Sigorta Poliçeleri

03.03.2020 / Genel / Eğitim

Sigorta poliçeleri sigorta edilen ile sigorta eden arasında yapılan bir sözleşme olup tarafların hak ve sorumluluklarını gösterir.

Sigortadan yararlanacak olan kişinin adına, emrine ya da hamiline düzenlenir. Sigorta kapsamındaki haklar ciro yolu ile başkasına devredilebilir.

UCP-500’ün 34. Maddesinin “f “fırkasına göre sigorta belgesinin kapsaması gereken minimum sigorta değeri, malların CIF bedeli (ismi belirtilen varış limanına kadar mal bedeli+sigorta+navlun) veya CIP bedeli (ismi belirtilen varış yerine kadar taşıma ücreti ve sigorta ödenmiş) artı %10’dur.

ICC (Milletlerarası Ticaret Odası / International Chamber Of Commerce)’nin yeknesak kuralları bulunmaktadır. Ucp 500 Sayılı yayın mayıs 1993’te basılmıştır (Icc Uniform Customs And Practice For Documentary Credits Ucp 500). ICC (Milletlerarası Ticaret Odası) 1919’da Atlantic City, Amerika’da kurulmuştur. Merkezi Paris olan bu kuruluş uluslararası iş ilişkilerini ve genel uygulanabilir kurallarının tespitini kendisine iş edinmiştir. Hükümetler ve siyasi iradelere karşı bağımsız bir kuruluştur. 110 ülkede faaliyet göstermekte ve on binlerce üyesi bulunmaktadır. Kendi varlığını üye aidatları ve yayın gelirleri ile devam ettirmektedir. Ülkemiz, bu kuruluşa zamanın hükümetinin önerisi ile ilk olarak 1930 yılında İstanbul Ticaret Odası bünyesinde açılarak dâhil olmuştur. 1945 yılında bakanlar kurulu kararı ile millî unvanını kazanmıştır. Millî komitenin çalışma alanının daha fazla yaygınlaşabilmesi için 1950 yılında 55590 Sayılı Kanun (madde 62/d) ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğine dâhil olmuştur. Şu anda TOBB Ankara merkez binasında faaliyet göstermektedir.

Sigorta poliçeleri ve sertifikaları arasında en çok kullanılan deniz sigorta poliçesidir. İhracatçı her mal gönderiminde nakliyeye ilişkin belgeleri arasında sigortacısından temin ettiği sigorta sertifikasını da hazırlar. Düzenli ihracat yapan ve deniz sigorta poliçesi kullanan ihracatçılar her mal gönderiminde ayrı bir poliçe hazırlamak yerine her ayın sonunda sigortacısına ay boyunca yaptığı sevkiyatın özetini gönderir. İhracatçının böyle bir bağlantısı yoksa her sevkiyat için sigorta şirketine ayrı bir poliçe düzenletmesi zorunludur. Bu durumda sigorta şirketinden veya acentasından ya da aracısından söz konusu belgeleri talep etmesi gerekir.

Sigorta poliçesinde belirtilecek hususlardan bir veya birkaçının kesinlik kazanmadan sigorta yaptırılmasının gerekli olduğu hâllerde ve özellikle bankalar tarafından akreditif açıldığında sigorta teminatına ihtiyaç duyulması hâlinde, elde bulunan bilgilerle geçici bir poliçe tanzim edilir. Buna “şotan poliçe” denir. Sevkiyat gerçekleşmeye başladığı zaman, kesinleşen bilgilerle “kati sigorta poliçesi” (zeyilname) tanzim edilir.

Her yüklemenin sigortalanması konusunda ihtar için yer olmalıdır. İhracatçı, nakliye konusunda şüphe duyarsa kesinlikle sigorta yaptırmalı veya konsinyatör ya da acentasının sigorta işini organize ettiği konusunda yazılı teyid almalıdır.

