; İngilizcede “advertising” olarak karşılık bulan, Türkçede ise Fransızca “réclame” sözcüğünden hareketle kullanılan ve özlüce, “malların, hizmetlerin veya insan faaliyetlerinin herhangi bir yönü ile ilgili mesajların veya enformasyonun sağlanması” olarak tanımlanan reklam olgusunun birbirine benzeyen ya da birbirinden farklılaşan birçok tanımı bulunmaktadır.

Bunlardan birkaçı:

• Hâlihazırdaki bir ürün ya da hizmet hakkında kamuya enformasyon sunumu.
• Hareketli, her an değişebilir bir dünyanın serbest rekabete dayalı pazar mekanizması içerisinde var olabilmenin olmazsa olmaz, birincil koşulu” “Rekabeti canlandırarak ürün ve hizmetlerin kalitesini yükselten, fiyatı düşüren, böylece ekonomiyi güçlendirip refaha yardımcı olan yayın”, “Mal veya hizmete ait eksiksiz bilgiyi, etkili bir mesaja dönüştürerek hedef tüketicilere iletmek”, “Ürünler hakkındaki bilgileri tüketicilere iletme yolu.
• Çeşitli mal ve hizmetlerin tanıtımına yönelik, kitle iletişim araçlarından satın alınan yüzey ya da sürelerde, belirli bir markanın imzasıyla yapılan çalışmalar.
• Üretilen mal ve hizmetlerin tüketiciye duyurulması, pazarda yer alan aynı tür mal ve hizmetlerin çokluğu yüzünden tüketicinin, o işletmenin ürettiği mal ve hizmeti tercih etmesi için ikna edilmesi, ürüne olan ihtiyacın ve talebin canlı tutulması faaliyetleri.
• Bir ürün ya da hizmetin, bedeli kimin tarafından ödendiği belli olacak şekilde, geniş halk kitlelerine kitle iletişim araçlarından yer ve zaman satın alarak tanıtılması çabalarının bütünü.
• Paralı ve ücretli olarak yapılan bir duyuru”, “tüketicileri veya alıcıları bir mal veya markanın varlığı hakkında bilgilendirmek ve tüketici veya alıcıların ilgili malı, markayı, hizmeti veya kurumu tercih etmesini sağlamak amacıyla göze ve/veya kulağa hitap eden mesajların hazırlanması ve bu mesajların ücretli olarak reklam araçları aracılığıyla iletilmesi.

Tanımlamalar çerçevesinde reklamın bir iletişim biçimi olduğunu söylemek yanlış olmaz. Bilgi verme ve ikna etme görevi düşünüldüğünde reklam, geniş kitlelere ürün, hizmet, kurum veya kişiyi duyurma aracı olarak değerlendirilebilir. Tüm tanımların ortak noktası, reklamların ekonomik birer faaliyet olan üretim, dağıtım ve tüketim sürecinin vazgeçilmez bir unsuru olduğudur. Bu bağlamda reklam, işletmelerin pazarlama amaçlarına ulaşmak için yararlandıkları iletişim karması unsurlarından yalnızca biri, en belirgin bileşenidir.

Yapılan tanımlamalardan hareketle reklamın özellikleri şu başlıklar altında sıralanabilir:

• Reklam, pazarlama iletişimi aracıdır.
• Reklam, bir yönetim sürecidir.
• Reklamın hedef kitlesi; tüketiciler, müşteriler ya da bir konuyla ilgilenen kişi ve kurumlardır.
• Reklam, belirli bir ücret karşılığı yapılır.
• Reklam, reklamverenden tüketiciye doğru akan bir iletiler bütünüdür.
• Reklam, kişisel olmayan bir sunum biçimidir.
• Reklam, bir kitle iletişimidir.
• Reklam yapan kişi, kurum, kuruluş bellidir.
• Reklam aracılığıyla tüketici, bilgilendirilmeye ve ikna edilmeye çalışılır.
• Reklam mesajlarında mallar, hizmetler, vaadler, ödüllerin yanında sorunlara çözümler vardır.
• Reklam, diğer pazarlama iletişimi elemanlarıyla, işletmenin belirlediği pazarlama stratejisi doğrultusunda saptanan pazarlama hedeflerine ulaşmak için koordineli bir şekilde çalışır.

Reklam olgusu içinde “analiz” ve “yaratıcılık” (creativite) kavramlarının önemine dikkat çekilir. Analiz, hangi medya ile hedef kitleye en etkin biçimde seslenildiği; yaratıcılık ise ürün imajının çeşitli görsel ve işitsel unsurlar kullanılarak aktarılmasını ifade eder

Bir markanın bilinirliğini arttırmak, markaya değer sağlamak, imaj ve itibar oluşturmak için de reklamlar kullanılabilir. İyi bir reklamın olmazsa olmazları şunlardır;

• Özgün olmalıdır.
• İlgi çekmelidir.
• İnsanları şaşırtabilmelidir.
• Yaratıcı olmalıdır.
• Ticari bir amacı olmalıdır.

Reklamda 5M Kuralı

Reklam için önemli olan 5 temel terim bulunur. Bu terimler kelimelerin İngilizce baş harflerinden oluşur. Bunlar;

• Money (Para): Reklam için harcanacak olan miktardır.
• Message (Mesaj): Reklamda verilmek istenen mesajdır.
• Mission (Misyon): Neden reklam yapılıyor sorusuna cevap verilecek kısımdır.
• Measurement (Ölçüm): Reklamın etkinliğinin ölçüleceği kısımdır.
• Media (Medya): Hangi medya yöntemlerinin kullanılacağına karar verilecek kısımdır.

Reklam için harcanacak bütçe belirlenirken hiçbir kısıtlamaya gidilmemesi gerekmektedir. Reklam bütçesi belirlemede kullanılacak metotlar şunlardır;

• Ayrılabilir fonlar metodu
• Satış gelirlerinin yüzdesi metodu
• Rakiplerin harcamalarını esas alma metodu

Dijital dünyanın gerektirdiklerinden biri olan internet reklamları da oldukça çeşitlidir. İnternet reklam çeşitleri şöyledir;

• Banner Reklamları
• E-Mail Reklamları
• Sosyal Medya Reklamları
• Pop up Reklamları
• Affilliate (Satış Ortaklığı)
• Arama Motoru Reklamları