Yusuf Kıssası

01.02.2022 / Din / Genel

Ozanca Bal Meal’den Hz. Yusuf’un manzum hikâyesi...

BİSMİLLÊHİRRAHMÊNİRRAHIYM

(Yusuf 12/3)

Sana Kur’an’ı vahyetmekle kıssaların en güzelini / en doğrusunu anlatıyoruz; ^[1]

Bu Kitabı sana indirmeden önce sen de gafillerdendin; [seni de aydınlatıyoruz]. _(42/53)

(Yusuf 12/4)                     

Yusuf dediğinde babasına: Babacığım gördüm / görüyorum

[Şüphem yok ama senin de görüşüne başvurmak istiyorum]

Gördüm ki on bir gezegen bana secde ediyorlar;

Görüyorum ki Güneş ve Ay da onlara ekleniyorlar.^[2]

[Ben öncüleri oluyorum, hepsi bana boyun eğiyorlar].

(Yusuf 12/5)                     

Dedi: Yavrucuğum! Gördüğünü^[3] kardeşlerinle paylaşma; sana tuzak kurarlar,

Şeytan, insanın aşikâr bir düşmanıdır; [onları ayartırsa senin kuyunu kazarlar].

(Yusuf 12/6)      

[Soyumuzdan daha nice nice elçiler gelecek];

İşte böyle, demek ki Rabbin [bu kez] seni seçecek.

Sana görüşlerin / sözlerin / hadiselerin yorumunu öğretecek; _{(Hadîs: 12/111)}

Nimetini, seninle ve Yakup’un ehliyle / ailesiyle gerçekleştirecek;

Gerçekleştirdiği gibi evvelce iki atanla,

Büyükbaban İbrahim ve İshak amcanla.

Elbette Rabbin [seçilecek kişiyi] iyi bilendir;

[Yerli yerince ve tam gereğince] hükmedendir.

(Yusuf 12/7)                     

Nitekim var Yusuf’ta ve kardeşlerinde nihayetsiz^[4] ayetler;

[Kapsınlar bu kıssadan o hisseleri], merak edenler / ilgilenenler.

(Yusuf 12/8)

Dediler: Birbirimize sargınız, [sayemizde kimse dokunamaz topluluğumuza];

Ne var ki her nedense, gene de Yusuf ile kardeşi bizden daha gözde babamıza.

Babamız, [cidden göz göre göre yanlış yapıyor];

[Doğru değil bu yaptığı], hâliyle haktan sapıyor.

(Yusuf 12/9)

[Birbirlerine] dediler ki: Yusuf’u ya öldürün!

Veya [babasından ayırın], başka bir yere sürün!

Babanızın yüzü / teveccühü size kalsın / babamız artık bizi sevsin;

Ardından da sâlihlerden olun [ki, Allah Teâlâ bu günahımızı affetsin].

(Yusuf 12/10)

Biri dedi ki: Yusuf’u öldürmeyin; koyun onu bir kuyunun dibine!

Yaparsanız kervanlar bulsun diye bunu yapın / geçsin onların eline.

(Yusuf 12/11)

[Önce Yusuf’a bunu yapacaklarına karar verdiler];

[Sonra babalarının yanına gidip ona şöyle] dediler:

Babamız! Yusuf hakkında, bize niye etmiyorsun emniyet?

Hiç kuşkusuz ki, hepimiz Yusuf’a karşı besliyoruz iyi niyet.

(Yusuf 12/12)

Yarın onu bizimle gönder de koşsun oynasın yanımızda, ona gözcü oluruz;

[Aman gözün arkada kalmasın, biz onu her türlü tehlikeden] özenle koruruz.

(Yusuf 12/13)

Dedi ki: Onu alıp götürürseniz beni üzersiniz;

Siz Yusuf’u unutursunuz, oyuna dalar gidersiniz;

Telaşlanmam şundandır ki kurda kuşa yem edersiniz.

(Yusuf 12/14)

Dediler: Biz güçlüyüz / kuvvetliyiz;

Onu kurda da kuşa da yem etmeyiz.

