Film İncelemesi: Ters Yüz

21.06.2023 / Sinema / Eğlence

Yönetmenliğini Pete Docter'ın yaptığı 2015 yapımı Pixar Animasyon Stüdyoları tarafından üretilmiş 3 boyutlu komedi-drama filmidir.

Eleştirmenler tarafından da beğenilen film 73. Altın Küre Ödülleri'nde En İyi Animasyon Film ödülünü aldı. Ayrıca 88. Akademi Ödülleri'nde En İyi Animasyon Film ödülünü kazandı ve En İyi Özgün Senaryo dalında aday gösterildi.

Mayıs ayında Cannes Film Festivali'nde gerçekleştirilen galanın ardından 19 Haziran 2015 tarihinde vizyona girdi. Film, Cannes Film Festivali'ndeki açılışından sonra 8 dakika ayakta alkışlandı. Dünya çapında 857 milyon dolardan fazla hasılat elde ederek 2015'in en çok hasılat yapan yedinci filmi olan Ters Yüz, 2015'in en çok hasılat yapan ikinci animasyon filmi, en çok hasılat yapan dördüncü Pixar filmi, Disney tarafından yayınlanmış en çok hasılat yapan dokuzuncu film, tüm zamanların en çok hasılat yapan on üçüncü animasyon filmi ve tüm zamanların en çok hasılat yapan 51. filmi olmuştur. Pixar Animasyon Stüdyoları'nın 15. uzun metrajlı filmi ve Pixar'ın 2012 yapımı Cesur adlı animasyon filminden sonraki kadın başrolün oynandığı ilk filmidir.

Ters Yüz Filmi Konusu

Minnesota'da kırsal kesimde ailesiyle beraber yaşayan Riley hayatından çok mutludur. Riley'in zihninde Neşe, Üzüntü, Korku, Öfke ve Tiksinti olmak üzere beş temel duygu yaşamaktadır. Riley'in zihnindeki bu duyguların yaptıkları yönlendirmeler onun hayatını oldukça etkilemektedir. Ayrıca Riley'in zihninde Riley'in hayatındaki önemli zamanları temsil eden küçük yuvarlak şekilde olan ve sadece sarı renkte neşeli hatıraların geldiği ''çekirdek hatıralar'' vardır. Her çekirdek hatıra Riley'in zihninde ''Hokey Adası'', ''Şaklabanlık Adası'', ''Arkadaşlık Adası'', ''Dürüstlük Adası'', ''Aile Adası'' gibi kişilik adalarına gitmekte ve Riley'in kişiliklerini güçlendirmektedir.

Riley 11 yaşına geldiğinde ailesiyle beraber San Francisco'ya taşınırlar. Evin eşyaları henüz gelmemiş Riley'de evi beğenmemiştir. Ayrıca babasının işinden dolayı sık sık kendisinden uzak kalması onu mutsuz etmeye başlamıştır. Riley bu halleri yaşarken Neşe durumu hep düzeltmeye çalışmakta ve Üzüntü'nün Riley'in duygularını etkilemesine izin vermemektedir. Diğer duygulardan uzak kalan Üzüntü neredeyse çekirdek hatıralardan birine dokunacaktır fakat Neşe buna izin vermez. Üzüntü kendisinin berbat biri olduğunu düşünmeye başlar.

Riley evdeki ilk gecesinde korku içinde uyur. Sabah olduğunda Riley yeni okuluna gitmeye başlar. Neşe diğer duygulara Riley'i mutlu etmesi için görev verir fakat Üzüntü'ye vermez. Riley okuldaki ilk dersinde öğretmenin isteğiyle kendisini sınıfa tanıtmaya başlar. Eskiden hokey oynadığı zamanları anlatır ve zihninde Hokey Adasına gitmek üzere bir çekirdek hatıra belirir. Her şeyi mutlu olarak anlatan Riley, Üzüntü'nün çekirdek hatıraya dokunmasıyla bir anda hüzünlenir ve göz yaşı dökmeye başlar. O esnada Neşe ve diğerleri Üzüntü'nün rengi maviye dönen çekirdek hatırayı olduğu yerden almaya çalışmaktadır. Aynı anda Üzüntü Riley'in zihnindeki kumanda merkezine dokunmaya başlar ve kişilik adalarına gitmek üzere mavi renkte üzüntülü bir çekirdek hatıra belirir. Neşe mavi renkteki çekirdek hatıranın kişilik adalarına gitmesine izin vermez. Hatırayı alır Riley'in zihninde uzun süreli hafızalar alanına göndermeye çalışır. Üzüntü buna izin vermez ve diğer çekirdek hatıralarda düşer. Neşe onları toplarken Neşe ve Üzüntü Duygu Uyandırma Borusundan uzun süreli hafızalar alanına sürüklenirler.

