Yatak Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

28.06.2022 / Sağlık / Genel

Bir yatak seçmek, kişisel bir tercih olsa da, yatak almaya karar verdiğinizde aklınızda bulundurmanız gereken ipuçlarını sizler için derledi

Sağlıklı bir uyku için doğru yatak seçimi yapmak çok önemlidir. Tercih ettiğiniz yatağın ne çok yumuşak ne de çok sert olması gerekiyor. Çünkü yumuşak yataklar omurganın yatış pozisyonundaki şeklini almaları nedeniyle rahatsızlık verebilirken, sert yataklar bel ağrısı, sırt ağrısı gibi sorunlara neden olabilir. Dinç bir şekilde güne başlamak için gerekli olan iyi uyku ancak doğru yataklarda mümkün olur. İnsanlar günlük hayatın koşuşturmasından sonra dinlenmek ve sağlığı için gerekli olan uykuyu almak için iyi bir yatağa gereksinim duyarlar. Herkesin evinde bulunan yataklar pek çok farklı özelliklere sahiptir. Yeni bir yatak satın alma sürecinizde rehberlik edecek, yatak alacaklara tavsiyeler içeren yazımızda, kendinize ve satıcıya sormanız gereken sorulardan, yataklarla ilgili teknik konulara değindik. 

Umarız, yatak satın alma rehberimiz, kendiniz için en doğru yatağı bulmanızda faydalı olur. Günün büyük bir bölümünü yatakta geçirdiğimiz için de yatak seçimini doğru bir şekilde yapmak gerekir. Yatak seçimi yaparken mümkün olduğunca büyük bir yatak seçmeye çalışın ve kendi vücudunuza uygun bir yatak seçin. Uyku kalitesini düşürmesiyle bilinen küçük yataklar özellikle uzun boylu insanlar için sıkıntı yaratabilmektedir.

Yatak genişliği 1 metreye yakın olmalıdır ve uzunluğu da kişinin boyundan 20 cm kadar uzun olmalıdır. Aynı şekilde yatağın yüzey kısmı omurganızı dik tutacak biçimde bulunmalıdır. Sıkı dokunmuş ve gözenekli bir yatak almaya özen gösterin. Geniş dokulu bir yatak sizin daha rahat bir uyku uyumanızı sağlayacaktır. Genellikle yatakların 6-8 yılda bir değiştirilmesi tavsiye edilir. Avrupa yatak değişim ortalaması 5 yılın altında olmakla beraber, (ülkemizde bununla ilgili yapılmış bir araştırma olmamakla) değişim ortalamasının 10 yılın üzerinde olduğunu çok rahatlıkla söyleyebiliriz.

Yatağı, bir kıyafet gibi düşünüp modaya göre iki yılda bir yatak değiştirenler olduğu gibi, yatağı gardırop gibi düşünüp çökmediği sürece 20 yıl kullananlar da mevcut. Her iki anlayışın da yanlış olduğunu baştan belirtelim. Öncelikle yatak, her ne kadar mobilya mağazalarında satılsa da bir mobilya ürünü değildir. Yatak odanızın ya da bazanızın tamamlayıcı ürünü, hiç değildir. Yatak, bir sağlık ürünüdür. 

Doğru yatağın uykunuzun kalitesi için önemini bilmeniz ile birlikte doğru yatağı seçme süreci önem kazanmaktadır. Temel birkaç noktaya dikkat ederek, kendiniz için en doğru yatağı seçebilirsiniz. Doğru yatak seçiminde dikkat edilecekler şu şekilde sıralanmaktadır:

Yatak Satın Alınca Dikkat Edilmesi Gerekenler:

1- Karyolanızın Yatağınız İle Uyumlu Olup Olmadığını Kontrol Edin:

Seçeceğiniz yatak ne kadar konforlu olursa olsun, eğer karyolanız ile uygun ölçüye sahip değilse bu rahatlığınızı olumsuz etkileyecek bir durum oluşturabilir. Bu nedenle almak istediğiniz yatağın karyola ile uyumluluğunu kontrol etmelisiniz. Ayrıca ek depolama alanlarına ihtiyacınız varsa bazaları tercih etmenizi kesinlikle öneririz.