Onu kurt yerse / yem edersek kimselere,

O takdirde sahiden yazıklar olsun bizlere.

(Yusuf 12/15)

[Babasından izin koparıp] onu götürdüklerinde,

Onu kuyuya atmaya topluca karar verdiklerinde,

Bildirdik Yusuf’a, söyleyeceksin onlara bu işlerini;

Onlar kontrol dahi edemez vaziyette iken bilinçlerini.

(Yusuf 12/16)

[Plânlarını uygulayıp] yatma vaktinde [eve döndüler];

[Yalandan] gözyaşları akıtarak babalarının yanına geldiler.

(Yusuf 12/17)

Babamız! Biz yarışıyorduk, [piknik yerinden] epey uzaklaşmıştık;

Yusuf’u da eşyalarımızın / gıdalarımızın başına bekçi bırakmıştık.

[Hep birlikte yarıştan döndük, bir de gördük ki] bir kurt yemiş [yavruyu];

Şimdi sen bize yine inanmayacaksın, her ne kadar söylüyorsak da doğruyu.

(Yusuf 12/18)

Getirdiler Yusuf’un gömleğini, üzerine sahte kan bulaştırarak;

Yakup dedi: Hayır, [siz yapmışsınız bu] işi, nefsinize aldanarak.

Sabır ne güzel [şey! Allah sabretmemi istediği için buna katlanacağım];

Betimlemeniz üzerine, yardımı / kurtulmasını ancak Allah’tan umacağım.

(Yusuf 12/19)

Derken yolcular geldiler;

Sucularını suya gönderdiler.

Sucu kovayı kuyuya daldırdı;

Müjde! Burada genç bir erkek var [diye bağırdı].

Onu [sahipleri görüp istemesinler diye gözlerden] sakladılar;

[Bu civardan iyice uzaklaşınca, bir yerde] satmayı plânladılar.

Allah biliyordu yaptıklarını; [ama onlar kimse görmez sandılar].

(Yusuf 12/20)

Onu düşük bir değere, birkaç dirhemciğe sattılar;

Zaten onlar için değersizdi, (ellerinden çıkarttılar).

(Yusuf 12/21)

Mısır’da onu satın alan (Aziz) hanımına

Dedi: Kerem et / destek ol onun şahsına!

Umulur ki bize faydası dokunur;

Evlât ediniriz / belki oğlumuz olur.

İşte böyle, Yusuf’u o yerde yerleştirdik;

Ona olayların / sözlerin yorumunu öğrettik.

Kazanan hep Allah’tır / galip olan Odur işinde;

Buna rağmen insanların ekserisi cehalet içinde.

(Yusuf 12/22)

Yusuf fiziksel ve zihinsel olarak gelişince /

Muhakeme yeteneği, zekâsı kuvvetlenince, [5]

Verdik ona yasama yetkisi;

İlim de bahşettik, arttı bilgisi.^[6]

Allah, Muhsinleri / otokontrollüleri işte böyle ödüllendirir/

İşlerini kaliteli yapan kişileri hikmete erdirir ve bilgilendirir.^[7]

(Yusuf 12/32)

[Aziz’in karısı dert yanıyordu hiddetli hiddetli]

Ben onu defalarca arzuladım, hem de pek şiddetli;

Ama o her seferinde teklifimi reddetti, davrandı iffetli.

Ona emrettiğimi yapmamakta direnip benim olmazsa, zindana atılacak;

[Kendisine verdiğim değeri kaybederek, gözümde] küçülenlerden olacak.

(Yusuf 12/33)

Yusuf dedi: Rabbim! Zindan benim için bundan iyidir;

Bunların beni davet ettiği şeyden, bana daha sevimlidir.

Sen savmazsan bunların tuzaklarını benden,

Meylederim belki onlara, [kurtulamam ellerinden].

Ve [bu durumda], olurum muhtemelen cahillerden.

(Yusuf 12/34)

Rabbi onun duasını kabul buyurdu;

Savdı düzenlerini ondan / durdurdu.