Sadece Korku, Öfke ve Tiksinti duygularıyla baş başa kalan Riley akşam yemeğinde ailesiyle tartışmaya başlar. Neşe ve Üzüntü ise Hatıra Çöplüğünün üstündeki dar bir köprünün üstünde geri dönmeye çalışırlar. Çekirdek hatıraların gitmesiyle kişilik adaları da çökmüştür. Neşe ve Üzüntü köprünün kırılmaya başlamasıyla geri dönerler.

Tekrar uzun süreli hafıza alanına dönen ikili orada Riley'in hayali arkadaşı Bing Bong ile tanışırlar. Riley'de minikler hokey ligine kayıt olur. Fakat Riley'in Hokey Adası çöktüğünden hokeyde eskisi gibi başarılı olamaz ve hokeyi bırakır. Artık hayatı iyice karamsar olan Riley tek başına Minnesota'ya gitme kararı alır. Neşe ve Üzüntü ise Bing Bong'la geri dönmeye çalışır. Riley'in zihninde gezerken Duygu Uyandırma Borusu'nu bulurlar. Neşe boruyla geri döner fakat Üzüntü'nün geri dönmesine izin vermez.

Riley'in ailesini terk etmesiyle birlikte Aile Adası'da çöküntüye uğramıştır ve yıkılmaya başlamıştır. Bu yüzden Boru'da kırılır ve Neşe Hatıra Çöplüğüne düşer Bing Bon'da arkasından düşer ve orada mahsur kalırlar. Daha sonra yük vagonuna binip oradan çıkarlar. Fakat Bing Bong orada kalır.

Neşe Üzüntü'yü alıp geri dönmeyi başarır. Üzüntü Riley'in kumanda merkezine dokunarak onu otobüsten indirir. Riley akşam vakti evine döner. Ailesi endişelenmiştir, onlara sarılıp ağlar. Üzüntü Neşe'nin elini kumanda merkezine yönlendirir ve bir çekirdek hatıra meydana gelir. Bu çekirdek Aile Adası'nı düzeltir. Ertesi gün Riley hokey maçında gösterdiği başarıyla tekrar mutlu olmaya başlar.

Ters Yüz Filmi Nasıl Gelişti

Yönetmen Pete Docter çocukken, babası Carl Nielsen'in çalışmalarından etkilendiğinde ailesiyle birlikte Danimarka'ya taşındı. Kız kardeşleri yeni bir çevreye uyum sağlayabilecek rahat bir zamana sahipken, Docter yaşıtları tarafından sürekli yargılandığını hissediyordu. Diğer çocuklar sporla ilgilenirken, Docter yalnızca çizim ve animasyonu kendine hobi edindi. Onun sosyal korkuları liseye başlamasıyla son erdi.

2009 yılının sonlarına doğru Docter, ergenlik çağı öncesi benzer utangaçlıkları sergileyen kızı Elie'yi fark etti. Kızı için ''O daha fazla sessiz ve çekingen olmaya başladı ve açıkçası bu benim kendi güvensizlik ve korkularımı tetikledi'' dedi. Docter, duygular oluştuğunda insan zihninde neler olduğunu hayal etti. Yapımcı Jonas Rivera'nın yanı sıra ikinci yönetmen Ronnie del Carmen ile birlikte zihin hakkında bilgi araştırması yapmaya başladılar. Duyguları inceleyen tanınmış psikolog Paul Ekman'a ve Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley'de psikoloji profesörü olan Dacher Keltner'e danıştılar. Ekman kariyerinin başında altı çekirdek duygu - öfke, korku, üzüntü, tiksinti, sevinç ve şaşırma hakkında tespitleri vardı. Yazarlar film için 27 farklı duygu düşünmüşlerdi fakat daha az karışık hale getirmek için duyguları 5 ile kısıtladılar. Şaşırma, güven, onur çıkarılan duygulardan bazıları. Docter şaşırma ve korkuyu birbirine çok benzer bularak karakterleri oluşturmak için duyguları beş tane olarak belirledi. Keltner'da üzüntünün ilişkileri güçlendiren bir duygu olduğunun üzerinde durdu. Pixar, Docter'ın 2009 yapımı Yukarı Bak filminden daha gelişmiş başka bir hikâye oluşturması için Docter'a imkân verdi. Ters Yüz, Apple'ın kurucularından biri ve eski CEO'su olan Steve Jobs'un ölümünden sonraki ilk Pixar filmidir.