2- Uyku Pozisyonunuza Göre Seçim Yapın:

Genelde sırt üstü yatmanın en ideal uyku pozisyonu olduğu ifade edilir. Evet, bazı omurga rahatsızlıklarında, sırt üstü yatmanın önemine vurgu yapılmaktadır. Ancak sırt ağrılarına ya da omurga rahatsızlıklarına sebep olan birçok faktör mevcuttur. Bu nedenle bir uyku pozisyonu, bir rahatsızlığa iyi gelirken, başka bir rahatsızlığı şiddetlendirebilir. Kısacası ideal uyku pozisyonu üzerinde fikir birliği yoktur. Aynı şekilde omurga rahatsızlıkları için yüzde yüz etkili bir yatak türü de mevcut değildir. Burada uyku pozisyonunuzu tespit etmeniz, yeni yatak satın alırken seçeneklerinizi daraltmak açısından faydalı olacaktır. Sırt üstü, yüz üstü (mide üstü), cenin ya da yan uyku pozisyonlarından hangisinde daha rahat ettiğinizi belirleyin. Alacağınız yatağın sertlik derecesinin belirlenmesinde, uyku pozisyonunuz çok önemlidir.

3- Doğru Yatağı Seçmek İçin Acele Etmeyin:

Yatak seçiminde aceleci davranmamak ve pek çok mağazaya gidip farklı yataklar denemek, size en uygun olan yatağı seçme konusunda oldukça önemli. Ayrıca yatağı sadece elinizle kontrol etmektense üzerine birkaç dakika yatıp deneyebilirsiniz.

4- Kilonuzu ve Vücut Tipinizi Dikkate Alın:

Şimdi kilonuzun yatak seçimi ile ne alakası olduğunu düşünebilirsiniz. Ancak kilo ve vücut tipiniz, yatak seçiminde önemlidir. 70 kilo ve altındaysanız yumuşak, 70-90 kilo aralığındaysanız orta sert, 90-120 kilo aralığında sert, 120 kilo ve üzerindeyseniz ekstra sert süngere sahip yataklar tercih edebilirsiniz. Biz, burada genel olarak kilo ve yatak sertliği arasındaki ilişkiyi basit olarak anlatmaya çalıştık. Ancak kilonuza göre üretici firmaların belirlediği ara sertlikler de mevcuttur. Ayrıca çift kişilik bir yatak alacaksanız, eşler arasındaki kilo farkını bilmek de yatak seçimi yaparken önemlidir. Bu yüzden yatak satın alırken, mutlaka kilonuzu ve vücut tipinizi dikkate alın.

5- Bütçenizi Belirleyin:

Öncelikle yatak için harcayacağınız para, sağlığınıza yapılan bir yatırımdır. Bütçenizi belirlerken bunu aklınızdan çıkarmayın. Aldığınız bir yatağı da 6-8 yıl çok rahatlıkla kullanabilirsiniz. Dolayısıyla günlük maliyet hesabı yaparsanız, sağlığınız için harcadığınız paranın çok fazla olmadığını görebilirsiniz. Yatak fiyatları çok değişkendir. Hele ki, uzun süredir yatağınızı değiştirmediyseniz fiyatlar, kafanızı karıştırabilir. Yatak satın almayı, biraz otomobil satın almaya benzetebiliriz. Biraz daha bütçeniz olsa, hep bir üst modeli alabilirsiniz.