İhracatçı, sigorta işinin saptanmasında malın iki katı bedelle riskin sigortalanmasını mutlaka önermelidir. Deniz yolu ile nakliye sigortasının maliyeti dünyanın pek çok yerinde nispeten makul düzeydedir ve gönderilen malın değerinin çok az bir bölümünü içermektedir. Ancak bu nakliye şeklinde; gönderilen ürünün tamamı veya bir kısmı ciddi zarar görebilir, gecikmeler yaşanabilir dolayısıyla firma için daha maliyetli sonuçlar doğurabilir. Pek çok durumda taşıyıcının sorumluluğunun nakliye koşulları ile sınırlı olduğu kesinlikle belirtilmelidir. Kayıp veya hasar durumunda taşıyıcının yükümlülüklerine bağımlılık gerçekçi olmayabilir.

Sigorta Belgesinin İçeriği

• Sigorta sertifikasının tarihi, malların fabrikadan çıkış tarihi olmalıdır.
• Bu örnekte, mallar ihracatçı tarafından sigortalanmıştır.
• Sigortalanan ürünlere ilişkin açıklama ticari faturada yer alan bilgileri kapsamalıdır.
• İşaret ve numaralar nakliyeye ilişkin belgeler ile aynı olmalıdır.
• Nakliyenin ne şekilde yapılacağı yani yol güzergâhı belirtilmelidir.
• Kısa deniz yolculuklarında, malların gönderileceği gemiye ilişkin ayrıntılı bilgiyi zamanında almanın mümkün olamayabileceği hususu göz önüne alınmalıdır.
• Deniz nakliyesi için sigorta yapılması durumunda ürünün fatura değerinin %110’u tutarında sigortalanabilir.
• Kargo veya nakliye sırasında taşımaya ilişkin uyarılması gereken hususlar ayrıntılı şekilde belirtilmelidir.
• Burada sigorta şirketi tarafından belirlenen sigorta görevlisinin ismi yer almalıdır.
• Normalde bu tarz poliçelerde ihracatçı, sigorta şirketi adına imzalamaya yetkilidir.

Karşılaşılabilecek Temel Sorunlar ve Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

• Yetersiz veya yanlış açıklamalar gecikmelere neden olacak ve muhtemelen sigorta talebinin karşılanmamasına yol açacaktır.
• Koli üstündeki yanlış işaret ve numaralar sigorta talebinde sorunlar yaratacaktır.
• Yol güzergâhı doğru gösterilmezse üründe tam sigorta garantisi sağlanmayabilir.
• Sigorta bedeli sigortalanan toplam ürünün maliyetini içermelidir.
• Sigortacının koşullarının belirtilmemesi şikâyetlere yol açabilir.
• Sigortacının yerel temsilcisinin adı belirtilmez ise sigorta talebinin sonuçlanması gecikebilir.

Sigorta Belgesi Hazırlarken İhracatçının Kontrol Etmesi Gereken Hususlar

• Ürün tam olarak açıklanmalıdır (diğer belgelerle tutarlı olacak şekilde).
• İşaret ve numaraların doğruluğu kontrol edilmelidir.
• Seyahat güzergâhı tam olarak belirtilir. Bu örnekte olduğu gibi Abbeyville/Miami/New York olarak güzergâh belirtilmişse kayıp, New York’ta olmuşsa (son varış yeri olduğu için) sigorta ödenmeyebilir.
• Kısa yolculuklarda, nakliye aracının adını yazmak mümkün olmayabilir. Bu durumda nakliye firmasının adı veya taşıyıcının adı yazılır.
• Sigorta bedelinin maliyetleri karşılayacak şekilde belirlenmesine dikkat edilmelidir. Bu çerçevede navlun, menşe şahadetnamesi, gözetim raporu almak için yapılan harcamalar da dikkate alınmalıdır.
• Sigorta bedeli, değişik risk ve değişik rotalar için farklı olduğundan sigortacı ile birlikte gönderilen mala ilişkin özel koşullar ve gönderilen yere ilişkin riskler kontrol edilmelidir. Gemide bulunan farklı türden seramik, masa örtüsü gibi ürünler aynı yere gönderilseler dahi sigorta açısından farklı oranlar uygulanacaktır.
• Sigortacının, malın gönderildiği ülkedeki temsilcisinin bulunduğundan ve talep hâlinde gecikme olmaksızın sigorta talebinin karşılanacağından emin olunmalıdır.