Doğrusu Allah, [kendisine seslenenleri] işitendir;

 [İnsanların tahammül sınırlarını da en iyi] bilendir. _[12/110]

(Yusuf 12/35)

Gördükleri halde bu kadar ayetleri / delilleri,

[Kadının kocası Aziz ile diğer hukuk otoriteleri],

Yine de onu bir süreliğine hapse tıkmayı uydun gördüler;

[Aziz’in karısını masum, Yusuf’u ise ırz düşmanı gösterdiler].

(Yusuf 12/36)

İki genç daha zindana atıldı onunla beraber;

[Üçünü, aynı çatı altında buluşturdu kader].

Biri dedi ki: Kendimi [gelecekte, krala] likör hazırlarken hayal ediyorum;

Diğeri dedi: Ben de o uğursuzu, başımda taşıdığım ekmeği yerken görüyorum.

Ey Yusuf! Bize, onun tevilini / ikincisinin yorumunu yapıver! [Dinliyoruz];

Zira seni, Muhsinlerden / özü sözü doğru olanlardan biri olarak görüyoruz.[8]

(Yusuf 12/37)

Dedi: Rızkınız olan yemek / başınıza gelecek olan işler gelmeden,

İkinizin de ileride ne ile geçineceğini, yorumlayayım size önceden;

Bu [yorumlama yeteneği], Rabbimin bana özel olarak öğrettiklerinden. _(12/68)

[Biliyor musunuz, bu bilgileri Rabbimden hangi yollarla elde ettim];

Ben Allah’a ve ahiret gününe inanmayan kavmin milletini terk ettim; _(8/29)

Onlar kâfirlerden [olduğu için, milletlerinden olmayı daima reddettim].

(Yusuf 12/38)

Uydum hem atalarım İbrahim, İshak ve Yakup’un milletine;

Herhangi bir şeyi ortak koşamayız biz Allah’a / âlemlerin Rabbine.

Bize ve diğer insanlara Allah’ın lütfundan dolayıdır bu [türden millet oluş];

Lâkin insanların ekserisi şükretmiyorlar; [küfürdür İslam kimliğinden kopuş].

(Yusuf 12/39)

Ey zindan arkadaşlarım! Birbirinden bağımsız sürüyle Rabler olması mı iyidir?

Yoksa tek başına [ve herkesten] daha güçlü olan Allah mı [hakiki terbiyecidir]?

(Yusuf 12/40)

Allah’tan başkaları [var ya, sizin sürekli] kulluk ettiğiniz,

[Onlar bu sıfatlara sahip değiller]; sizler böyle nitelendirdiniz.

[Onlara tanrılık yakıştırmak, size ait bir kabahat];

Allah indirmedi onlara, [vermedi böyle bir] saltanat. _{7/71. 53/23}

Hüküm tek başına Allah’a aittir, [bitti gitti];

Allah, tek başına kendisine tapmanızı emretti.

İşte budur ayakta kalacak / ayakta tutacak din;

İnsanların ekserisi, bunu hâlâ bilmiyorlar lâkin.

(Yusuf 12/41)                   

Ey zindan arkadaşlarım!

[Öngörünüzü şöyle yorumlarım]:

Biriniz efendisine içecek sunacak / hancılık yapacak,

Diğeriniz idam edilecek / başı o uğursuza yem olacak,

Fetvasını sorduğunuz olay bu şekilde karara bağlanacak.

(Yusuf 12/42)

O ikisinden, kesin kurtulacağını zannettiği kişiye,

Tembihte bulundu: “Efendinin yanında beni an!” diye

Fakat onu anmayı [her seferinde] unutturdu ona şeytan;

[Unutunca da Yusuf’a] birkaç yıl daha mekân oldu zindan.

(Yusuf 12/43)

Bir gün Mısır’ın meliki,

[Danışmalarına] dedi ki:

[Dinleyin beni]! Yedi adet semiz inek var;

Yedi de sıska inek var ki, semiz olanları yiyorlar.