Yataklar, kapalı bir kutudur. Ama içinde kullanılan dolgu malzemelerinin yoğunluğu ve çeşitliliği fiyatları etkiler. Genel olarak bonel yaylı yataklar en uygun fiyatlı olanıdır, bunu paket yaylı, visco, hafızalı sünger, latex, hibrid, organik ve hareketli yataklar takip eder. Eğer kullanılan dolgu malzemeleri arasında deve kılı, at kılı, koyun yünü, hindistan cevizi lifi vb. doğal malzemeler varsa, yatak fiyatları hiç tahmin edemeyeceğiniz rakamlara çıkabilir.

Unutmayın; dünyanın en iyi yatağı, en pahalı yatağı olsaydı, tüm üreticilerin işi daha kolay olurdu. Bu yüzden kafanızı hiç karıştırmamak için en başta bütçenizi belirleyin. Eğer yatak seti (baza-başlık-yatak) alacaksanız, bütçenizi yatağa göre planlayın. Çoğu müşteri en pahalı bazayı alıp, içine en ucuz yatağı koymaya çalışıyor. Bu hatayı yapmayın. Baza ve başlık sadece mobilyadır. Sağlığınıza hiçbir faydası yoktur.

6- Yatak Ebatı ve Yüksekliğine Dikkat Edin:

Yatak ölçüsü ve yüksekliği, kişisel bir tercih olmakla, fiziksel ve mekansal zorunluluklar nedeniyle dikkat edilmesi gereken önemli bir noktadır. Genel olarak; normal bir vücut tipine sahip birinin yatakta 75 cm genişliğinde uyku alanına sahip olması idealdir. İki büklüm uyumak istemiyorsanız, yatağınızın kendi boyunuzdan en az 15 cm daha uzun olması idealdir. Boyunuza göre değişmekle, ortalama olarak karyola ve yatağın, zeminden yüksekliğinin 64 cm civarı olabilir. Tabi bu yükseklik, kişisel tercihlere göre değişebilir. Bunlar fiziksel olarak dikkat etmeniz gereken kriterlerdir.

Ancak genellikle yatak ebatı ve yüksekliğiyle ilgili sorunlar, mekansal sebeplerle çıkar. (Yazımızın bu bölümü için yatak üreticilerinin ve satış personellerinin bize teşekkür edeceğine şüphemiz yok.) Mağazalar genellikle geniş mekanlar olduğu için teşhirde bulunan yataklar, genellikle gözünüze küçük gelir. Eğer mevcut karyola ya da bazanız için yatak alıyorsanız ve yatağınızı ölçmediyseniz, yanlış bir ebat seçme ihtimaliniz yüksektir. Mutlaka evdeki yatağınızın enini ve boyunu ölçün. Ayrıca yatağınızın yüksekliği de burada önemlidir. Mevcut baza ya da karyolanızın modelinin bozulmasını istemiyorsanız, eski yatağınızın yüksekliğine göre yeni bir yatak almalısınız. Detaylı bilgi için Yatağınızın Yerden Yüksekliği Ne Kadar Olmalı? başlıklı yazımızı incelemenizi öneririz.

Yeni evinize ya da odanıza hem karyola hem yatak alacaksanız, bu kez odanızın ebatlarını doğru ölçmenizi tavsiye ederiz. Odadaki kolon, girinti çıkıntı, süpürgelik, pencere ve kapıya göre yatağınızı nasıl koyacağınızı ve ne kadarlık bir alanınız olduğunu iyi hesaplamalısınız. Aksi takdirde mağazada gözünüze ufak gelen yatak seti, odaya koyduğunuzda size nefes alacak alan bırakmaz. Ya da iki kolon arasına koyarım diye düşündüğünüz karyolayı, nasıl sığdıracağım diye uğraşır durursunuz.

