1676-1681 Osmanlı-Rus Savaşı

14.06.2023 / Tarih / Eğitim

1676-1681 Osmanlı-Rus Savaşı veya Moskof Seferi, Osmanlı İmparatorluğu ile Rus Çarlığı arasında yapılan ilk büyük savaştır.

1676-1681 Osmanlı-Rus Savaşı

Bu savaş sırasında Merzifonlu Kara Mustafa Paşa sadrazam olmuştur. 5 yıllık savaş sonucunda henüz güçlenemeyen Rus Çarlığı yenilgi aldı ve 31 Ocak 1681 tarihinde Bahçesaray Anlaşması ile günümüzde Çigirin olarak adlandırılan yerde bulunan Çehrin Kalesi'ni ve Ukrayna'nın geri kalan kısmını Osmanlılara bıraktı.

1676-1681 Osmanlı-Rus Savaşı, iki güç arasında zayıflayan ilişkiler ve rekabetin bir sonucu olarak ortaya çıktı. İki taraf arasında genel olarak Azak Denizi ve Kırım Yarımadası'nın kontrolü üzerindeki anlaşmazlık nedeniyle savaşlar gerçekleşti.

Bu dönemde Osmanlı İmparatorluğu, Avusturya ve Lehistan'la da çeşitli savaşlar yürütmekteydi. Rusya Çarlığı ise Batı Slav bölgelerini genişletme ve Karadeniz'e erişim sağlama arzusundaydı. İki güç arasındaki çatışmanın temel nedenleri arasında coğrafi çıkarlar, ticari rekabet, Kırım Hanlığı üzerindeki etkiler ve genel olarak güç dengesi arayışı yer almaktadır.

Savaşın ilk büyük çatışması 1676 yılında gerçekleşti. Osmanlı İmparatorluğu, Rusya'nın Azak Kalesi'ni ele geçirme girişimini engellemek için askeri operasyonlar düzenledi. Osmanlılar, Azak Denizi'ndeki önemli bir üs olan Azak Kalesi'ni savunmayı başardılar. Ancak savaş devam ederken Rusya Çarlığı, Kırım Yarımadası'nı işgal etti ve Osmanlılara karşı üstünlük sağlamaya başladı.

Temmuz 1677'de İbrahim Paşa serdarlığı altında bir Osmanlı-Kırım Tatar Hanı ordusu I. Çehrin Seferine başladı ve bu ordu Ağustos'ta Çehrin kalesini kuşatma altına aldı. Fakat kuşatma başarısız kaldı; 29 Ağustos'ta İbrahim Paşa Çehrin kuşatmasını bırakarak geri dönmeye başladı. İbrahim Paşa İstanbul'a donünce vezirlikten atılıp hapis edildi.

Ertesi yıl 1678'de yapılan, Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa serdarlığında başlayan yeni bir sefere Sultan Avcı Mehmet de Silistre'ye kadar katıldı. Sonunda Çehrin, 21 Ağustos 1678 tarihinde Osmanlıların eline geçti. Bu yenilgi, Ruslar için kötü oldu. Çünkü; önemli bir bölgeyi kaybetmişlerdi.

1677-1678 yıllarında Rus güçleri Azak Denizi'nde Osmanlı donanmasına karşı başarılı operasyonlar gerçekleştirdi ve bu durum Osmanlıları zor durumda bıraktı. Bunun üzerine Osmanlı İmparatorluğu, 1678 yılında Rusya ile İzmit Antlaşması'nı imzalayarak savaşı sona erdirdi. Bu antlaşmada Osmanlılar, Azak Kalesi'ni Ruslara devretmeyi kabul etti ve Azak Denizi'nde serbest ticarete izin verildi.

Ancak, Rusya'nın Osmanlı İmparatorluğu'nun iç işlerine müdahale etmesi ve Kırım Yarımadası'ndaki Osmanlı nüfuzunu zayıflatma çabaları nedeniyle iki taraf arasındaki gerilim devam etti. Sonuç olarak, Osmanlı İmparatorluğu, 1681 yılında Rusya ile Zaporijya Antlaşması'nı imzalayarak Azak Kalesi'nin kontrolünü geri aldı. Bu antlaşma ile Osmanlılar, Rusya'nın Karadeniz'e askeri erişimini sınırladı.

1676-1681 Osmanlı-Rus Savaşı süresince taraflar arasındaki çatışmalar devam etti. Rusya, Kırım Yarımadası'nı ele geçirme çabalarına devam etti ve Osmanlı İmparatorluğu'nun gücünü sınırlamaya çalıştı. Bunun üzerine Osmanlılar, Kırım Hanlığı ile ittifak kurarak Rus ilerleyişini durdurmayı hedefledi.

Savaşın ilerleyen dönemlerinde Osmanlı İmparatorluğu, yeniden güçlenerek Rusları geri püskürtmeyi başardı. 1681 yılında imzalanan Zaporijya Antlaşması ile Osmanlılar, Azak Denizi'ndeki kontrolü geri aldı ve Rusya'nın Karadeniz'e olan askeri erişimini sınırladı. Bu antlaşma, Osmanlı-Rus sınırlarını belirledi ve taraflar arasında bir barış dönemine işaret etti.

1676-1681 Osmanlı-Rus Savaşı, iki güç arasındaki rekabeti ve çıkar çatışmalarını yansıtan önemli bir çatışma dönemidir. Savaşın sonucunda her iki taraf da kendi stratejik hedeflerine kısmi olarak ulaşmış olsa da, savaşın uzun vadede Osmanlı İmparatorluğu'nun Karadeniz'e olan kontrolünü sınırlaması ve Rusya'nın bölgedeki etkisini artırmasıyla sonuçlandığı söylenebilir.

Ayrıca Bakınız