Ve yedisi yeşil, yedisi de kurumuş başaklar görüyorum;

Ey akıl küpü efendiler! Şu görüşümü [sizlere sunuyorum].

Ve sizden, öngördüğüm şeyin fetvasını / çözümünü istiyorum;

Şu görüşten ne netice çıkarabiliyorsanız, [cevabınızı bekliyorum].

(Yusuf 12/44)   

Bunlar, girift ve düşünsel bilgiler;^[9]

Fikir cambazlıklarını çözemeyiz bizler.

(Yusuf 12/45)   

O iki kişiden ölümden kurtulan, geçtikten sonra nice zaman,^[10]

Hatırlayıverdi [Yusuf’u, şu meselenin müzâkere edildiği bu an].

Dedi: Beni gönderin [hapishaneye, orada biri var görüp geleyim];

Bunun yorumunu [ondan öğreneyim, sonra dönüp] size bildireyim.

(Yusuf 12/46)   

Yusuf, ey özü de sözü de doğru olan!

Bize çözüm öner ey gerçeği konuşan!

Yedi sıska inek, yedi besili ineği yiyip bitiriyor;

Ve yedi taze, yedi de kurumuş başak [hangi anlama geliyor]?

Umarım, şu insanlara [senin yanından bunu öğrenerek] dönerim;

Belki onlar da [seni] bilirler; [bu sayede herkese değerini öğretirim].

(Yusuf 12/47)

Dedi: Siz yine bildiğiniz usulde yedi yıl ekersiniz;

Biçtiğinizi [hemen almaz], başağında terk edersiniz;

[Çoğunu biriktirir saklarsınız], ancak azcığını yersiniz.

(Yusuf 12/48)

Sonra onun ardından yedi yıl çok kurak geçecek;

Az bir miktar (tohumluk) yine başakta bekletilecek;

Bu gelen yedi yıl, başakta / salkımda sakladıklarınızı yiyip bitirecek.

(Yusuf 12/49)

Bunun ardından yeni bir sene daha gelecek;

O sene insanlara, bereketli yağmur verilecek;

O sene (meyveler) sıkılıp, suları bolca içilecek.

(Yusuf 12/50)

[Bunu duyan ve aradığını bulan kral],

Emretti: O kişiyi bana getiriniz [derhal]!

(Yusuf 12/54)

Getirin Yusuf’u bana [bir göreyim]!

Onu kendime özel danışman edineyim.

Kendisiyle görüşünce dedi: Bundan böyle yanımda kalacaksın;

Hem makam ve mevki sahibi hem de güvenilen birisi olacaksın.

(Yusuf 12/55)

Yusuf dedi: Beni ülkenin hazinelerinin başına tayin et[meni isterim];

Çünkü cidden [maliyeyi] başarıyla yönetirim, [ekonomiyi] iyi bilirim.[11]

(Yusuf 12/56)

İşte böyle, Yusuf’u o yerde [yüksek bir mevkie] yerleştirdik;

O ülkede, dilediği gibi hareket etmek üzere ona yetki verdik.^[12]

Rahmetimizi, dilediğimiz [muhsin kişiler]e nasip ederiz;

Gözetimimiz altında çalışan kulların ecrini zayi etmeyiz.

(Yusuf 12/57)

Ahiret ecrine gelince, o [dünyadakilerden] kat kat hayırlıdır;

Bu ödül, imanlıların [analarının ak sütü gibi helâl malları]dır.

Sebebi, Allah’tan korkmaları / günahlardan korunmalarıdır.^[13]

(Yusuf 12/58)

Yusuf’un kardeşleri geldiler ve huzurunda toplandılar;

Yusuf ağabeylerini tanıdı; lâkin onlar onu tanımadılar.

(Yusuf 12/59)

[Yusuf], ağabeylerinin erzak yüklerini hazırlatınca,

Dedi: Getirin bana, şu bir olduğunuz kardeşinizi babaca!

