Sosyal Medyada 'Reklam' Etiketi Zorunluluğu

27.12.2024 / Ekonomi / Bilim / Teknoloji

Son yıllarda sosyal medya platformları, bireylerin bilgiye ulaşım ve tüketim alışkanlıklarında dönüşüme neden olmuştur.

Bu platformlarda etkileyiciler (influencerlar), tüketicilere ürün ve hizmet tanıtımlarında önemli bir rol oynamaktadır. Ancak, bu etkileyicilerin ticari reklam faaliyetleri sırasında etik ve yasal kurallara uyum sağlaması önemlidir.

Sosyal Medya Etkileyicileri Tarafından Yapılan Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Hakkında Kılavuz, bu alandaki ilkeleri ve sorumlulukları detaylı şekilde açıklamaktadır.

1. Amaç ve Kapsam

• Amaç: Bu rehber, sosyal medya etkileyicilerinin yaptığı ticari reklam ve uygulamaları düzenlemek, ilgili taraflara yol göstermek ve tüketicilerin aldatılmasını engellemek amacıyla hazırlanmıştır.
• Kapsam: Rehber, sosyal medya etkileyicileri aracılığıyla yapılan her türlü tüketiciye yönelik ticari reklam ve uygulamaları kapsar.
• Dayanak: Bu rehber, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği ve ilgili diğer mevzuatlara dayanılarak hazırlanmıştır.
• Tanımlar:
  • Sosyal medya: Kullanıcıların metin, görüntüyüz ve ses içeriklerini paylaşmasına imkân tanıyan dijital platformlar.
  • Sosyal medya etkileyicisi: Bir ürün veya hizmetin tanıtımını yaparak tüketicilere ulaşan bireyler.
  • Reklam Kurulu: Ticari reklam ve uygulamaları denetleyen kurul.

2. Genel Esaslar

Temel İlkeler

• Açıklık ve Ayırt Edilebilirlik: Sosyal medya etkileyicileri tarafından yapılan reklam paylaşımlarının, açık, net ve kolayca fark edilebilir şekilde ifade edilmesi zorunludur. Örtülü reklamların yasak olduğu göz önüne alındığında, reklamın sesli, yazılı veya görsel olarak ticari amaç taşıdığı açıkça belirtilmelidir. Tüketiciler, bir paylaşımın reklam olduğunu anlamak için ek bir çaba sarf etmek zorunda kalmamalıdır.
• Maddi Kazanç ve Ücretsiz Tanıtım Bildirimi: Sosyal medya etkileyicileri, reklam verenlerden elde ettikleri maddi kazançları, ücretsiz veya indirimli ürün ya da hizmet gibi avantajları paylaşımlarında açıkça belirtmelidir. Bu durum, platformun özelliklerine uygun olarak, ticari ilişkinin varlığını gösteren ifadelerden biriyle net bir şekilde ifade edilmelidir. Hem ücretli hem de ücretsiz yapılan tanıtımlar bu kapsamda değerlendirilir.
• Etiket ve Yazı Kullanımı: Reklam paylaşımlarında kullanılan etiketler ve açıklamalar:
  • Görünür ve Okunaklı Olmalı: Etiketler ve yazılar, paylaşımın renklerinden ve arka planından ayırt edilebilecek şekilde, yeterli büyüklükte tasarlanmalıdır.
  • İlk Bakışta Anlaşılmalı: Tüketiciler, paylaşımla ilk karşılaştıklarında, başka bir işlem yapmadan bunun ticari bir reklam olduğunu anlayabilmelidir.
  • Diğer İçeriklerle Karışmamalı: Eğer paylaşımda başka etiketler veya açıklamalar varsa, reklam ifadesi bunlar arasında kaybolmayacak şekilde belirgin olmalıdır.
  • Platform Özelliklerine Uygun Olmalı: Paylaşımın yapıldığı platformun teknik özellikleri dikkate alınarak, ticari reklam olduğu kolayca fark edilebilir şekilde sunulmalıdır.

Sosyal Medya Etkileyicilerinin Yükümlülükleri

• Deneyim: Etkileyiciler, deneyimlemedikleri bir ürünü onaylamış gibi gösteremez.
• Sağlık Beyanları: Yasalara aykırı bir şekilde sağlıkla ilgili iddialarda bulunamaz.
• Bilimsel Dayanak: Nesnel olmayan, kanıtlanamaz iddiaları yayamaz.
• Filtre Kullanımı: Reklamlarda filtre kullanılıyorsa bu durum açıkça belirtilmelidir.
• Hediye Ürünler: Hediye edilen ürünleri kendisi satın almış gibi lanse edemez.

3. Mecralara Özel Reklam Kuralları

Video Paylaşım Platformları

YouTube veya Instagram TV gibi platformlarda yapılan reklamların, videonun başında, sonunda veya ilgili bölümde yazılı ve sözlü olarak açıklandığından emin olunmalıdır. Örnek ifadeler:

• “Bu video [reklam veren] reklamlarını içermektedir.”
• “[Reklam veren] ile ücretli işbirliği.”

Fotoğraf ve Mesaj Paylaşım Platformları

Instagram veya Facebook gibi platformlarda, reklam paylaşımlarında etiket kullanılması zorunludur. Örnek etiketler:

• #Reklam
• #Sponsor
• “@[Reklam veren] ile işbirliği”

Podcast Platformları

Podcastlerde, reklam bildirimi yayının başında, ortasında ve sonunda belirtilmelidir:

• “Bu podcast, [reklam veren] reklamını içerir.”
• “[Reklam veren] ile ücretli işbirliği.”

Kısa Süreli Görünür Paylaşımlar

Instagram hikayeleri gibi kısa süreli görünür paylaşımlarda, reklam içeriği sürekli olarak vurgulanmalıdır. Örnek ifadeler:

• #Sponsor
• “@[Reklam veren] tarafından sağlandı.”

4. Reklam Verenin Sorumlulukları

Reklam verenler, etkileyicilere rehberde belirtilen yükümlülükleri bildirmek ve bu kuralların uygulanmasını sağlamakla yükümlüdür. Etkileyicilere sağlanan ürün ve hizmetlerin doğru tanıtımı için gerekli bilgilendirmeleri yapmalı ve etkileyicilerin içeriklerini takip ederek uygunluk kontrolü gerçekleştirmelidirler.

• Uygunluk Denetimi: Reklam verenler, etkileyicilerin içeriklerinin rehbere uygunluğunu düzenli olarak kontrol etmelidir. Aksi durumlarda, yaptırımlar uygulanabilir.

5. Yaptırımlar ve Hukuki Süreçler

Etkileyiciler ve reklam verenler rehberde belirtilen kurallara uymadıkları takdirde, yasal yaptırımlarla karşılaşabilirler. Reklam Kurulu tarafından yapılacak incelemeler sonucunda:

• Para Cezası: İhlaller durumunda cezai yaptırımlar uygulanabilir.
• Reklamın Durdurulması: Yanıltıcı reklamların yayından kaldırılması sağlanır.
• Hukuki Sorumluluk: Tüketici mağduriyetine neden olan uygulamalar, daha ciddi hukuki süreçlere yol açabilir.