Enflasyon Nedir?

22.06.2020 / Ekonomi / Genel

Halk arasında pahalılık olarak adlandırılan enflasyon; ekonomik mal ve hizmetlerin fiyat topluluğunun belli bir süre hızla yükselmesidir.

Enflasyon Nedir?

Kaynakların kıt, mal ve hizmet talebinin fazla olduğu yani nüfusun fazla olduğu ülkelerde görülür. Çünkü talep fazla, üretim az ise mal ve hizmet üretiminin talebi karşılamasında sorun yaşanır. Üretim miktarındaki azalma, ülkeye giren karşılıksız paranın artması, üretimdeki azalma, para arzı yükselişi, enflasyonun nedenleri arasındadır.

1. Enflasyonu Doğuran Sebepler

Maliyet Enflasyonu: Üretim faktörleri (emek, sermeye) üretilen mal ve hizmetin maliyetini belirler. Faiz artışı, ücret zamları, vergilerin artışı, para biriminin döviz karşısında değer kaybetmesi maliyetlerin artışı ve maliyet enflasyonuna sebep olabilir.

Talep Enflasyonu: Toplam talep miktarının toplam arzdan fazla olması durumudur.

Sebepleri sıralarsak;

  • Emek gücü ve işgücünün ücret ve karlarındaki değişim yani gelir dağılımı değişikliği
  • Kamu harcamalarındaki artış, parasal genişleme politikaları
  • Dış ödemeler bilanço fazlasının getirdiği artış

Bunların sonucunda toplam talebin genişlemesi, üretim kapasitesinin artan talebi karşılamakta zorlanması talep enflasyonunu artırır.

İthal Enflasyon: Uluslararası ticaret sonucu, bazı girdilerin dış ülkelerden alınması ve paranın değer kaybı gibi nedenlerle maliyetlerin artması, iç fiyatların yükselmesi ile ortaya çıkar. 

Yapısal Enflasyon: Ekonomik yapı esnek değilse, sektör ürünler ile ilgili talep değişimlerine kısa sürede adapte olamaz ve bu talep fazlasına üretim artışı ile çözüm bulunamadığı için fiyat artışı oluşur.

2. Gelişme Durumuna Göre Enflasyon Çeşitleri:

Açık Enflasyon; Yöneticilerin kontrol kuramamaları sonucu, fiyat sadece arz ve talep etkisiyle oluşur ve fiyat artışları devam eder.

Gizli Enflasyon; Fiyatlar yavaş arttığı için para değerinde fazla bir yıpranma olmaz ve faiz gibi müdahalelerle baskılanabilir.

3 Hızına Göre Enflasyon Çeşitleri:

Ilımlı Enflasyon; %10’un altında kalan enflasyondur, fiyat artışlarının düşük oranda gerçekleşmesi ile ortaya çıkar.

Aşırı Enflasyon; Fiyat artışları iki ya da üç basamaklıdır. %10 ile %200 arasında aşırı enflasyon olarak nitelendirilir.

Hiper Enflasyon; Gün aşırı ve aynı gün içinde yaşanan enflasyon olarak tanımlanabilir. Fiyat artışları %50’ye ulaşır ve ülke parasındaki yıpranma çok fazla olduğundan mevduat hesaplarında yabancı para yerli paranın yerini alır.