Görüyorsunuz ki veriyorum ben [herkese] tastamam ölçek;

[Zahire almak istiyorsa, kardeşiniz de sizinle birlikte gelecek].

Hem görüyorsunuz ki, konuklarıma gayet iyi davranırım;

[Getirirseniz kardeşinizi, sizi yine en iyi şekilde ağırlarım].^[14]

(Yusuf 12/60)

Getirmezseniz, benden zerrecik bile olsa zahire alamazsınız;

[Bırakın zahire almayı], bir daha yanıma dahi sokulamazsınız.

(Yusuf 12/61)

Dediler: Onu getirmenin son çaresine bakacağız;

[Çıkar yolumuz yok], hiç kuşkusuz bunu yapacağız.

(Yusuf 12/62)

Yusuf görevlilere emir buyurdu;

Sermayelerini yüklerinin içine koydurdu.

Ki ailelerine döndüklerinde bunu fark ederler;

Belki [o sermayeyle] yine erzak almaya gelirler.

(Yusuf 12/63)

Döndüklerinde babalarına dediler: Babamız! Yasaklandı bize [kişisiz] ölçek;

[Ya Bünyamin de bizimle gelecek veya hiçbirimize zırnık bile verilmeyecek]

Kardeşimizi de bizimle birlikte gönder ki, ölçtürüp alalım erzak;

[Sana bu sefer kesin söz veriyoruz]; koruyacağız onu muhakkak.

(Yusuf 12/64)

Dedi: Şimdi Bünyamin hakkında güvenir miyim gayrı ben siz[in sözünüz]e?

Önceki kardeşi Yusuf hakkında duyduğum güveni duymaktayım hâlâ size (!)^[15]

Allah’tır koruyucuların en güvenlisi;

Odur merhametlilerin en merhametlisi.

(Yusuf 12/65)

Ne zaman ki yüklerini açtılar,

Ödedikleri bedelle karşılaştılar.

Meğerse o yiyeceklerin bedeli kendilerine geri çevrilmiş;

Dediler: Baksana babamız! Daha ne istiyoruz; sermayemiz iade edilmiş.

[Bu hazır sermayeyle yine gideriz];

Ailemize [daha fazla] yiyecek getiririz.

Kardeşimizi [hiç merak etme]! Onu kanatlarımız altına alırız;

Hem bu sefer alacağımız ölçeği, bir deve yükü daha artırırız;

Aldığımız zaten azdır; [bize yetmez de yarın öbür gün aç kalırız].

(Yusuf 12/66)

Dedi: Onu ömrümde göndermem sizinle, hepiniz bana sağlam bir söz vermedikçe;

Gönderirim ama onu bana geri getireceksiniz, hepiniz topyekûn zarar görmedikçe.

Ne vakit ki kendilerince babalarına böyle garanti verildi,

[Yakup]: “Şu sözleşmemize öncelikle Allah vekildir”^[16] dedi.

(Yusuf 12/67)

Dedi hem: Oğullarım! [O ülkeye] bir tek kapıdan girmeyin!

Ayrı kapılardan girin / kente girmek için farklı yollar deneyin!

Allah’tan gelecek hiçbir şeyi gideremem sizden yine de;

Hüküm ancak Allah’ındır; [hem göklerde hem de yerde].

Ben işimi sırf Ona ısmarladım; [öncelikle Allah’tır babanızın vekili]

[Bana sorarsanız] tevekkül edecek olan herkes, sadece Ona etmeli.^[17]

(Yusuf 12/68)

Babalarının onlara buyurduğu gibi hareket ettiler;

Ne zaman ki onun önerdiği şekilde [şehre] girdiler.

[Bu davranış], Allah’tan gelen hiçbir şeyi gidermedi;

Sadece Yakup’un kalbindeki dileğini yerine getirdi.

Doğrusu o, kendisine bizim öğretmemizden ötürü tam bir bilgi sahibidir;

Lâkin insanların ekserisi bunu bilmezler / etmezler Yakup’u gereğince takdir.[18]

(Yusuf 12/69)                   

Girdiklerinde bunlar Yusuf’un yanına;

[Tenha bir yerde] bastı kardeşini bağrına.