Ters Yüz Filmi Hikâyesi

Docter filmin konu çizgisini geliştirmeye yardımcı olmaları için bir hikâye ekibini işe aldı. Animasyon işletmeciliği her ne kadar erkek egemenliğinde bir iş olsa da, daha farklı bir giriş denemek için hikâye ekibinin yarısı kadınlardan oluştu. Riley'in hokey oynaması fikri Del Carmen'den geldi, ikinci yönetmen sporun Minnesota'da çok önemli olduğunu söyledi. Film için ilk fikirler bulunmuştu, ana kişilik Riley derin bir bunalımın içine düşecekti: Sonra Docter bunun uygunsuz olacağını düşündü, Riley filmin sonunda bunalıma girse de bundan vazgeçti.

Filmin ilk resimli taslağı iki üç yıl arasında bir sürede bitti, Pixar tüm filmlerin gelişimini denetlemesi için küçük bir topluluk oluşturdu. Diğer sinema yapımcıları tarafından yapılan çoklu gösterim ve önerilerden sonra filmin üretimine geçildi. Bu süreç üç ayda değerlendirildi. Filmin üretimine geçilmeden önce filmin kurgusunu belirleyen isim Kevin Nolting filme tahmini 7 sürüm bulmuştu. Yapım tasarımcısı Ralph Eggleston filmin üzerinde beş buçuk yıl çalıştı. Hikâye ekibi kişilikler arasında zıtlık oluşturmak için mümkün olduğunca çalıştı. Onlar Neşe'yi' ''mutlu duyguları'' geniş bir yelpazede gösterildiği gibi yazmak için en karmaşık kişilik olarak buldular. En erken fikir Neşe'nin gençlik üzerine çok uzun süre tutulduğuydu. Riley için ''toplumsal fırtına'' hakkında düzenlemeler yapıldı.

Riley'in zihni ve kişisel sıkıntılarının mimarisinde başarı elde etmek için Docter'ın çalışmaları dört yıl sürdü. ''Kişilik adaları'' kavramının doğrudan Riley'in zihninde olayları ve hayatını etkilemesi filmin duygusal çıkarlarının gelişmesinde yardımcı oldu. Kişilikler, bir çiftçinin mahsulünü yetiştirmesi gibi ''Fikir Alanları'' yerlerine düştü. Bu film için doğru ahengi bulmak zordu; örneğin Neşe'nin Riley'i içeriden doğası ve hissettiği olumsuzluklara göre yönlendirip ona yardım etmesi seyirciler için şaşırılır bir şey olmayabilirdi.

Filmin ilk sürümünde Neşe ve Korku'nun birlikte kaybolması komik bir seçim gibi duruyordu. Temmuz 2012'de diğer Pixar film yapımcılarının değerlendirme taraması için bir tasarım belirlendi. Docter gitgide bu hikâyenin işe yaramayacağını hissetmeye başladı. Bu kovulabilmesi korkularına neden oldu. Bir Pazar günü evine doğru uzun bir yürüyüş yaparken başarısız olduğunu, önceki başarılarının ''şans eseri'' olduğunu ve genel anlamda filmden istifa etmesi gerektiğini düşünmeye başladı. Pixar'dan ayrılırsa çalışma arkadaşlarının hepsini çok özleyeceğinin sonucuna vardı. Yakın zamanda bir kanıya vardı: Duygular insanları bir araya getirmeyi ifade ediyordu ve duygular hayattaki en önemli şeylerdi. Sonra Korku ile Üzüntü'nün yer değiştirmesi gerektiğine karar verdi ve bunun çok önemli bir yenilenme olduğunu hissetti. O gece tasarısında yaptığı değişikliği açıklamak için Rivera ve Del Carmen ile bir araya geldi ve onlardan olumlu tepkiler aldı. Tasarısında yapacağı düzenlemeyi üstlerine bildirdi. Bu ''korkutucu anlara'' rağmen film yapımını sürdürdü.

