Fotoğrafçılıkta ISO

02.08.2022 / Eğitim / Genel

Fotoğrafçılıkta ISO, fotoğraf makinesinin üç temel direklerinden biridir ve her fotoğrafçı, ISO kavramı en iyi şekilde anlamalıdır.

Diyafram ve enstatane ile birlikte fotoğraf çekimini etkileyen bir diğer faktör de iso değeridir. Iso kısaca ışığa olan duyarlılığın fotoğraf literatüründeki ifadesidir. Analog makinaların kullanıldığı dönemde filmin ışığa duyarlılık derecesi ya da film emülsiyon sıklığının göstergesi olarak anılan ASA (American Standarts Association –Amerikan Standartlar Enstitüsü) veya DIN (Deutsches Insttitut für Nomung – Alman Standartlar Enstitüsü) değerleri zamanla dönüşüm göstererek yerini ISO (International Standarts of Organization)’ya bırakmıştır.

ISO, fotoğrafçıların olumsuz ışık şartlarında diyafram ve enstantene değerlerinin yetersiz kaldığı durumlarda fotoğraf çekimini görece kolaylaştıran bir faktördür. Analog makinalarda yetersiz ışık koşullarında çekim aşamasında ASA değeri katlanır (zorlanır). Böylece flaş kullanmaksızın fotoğraf çekimi olanaklı hâle gelirdi. Özellikle basketbol ve voleybol gibi flaş kullanımına izin verilmeyen salonlarda en pratik çözüm yöntemlerinden biriydi. Ancak filmin tamamına uyarlanması gerekmekteydi. Günümüz dijital teknolojisinde bu olumsuzluk tamamen ortadan kalkmıştır. Nitekim ISO değeri her kare için farklı olarak ayarlanabilmektedir.

ISO, fotoğrafçılar için günümüzde oldukça önemli kolaylıklar getirdiği gibi aynı zamanda da sorunlara sebebiyet verebilmektedir. Nitekim ISO değeri unutularak tüm fotoğraflar çekildiğinde ışık şartları arasındaki farklılıklar fotoğrafa noise (gürültü-gren ya da kızarma) şeklinde yansımaktadır. Noise, fotoğrafta istenmeyen bir durumdur. Fotoğraflarımızın keskin, doğru renklerde ve temiz olması için noise faktörünü dikkate alarak ISO değerini belirlemeniz gerekmektedir. Her ne kadar ‘ne kadar düşük iso o kadar az gürültü’ şeklinde ifade edilse de; fotoğrafçılar için yerinde, ışık şartlarına göre doğru iso daha doğru bir formül olacaktır.

Tripotunuzun olmadığı durumlarda özellikle de az/loş ışık şartlarında daha yüksek enstantane değerlerine çıkabilmek için Iso’nuzu yükseltmeniz gerekecektir. Noise faktörüne ilişkin olarak ifade etmeye çalıştığımız bunca olumsuzluğa karşın kimi fotoğrafçılar geçmişte grenli fotoğraflar üretmeyi sevdikeleri gibi günümüzde de noise faktörünü fotoğraflarında adeta bir üslup olarak yer vermeye devam edenler de görülmektedir. Fotoğraf üretimi açısından doğru olan konuya uygun değerlerde fotoğraf çekmektir. Dolayısıyla ISO konusunu tıpkı diyafram ve enstantene gibi doğru kavrayıp kullanmak gerekmektedir. Böylece teknik olarak daha kaliteli fotoğraflar çekmek mümkün hâle gelecektir.

Fotoğrafçılığa ilişkin teknik bilgiler sonrasında aşağıda yer alan enstantene kullanım örneklerine göz atalım. Ne tür fotoğraf çekersek çekelim diyafram – enstantene ve iso ayarlarının doğru bir şekilde yapılaması gerekmektedir. Buradaki fotoğraflar sizlere fikir vermesi amacıyla örnek olarak kullanılmıştır. Benzerlerini hatta daha da iyilerini çekmek sizler için de mümkündür.

Düşük Enstantane Fotoğraf Örnekleri

Yüksek Enstantane Fotoğraf Örnekleri

Yüksek ISO Fotoğraf Örnekleri

Teknolojinin gelişmesi ile fotoğraf tekniklerindeki ilerlemeler fotoğraf sanatı ile uğraşanlara farklı tekniklerde kendilerini ifade etme olanağı sağlamaktadır. Durağan görüntü ile hareketli görüntü arasında aralıklı ya da atlamalı çekim tekniği olan time lapse ve yüksek iso fotoğraf tekniği de bunlar arasında sayılabilir. DSLR fotoğraf makinalarında, aynasız fotoğraf makinalarında bile kullanılmaya başlanan bu özellik akıllı iletişim aracı olan telefonlarda bile kullanılır hâle gelmiştir. Bir diğer popüler kullanıma sahip fotoğraf tekniği ise özellikle gece çekimlerindeki “yüksek iso” fotoğrafçılıktır. Aşağıda yer alan örneklerde samanyolu galaksisi Rizeli fotoğraf sanatçısı Ali Kemal Atik tarafından karışık ışık teknikleri kullanılarak görüntülenmiştir.