Dedi: [Yitirilen Yusuf] benim;

Ben senin [öz be öz] kardeşinim.

Üzülme artık onların yaptıklarına!

[İstikbali düşün, bakma sakın arkana].

(Yusuf 12/70)

Ne vakit ki, onların ihtiyacı olan şeyleri hazırlattı;

Sikâyeyi / özel tası, kardeşinin heybesine [kendi eliyle] attı. _12/76

Sonra bir çağırıcı / seslenici seslendi: Hey kervan[dakiler durunuz]!

Gerçekten siz, evet cidden [şu özel tası siz çaldınız], hırsız oldunuz.

(Yusuf 12/71)

[Giderlerken durup] bunlara döndüler;

[Kendilerinden emince] şöyle dediler:

Siz ne[yinizi] kaybettiniz [ey efendiler]?

(Yusuf 12/72)

Dediler: Melik’in suvâını / su tasını kaybettik;

[Siz oradaydınız, doğrusu sizden şüphelendik].

Getirene bir deve yükü miktarı bahşiş verilecek;

[Çağırtmaç dedi]: Ben kefilim, [bu ödül ödenecek].

(Yusuf 12/73)

Dediler: Tallâhi!^[19] Siz de anlamışsınızdır ki bu yurda fesat için ayak basmadık;

Biz hırsızlık da yapmadık / sizin çok değer verdiğiniz kralın tasını biz çalmadık.

(Yusuf 12/74)

Dediler: Peki, ya ortaya çıkarsa yalanınız,

Nedir [sizin hırsızlara uyguladığınız] cezanız?

(Yusuf 12/75)

Dediler: Cezası, çalıntı mal kimin yükünün içinde tespit edilirse,

Karşılığı bizzat kendisidir / hürriyetten mahrum bırakılır o kimse.

Zaimleri işte böyle cezalandırırız;

[Hırsızları, biz köle olarak kullanırız].

(Yusuf 12/76)

[Aramaya] kardeşinin heybesinden önce, başladı diğerlerinden;

Sonra çıkardı sikâyeyi^[20] / o kıymetli tası, öz kardeşinin heybesinden. _12/70

Yusuf’a böyle bir plânı biz hazırladık / davrandı o plân gereğince,

Yoksa alıkoyamazdı kardeşini Melik’in dinince / yönetmeliğince;^[21]

İllâ ki alırdı tabi, Allah almasını dileyince / alıkoymasını isteyince.

İstediklerimizi derecelerle yükseltiriz;

[Dilersek, her şeyi alt üst de ederiz].

Her bilginden daha baskın bir bilgin elbette çıkar;^[22]

[Kulları içerisinde, Allah’tan en çok âlimler korkar]. _35/28

(Yusuf 12/77)                   

Dediler: Çaldıysa, [normaldir bizce];

Çünkü kardeşi de çaldıydı evvelce.

Yusuf şunu / şu sözleri gönlünde gizledi;

[Öfkesini] açığa vurmadan (içinden) dedi:

Siz var ya sizler,

Sizsiniz asıl şerliler!

En iyi bilen Allah’tır [kime neyi] yakıştırdığınızı;

[Ortaya dökecektir pek yakında sizin yalancılığınızı].

(Yusuf 12/78)

Dediler: Ey Aziz! Onun bir babası var;

Gerçekten çok yaşlı, cidden pek ihtiyar.

[Onu bırak da] onun yerine,

Alıver bizlerden birini rehine.

Görüyoruz ki iyilerdensin / iyi insanlardansın;

[Adamların bizden birisini alsın da onu bıraksın].

(Yusuf 12/79)

Dedi: Eşyamızı kimde bulduysak onu alırız;

Bir başkasını alıkoymaktan Allah’a sığınırız;

Allah saklasın, yoksa zalimlerin içine katılırız.

(Yusuf 12/80)

Yusuf’u ikna çabası fayda etmeyince, ondan ümidi kestiler;

Bir karara varabilmek için fısıldaşarak bir kenara çekildiler.