Sonuç olarak filmin özgün hikâyesi Pete Docter ve Ronnie Del Carmen tarafından yazıldı ve senaristliğini Pete Docter, Bu LeFauve ve Josh Cooley yaptı. Ayrıca Neşe'yi seslendiren Amy Poehler, Korku'yu seslendiren Bill Hader ve Docter'ın 2009 yapımı Yukarı Bak filminin ortak yönetmeni ve ortak senaristi Bob Peterson'da senaryoya ilave konuşmalar eklemiştir.

Ters Yüz Filmi Kadrosu

Filmin duyguları seslendirecek kadrosu, Amy Poehler, Lewis Black, Mindy Kaling, Bill Hader ve Phyllis Smith ilk olarak Ağustos 2013'te açıklandı. Aralık 2014 yılında filmin fragmanının yayınlanmasıyla birlikte Diane Lane ve Kyle MacLachlan'ın filmde Riley'in ebeveynlerini seslendireceği belli oldu.

Daha önce Pixar'ın Sevimli Canavarlar Üniversitesi filminde küçük rollerde iki karakteri seslendiren Bill Hader Pixar filmlerinin büyük bir hayranı olmaya başladığını söylüyor. Hader bir hafta içinde Pixar atölyesini gezdi ve hikâye odasında yardımlarda bulundu.

Phyllis Smith Kötü Öğretmen filminde oynarken yapımcı Rivera tarafından filmde bir öğle yemeği sahnesinde görüldü ve kadroya dahil edildi. Yapımcı yönetmeni aradı ve ''Galiba Üzüntümüzü bulduk'' dedi.

Filmde Bing Bong karakterini seslendiren Richard Kind daha önce Bir Böceğin Yaşamı, Oyuncak Hikâyesi 3, Arabalar ve Arabalar 2 filmlerinde de seslendirme yapmıştı.

Filmde Riley'i seslendiren Kaitlyn Dias seslendirmen olarak düşünüldüğünde 11 yaşındaydı fakat filmi seslendirmeye başlayacağı zaman ergenlik çağına gelmiş ve sesi kalınlaşmıştı. Bu yüzden sesi daha genç çıksın diye sesin üzerinde ayarlamalar yapıldı.

Ters Yüz Animasyonu

Filmin sanat tasarımı 1950'nin Broadway müzikallerini yansıtmak için tasarlanmıştır. Canlandırma ekibi çalışmalarında Tex Avery ve Chuck Jones'a özendi. Filmin günlük çekimlerinde kişilikler üzerinde Wacom Cintiq kullanarak çizim yapabilecek bir sanatçıya gerek duyuldu. Ekibin üzerinde çalıştığı ilk sahneler gerçek dünya ile ailenin zihnindeki Kumanda merkezi arasında hızla değişimin olduğu akşam yemeği sahnesiydi.

Her duygu ''coşkun kalitede'' bir canlılığa sahip (özellikle Neşe) yoksa canlandırma dikkat dağıtıcı olabilirdi. Yönetmen Docter henüz film yapım aşamasındayken verdiği bir demeçte, ''Kişilikler bu güç ile oluşturuldu çünkü biz duyguları göründüğü gibi göstermeye çalışıyoruz. Onlar deri ve cisim yerine parçacıklardan yapıldı'' dedi. Film ekibi Neşe'nin ''ışıltılı'' havası için 8 ay çalıştı fakat hazırlıklar filmin bütçesini etkileyebileceği için silindi. Ancak filmin yönetici yapımcısı John Lasseter bunu her duygu için uygulanmasını istedi.

Film uluslararası seyirciyle uyum sağlayabilmesi için yerelleştirildi. Örneğin filmin Japonca sürümünde, Japon çocuklar brokoliyi kaba bir biçimde düşünmesin diye Riley'in brokoliye bıkkınlık gösterdiği sahnede brokoli yerine yeşil biber koyuldu. Ayrıca Riley'in babasının hokey maçını düşündüğü bir sahne için başka bir sürümde hokey maçı yerine futbol maçı koyulmuştur. Neşe için sarı, Öfke için kırmızı, Üzüntü için mavi, Tiksinti için yeşil ve Korku için mor olarak belirlenen renkler aslında filmin başka bir kahramanının da ismi olan Bing Bong çiçeğinin renklerini temsil etmektedir.

