Trablusgarp Savaşı

22.06.2020 / Tarih / Eğitim

Osmanlı Devleti’nin Afrika’da kalan son yeri olan Trablusgarp, 1911 – 12 yıllarında yapılan Trablusgarp Savaşı ile İtalya’nın eline geçti.

İtalya, Osmanlı Devleti’ne cevaplaması üzerine bir ültimatom verdi. Fakat bu ültimatomun cevabını bekleyemeden Trablusgarp’ı işgal etti.

İşgalin Nedenleri

• İtalya’nın siyasi birliğini geç tamamlayıp sömürgecilik ve pazar arayışına girmesi
• Bölgeye İtalya’nın Osmanlı Devleti’ne göre daha yakın olması
• Trablusgarp’ın zengin hammadde yataklarına sahip olması
• Avrupalı devletlerin işgale onay vermesi

Bu işgal karşısında Osmanlı Devleti, Trablusgarp’a karadan asker göndermek istedi. Ama arada bulunan Mısır, İngiltere’nin elinde olduğu için ve tarafsızlık ilan ettiğinden dolayı Osmanlı Devleti’nin askerleri karadan Trablusgarp’a ulaşamadı.

Bu gelişmenin ardından deniz yoluyla asker göndermek isteyen Osmanlı Devleti’nin elinde bulunan Çanakkale Boğazı da yine İtalya tarafından ablukaya alınınca deniz gücünden de faydalanılamadı.

Gazeteci Şerif Bey lakabı ile Mustafa Kemal ve Kuyumcu Hamdi Bey lakabı ile Enver Paşa, Trablusgarp’a ulaştı. Mustafa Kemal, Derne ve Tobruk ile Enver Paşa da Bingazi’nin geri alınmasında büyük katkı sağladı.

Osmanlı Devleti’nin elinde bulunan Trablusgarp’ı alamayan İtalya, 12 Ada’ya ilerledi ve Osmanlı Devleti’ni masaya oturtmaya çalıştı. İtalyan’ın bu hamlesinin ardından Balkan ülkeleri de I. Balkan Savaşı’nı başlattı. Osmanlı Devleti de Balkanları kaybetmemek için subaylarını Trablusgarp’dan geri çekti. Ardından yapılan 1912 Uşi Antlaşması ile Trablusgarp, İtalya’ya bırakıldı.

1912 Qushy (Uşi) Antlaşması

• Antlaşma İtalya ile Osmanlı Devleti arasında İsviçre’de imzalandı.
• Trablusgarp ve Bingazi, İtalya’ya bırakılacak. (Osmanlı Devleti’nin Afrika’da toprağı kalmadı.)
• Trablusgarp halkı dini açıdan halifeye bağlı kalacaktır. (Osmanlı Devleti bölgedeki bağını koparmamak için halifeyi temsilen “Naibüs Sultan” adında bir görevli atandı.)
• I. Balkan Savaşı sonuna kadar 12 Ada, İtalya’ya bırakılacak. Bu sayede Yunanistan, 12 Ada’ya savaş ilan edemeyecek. (Ayrıca Bakınız: I. ve II. Balkan Savaşları)

Mustafa Kemal’in ilk savaşı Trablusgarp Savaşı’dır. Kendisinden çok daha fazla askeri gücü olan bir devleti mağlup etmesi, ileride Kurtuluş Savaşı’nın kazanılacağının müjdesi olmuştur. Ayrıca Mustafa Kemal, Binbaşı rütbesine yükseltildi. Mustafa Kemal, Trablusgarp Savaşı’nın ardından Anadolu’da tanınmaya başlamıştır.

Kaynakça: Benim Hocam Yayınları