Büyükleri dedi: Bilmiyor musunuz, babanıza Allah adına söz vermiştiniz?

Daha önce Yusuf hakkında da [aynı konuda büyükçe bir] kusur işlemiştiniz.

Babam bana izin verinceye / beni affedinceye kadar buradan ayrılmam;

Veya Allah lehimde hükmedinceye kadar yerimden katiyen kıpırdamam.

O, hükmedenlerin en iyisidir/

Hâkimler içinde en seçkinidir.

(Yusuf 12/81)

Derhal babanız[ın yanın]a gidiniz;

Ve ona: “Ey babamız! Evlâdın hırsızlık yaptı” deyiniz.^[23]

Biz neye tanık olduysak / ne gördüysek şimdi onu söyledik;

Yanımızda değilken onu koruyamazdık / kontrol edemezdik. 

(Yusuf 12/82)

Deyin ki: [İnanmazsan gel]; soruştur şu içinde bulunduğumuz kent[tekiler]den;

Ayrıca [öğrenebilirsin], memlekete birlikte döndüğümüz kervan[daki kişiler]den.

Bu kez kesinlikle doğru söyleyen kişilerdeniz [ey babamız! Şüphelenme bizlerden].

(Yusuf 12/83)

Babaları dedi: Yo! Nefisleriniz sizi aldatmış; [o kötülüğü emredicidir];^[24]

Sabır ise ne kadar anlamlıdır / ne hoştur / ne kadar güzel bir şeydir.^[25]

[Sabrı sil baştan kuşanmalıdır, bu derde de güzelce göğüs germelidir];

Allah’ın, onları / üç oğlumu^[26] gene geri getirmesi kuvvetle muhtemeldir.

Çünkü her şeyi en iyi bilen Odur; [Onun her yaptığı elbette ki] hikmetlidir.

(Yusuf 12/84)   

[Onlar umarlarken babalarının teveccühünü],

[Babaları tastamam] çevirdi onlardan yüzünü.

“Vah Yusuf’um vah!” diyerek tasasından inledi;

Üzüntüsünden ak düştü gözlerine / gözleri köreldi.

O artık [onlara sevgi duymuyordu];

[Öfkesini][27] içine atıp yutkunuyordu.

(Yusuf 12/85)                   

Dediler: Vallahi sürekli Yusuf’u sayıklayarak hastalanacaksın;

Veya derde karacaksın, helâk olanların içerisine karışacaksın.

(Yusuf 12/86)

Dedi: Çekilmez derdimi ve hüznümü salt Allah’a şikâyet ediyorum;

Ayrıca sizin bilemeyeceklerinizi, ben Allah’[ım] sayesinde biliyorum. _{(7/61-66. 12/68)}

(Yusuf 12/87)

Ey oğullarım! Gidiniz / varınız!

Yusuf’u ve kardeşini araştırınız!

Ümidinizi kesmeyin Allah’ın rahata erdirmesinden;

Umutsuzluğa düşmeyiniz size rızık bahşetmesinden.

Nedeni şu ki, kâfir olan toplulukların haricindekiler,

Allah’ın ruhundan / yeni bir hayat^[28]  sunmasından umutsuzluğa düşmezler.

(Yusuf 12/88)                   

[Yine] Yusuf’un yanına girdiler;

Ey Aziz! [Ocağına düştük] dediler.

Zaruret dokundu bize ve ailemize;

Değersiz bir sermaye ile geldik biz [size].

Ölçeği tam yap, ayrıca sadaka da ver bize!

Çünkü Allah sadaka verenleri ödüllendirir;

[Bir sevaba, en azından on puan ecir verir]. _6/160

(Yusuf 12/89)                   

Dedi: Hatırladınız mı ne yaptığınızı, Yusuf’a ve kardeşine bir zamanlar?

Cehaletiniz yüzünden [neler çektiydi elinizden o masumlar / o günahsızlar].