Ters Yüz Filmi Yayınlanması

Ters Yüz ilk olarak Ağustos 2011'de Disney'in resmî hayran derneği olan D23 Expo'da açıklandı. Filmin özgün isminin ''Brain Trust'' (Beynine Güven) olması düşünülüyordu. Aralık 2012'de karikatür dergisi Bleeding Cool filmin özgün isminin ''The Inside Out'' olabileceğini duyurdu. Hemen ardından 2013 Şubatta ComingSoon.net filmin isminin ''Inside Out'' olabileceğini yazdı. Nisan 2013'te Disney resmî olarak Twitter'dan filmin ismini ''Inside Out'' olarak ilan etti.

Filmin yayınlanmasından önce filmin genç izleyiciler için fazla karmaşık olabilmesine karşın çocuklar için yöneticiler tarafından deneme taraması yapıldı. 18 Mayıs 2015'te 68. Cannes Film Festivali'nde yarışma dışı olarak galası yapıldı. ABD'de 8 Haziran 2015 tarihinde El Capitan Theatre'da galası yapıldı ve 19 Haziran 2015'te 2D ve 3D seçeneğiyle IMAX 3D sinemalarında yerini aldı. Film Disney'in, animasyon olarak birinci, film olarak Yarının Dünyası'ndan sonra ikinci Dolby Vision boyutunda Dolby Cinema'da yayınlanan filmi oldu 18 Haziran 2015'te Skype filmdeki beş duygunun yüz ifadelerini 3 ay için anlık mesajlaşmada kullanılabilir olarak ekledi.

Filmin sinemadaki gösterimi esnasında James Ford Murphy'nin yönettiği müzikal aşk hikâyesi olan Lava isimli kısa filme eşlik etti.

Ters Yüz Filmi Eleştirileri

Film eleştirmenler tarafından adeta övgü yağmuruna tutuldu. Çeşitli eleştirmenlerin filmleri değerlendirdiği site Metacritic'de film 100 üzerinden 94 puan alarak "evrensel beğeni" konumunda listelendi. Ayrıca film sitede tüm zamanların en yüksek eleştirmen puanına 6 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ulaşan filmlerinden biri ve tüm zamanların en yüksek puanına sahip 3. animasyon filmi oldu. Filme 48 eleştirmen görüşünü yazdı ve bunlardan hepsi filme olumlu yorumda bulundu. Rotten Tomatoes'da ise yorumlara göre 319 yorumdan %98'lik bir derece ile 10 üzerinden 8.9 puana ulaştı. Sitenin eleştirmenlerin ortak görüşü kısmına “Özgün, muhteşem bir şekilde anime edilmiş ve güçlü bir şekilde hareket eden Ters Yüz, çağdaş animasyon klasiklerinin Pixar kütüphanesine başka bir olağanüstü katkısıdır.” yazıldı.

Ters Yüz Filmi Seslendirenler

• Neşe karakterinin orijinal seslendirmeni Amy Poehler olurken Türkiye’de Aysun Topar seslendirmiştir.
• Üzüntü karakterinin orijinal seslendirmeni Phyllis Smith olurken Türkiye’de Gupse Özay seslendirmiştir.
• Bing Bong karakterinin orijinal seslendirmeni Richard Kind olurken Türkiye’de Engin Alkan seslendirmiştir.
• Korku karakterinin orijinal seslendirmeni Bill Hader olurken Türkiye’de Murat Şen seslendirmiştir.
• Öfke karakterinin orijinal seslendirmeni Lewis Black olurken Türkiye’de Ercan Demirel seslendirmiştir.
• Tiksinti karakterinin orijinal seslendirmeni Mindy Kaling olurken Türkiye’de Suzan Acun seslendirmiştir.
• Riley karakterinin orijinal seslendirmeni Kaitlyn Dias olurken Türkiye’de Mısra Balkan seslendirmiştir.
• Anne karakterinin orijinal seslendirmeni Diane Lane olurken Türkiye’de Özden Ayyıldız seslendirmiştir.
• Baba karakterinin orijinal seslendirmeni Kyle MacLachlanolurken Türkiye’de Ali Ekber Diribaş seslendirmiştir.