Yasuji Murata'nın Maymun ve Yengeçleri

27.10.2021 / Kültür / Sanat / Sinema

Maymun-Yengeç Savaşı bir Japon halk masalıdır. Hikâyenin ana temasında, “adaletin sağlanması için kısas uygulanması gerektiği” vurgulanır.

1885'te Hasegawa Takejiro  yayınevinin Japon Peri Masalı serisinin üçüncü cildi olarak yayınlandı. Andrew Lang, uygunsuz yerlerini çıkardıktan sonra Kızıl Peri Kitabı’nda (1903) hikâyeye yer verdi. Yei Theodora Ozaki, aslına sadık kalarak Japon Peri Masalları'na (1908) dahil etti.

Seitaro Kitayama’nın filminde hikâye şu şekilde geçer. Baba Crabsuke/Kanisuke ve oğlu Crabtaro/Kanitaro (yengeçler) bir tohumun filizlenmesini beklemektedir. Daha sonra tomurcuklar filizlenir, ağaç olur ve bol miktarda meyve verir. Fakat bir türlü ağaca tırmanıp da meyveleri toplayamazlar. Bu durumu uzaktan izleyen Saruyoshi (maymun), onlar için hurma toplayabileceğini belirtir ve bir sepetle ağaca çıkar. Fakat meyvenin lezzeti onu baştan çıkarır ve topladığı bir sepet hurmayı kaçırmaya başlar.

Onu yakalamaya çalışan Baba Crabsuke, Saruyoshi’nin attığı sert bir meyvenin kafasına denk gelmesi sonucu hayatını kaybeder.  Bu duruma çok üzülen oğlu Crab Taro, babasının ölümünün intikamını almak için üç amcası Kurisaku, Hachinosuke ve Usubei ile görüşür. Saruyoshi'nin yokluğunda gizlice evine gelerek tuzak kurarlar. Kurisaku evin içine gizlenir, Usubei çatıda saklanır ve Hachinosuke kapının dışında bekler. El birliği ile Saruyoshi’yi yakalarlar ve cezasını vermek üzere bir bambuya bağlayıp götürürler.

Yapım "Athena Kütüphanesi"nde, Yokohama Cinema Shokai tarafından yapılan eğitici film serisinin 18. cildinde bulunur. 35mm ve 16mm versiyonları piyasaya sürülmüştür ancak günümüzde var olan hali, Konishi Rokuhonten tarafından satılan 16mm Sakuragraph versiyonudur. Yasuji Murata’nın yönetmenliğini üstlendiği ilk animasyon filmi olan "The Crab and the Monkey"in bu versiyonunda tembel ve açgözlü maymunun, bir kurnazlık yaparak yengecin sahip olduğu pirinç topunu elindeki hurma tohumu ile değiştirdiği sahneyi atlanmış ve hikâye bu haliyle kısaltılmış bir versiyon havası vermiştir.

Çizimlerin, Sengai Ikawa'nın 1937’de çıkardığı “Dainippon Yubenkai Kodansha” adlı resimli kitaptan ilham alındığı söylenebilir.

Varyantlar

1887'de bir Japon ders kitabında yayınlanan öykünün bir versiyonunda karakter olarak bir yumurta ve bir parça yosun bulunmaktadır. Yumurta, maymunun üzerine atlar ve kırılır; yosun da maymunun ayağının altından kayar.

Andrew Lang tarafından yayınlanan hikâyenin versiyonunda, yengeç olgunlaşmamış meyveyi kendi başına toplayabilir ve maymunu kovalamak zorunda kalmadığı içinde ölmez. Ancak daha sonrasında maymun onu ölüme terk eder.

Hikâyenin modern versiyonları genellikle şiddeti yumuşatan bir dil üslubu kullanır. “Maymun ve Yengecin Savaşı” ismi "Maymun ve Yengecin Hikayesi" başlığı ile verilir.

Yirminci yüzyıl Japon roman yazarı Ryunosuke Akutagawa, annelerinin intikamını almak için maymuna saldıran yavru yengeçlerin tutuklandığı ve ölüm cezasına çarptırıldığı kısa bir hikâye yazmıştır.

Hikâyenin tamamen farklı bir versiyonunda, maymun ağaca tırmanıp tüm hurmaları aldığında, yengeç ona meyve sepetini bir dala asmasını tavsiye eder. Maymun sepeti ince bir dala asınca dal kırılır ve meyve sepeti düşer. Yengeç hızlıca meyveleri toplar ve bir deliğin içine girer. Maymun yengecin üzerine dışkılamaya karar verir ve kalçasını deliğe sokar. Yengeç hızlı bir şekilde maymunun alt kısmını tıraş eder. Bu yüzden günümüzde maymunların dipleri tüysüzdür ve tüyleri yengeç kıskaçlarında uzar.

Çin, Kore ve Moğolistan'da bir yengeç ve bir maymun, bir maymun ve bir kurbağa veya intikam arayan diğer yaratıkları içeren benzer hikâyeler bulunur.