(Yusuf 12/90)

Dediler: Sen misin yoksa? Evet, belli ki Yusuf sensin gerçekten;

Dedi: Ben Yusuf’um, bu da kardeşim; Allah lütfetti bize hakikaten.

Kim olursa olsun [hasetten] sakınan ve [kıskançlığına] sabreden,

Allah Muhsinlerin / hakkı gözetenlerin primini ziyan etmez cidden.

(Yusuf 12/91)

Dediler: Tuhaf vallahi, Allah seni bizim üzerimize tercih etmiş;

Gerçekten hatalı olan bizlerdik, [suç iliklerimize kadar işlemiş].

(Yusuf 12/92)

Dedi: Yok sizi paylamak / yok size bugün azar;

[Affedilmeyi dilerseniz], sizi Allah da bağışlar.

O merhametlilerin en merhametlisidir;

[Bağışlanma dileyenlerin tek adresidir].

(Yusuf 12/93)

Şu gömleğimi babama götürün ve verin [eline]!

Sürün yüzüne de fer gelsin babacığımın gözüne.

Toplanın sonra tüm aile fertleriniz;

Hep birlikte doğruca bana geliniz!

(Yusuf 12/94)

Derken,^[29] kervan ayrıldığı sırada [Mısır’dan],

Şu sözler döküldü babaların[ın dudağın]dan:

İnanın Yusuf’un kokusunu duyuyorum cidden;

Bunadığımı söylemezsiniz umarım bu yüzden.

(Yusuf 12/95)

Dediler: Tuhaf ki sen hâlihazırda,

Direniyorsun yine eski şaşkınlığında.

(Yusuf 12/96)

Müjdeci geldiğinde,

[Gömleği getirdiğinde],

Bir de onu Yakup’un yüzüne sürdüğünde, hemencecik görmeye başlayıverdi gözleri;

“Demedim mi size, ben sizin bilmediklerinizi Allah’tan öğrenirim” oldu o andaki sözleri.

(Yusuf 12/97)

Dediler: Bizim adımıza günahlarımızın bağışlanmasını dile ey babamız!

Gerçekten de hatalı davranan kişilerden olduk / biz cidden çok günahkârız.

(Yusuf 12/98)

“Sizin için Rabbimden bağışlanma isteyeceğim” dedi;

[Oğullarının istiğfar dileğini ileriki bir tarihe erteledi].

Cidden Odur / öncelikle affedecek olan Allah’tır gerçekten;

Kuşkusuz ki Tanrıdır [zulme son verenlere] merhamet eden.

(Yusuf 12/99)

Nihâyet vardılar Yusuf’un yanına;

[Şehrin girişinde çıktı karşılarına].

Bastı annesini ve babasını bağrına.

Allah’ın izniyle Mısır’a /şehre giriniz!

Allah’ın izniyle burada güven içindesiniz.

(Yusuf 12/100) 

Ana-babasını arşın üstüne çıkardı / hürmetle başının üzerinde taşıdı;

Hepsi onun için secdeye kapandı / aile fertlerinden tek tek biat alındı.

Dedi: Babacığım! Budur önceden gördüğümün yorumu;

Rabbim gerçekleştirdi onu / meydana çıkarttı bu durumu.

Bana lütufta bulundu / bol bol iyilik etti;

Beni hapishaneden çıkarttı, sizi ta çölden getirtti;

Şeytan ağabeylerimle aramı bozmuşken, O düzeltti.

Doğrusu Rabbim latiftir / işi hoştur / incedir;

Şüphesiz ki bilgilidir, yapıp ettikleri hikmetlidir.

(Yusuf 12/101) 

Rabbim! Hakikaten bana [maddî-manevi] mülk nasip ettin;

Olayların [en doğru] yorumunu, [ayetlerinle]^[30] sen öğrettin;

Ey göklerin ve yerin fâtırı / açığa çıkarıcısı! Dünyada da ahirette de velim sensin.

Beni Müslim birisi olarak vefat ettiresin^[31]  ve sâlihler zümresinin içerisine girdiresin!