Yatak ebatı ve yüksekliğinin yanlış seçilmesi sebebiyle birçok değişim ve iade talebi geliyor. Ancak unutmayın; yatak ebatının ve yüksekliğinin yanlış seçimi, size değişim hakkı tanımaz. Çünkü firma, sizin talep ettiğiniz ebatı üretip, teslim etmiştir. Firmalar/mağazalar, müşteriyi mağdur etmemek adına çoğu zaman bu konuda yardımcı olmaya çalışsa da, bu değişim talepleriniz kabul edilmeyebilir ya da ücret farkı istenebilir.

8- Yatak Malzemeleri Hakkında Bilgi Edinin:

Yatak satın almak için araştırmalara başlamadan önce yatak türleri hakkında ön bilgi sahibi olun. Mevcut yatağınızı 10 yıldan fazla süredir kullanıyorsanız, yatak teknolojisinin son yıllarda çok fazla geliştiğini hatırlatmak isteriz. Duyduğunuz yatak çeşitleri ve terimler kafanızı karıştırabilir.

Helezon yay, multi spring yay, spiral yay ya da herkül yay olarak da isimlendiriliyor. Kısaca, klasik (standart) yaylı yatak üretim sistemine sahip yataklardır. Bonel yay sistemi, mukavemetlidir ve kuvvetli bir sıçrama etkisi oluşturur. Genel olarak fiyatları uygundur.

9- Doktorunuz ya da Fizyoterapistinizden Bilgi Alın:

Eğer sırt veya boyun rahatsızlığınız dolayısıyla tedavi görüyorsanız, yeni bir yatak satın almadan önce mutlaka doktorunuzla ya da fizyoterapistinizle görüşün. Tavsiyelerini not edin. Yatarken boyun ve belinizin nötr olmasını hedeflemelisiniz. Yani yatak, omurganızı mükemmel desteklemeli.

10- Yatakları Mutlaka Deneyin:

Hayatta iki şey ortopedik olmalıdır, ayakkabı ve yatak. Ve nasıl bir ayakkabıyı denemeden almak çok doğru değilse, yatağı da denemeden almanız çok doğru değildir. Yatak mağazasına gidin ve bunun için zaman ayırın. Yeterli vaktiniz yoksa, yatak denemeye gitmeyin. Size önerilen yatakları en yumuşaktan, en serte doğru deneyin. Her bir yatağın üzerinde en az 10 dakika uzanın. Yatak mağazası çalışanları genel olarak bu duruma alışıktır. Sizin yatağın üzerinde uzanmanıza herhangi bir tepki göstermezler, aksine yardımcı olmaya çalışırlar. (Tabi gerçek bir yatak mağazasındaysanız.) Mağazalarda çok fazla rastladığımız olaylardan biri, müşterilerin oturarak, dizini koyarak ya da elle yatak denemesidir. Yatak üreten biri bile oturarak ya da göz atarak hangi yatağın size iyi geleceğini bilemez.

Eğer bir yatağı internet üzerinden e-ticaret sitelerinden alacaksanız ve deneme imkanınız yoksa, yatak firmalarının online yatak seçim araçlarını mutlaka kullanın. Ya da müşteri hizmetleri ile iletişime geçip, bilgi alın. Deneme süresi, iade ve değişim garantilerini inceleyin. İnternetten satış yapan yatak firmalarının genellikle koşulsuz iade seçeneği mevcuttur. Bunun olup olmadığını kontrol edin.

11- Yatağı 'Yatakçı'dan Alın:

Son yıllarda ülkemizde sadece yatak satan ‘uyku merkezi’ konseptli mağazaların sayısı artsa da, hala geleneksel satış yöntemiyle satın alma daha aktif. Mobilyayı mobilyacıdan, yatağı yatakçıdan alın. Unutmayın, mobilyacıdaki yatak odası takımı içinde hediye ya da eşantiyon verilen yatak, dünyanın en pahalı yatağıdır. İkincisi; mobilya mağazalarında genel olarak yataklar, ambalajından çıkarılmadan teşhir edilir ve bu şekilde denemeniz istenir.

Yatak mağazalarında ise yataklar denemeniz için ambalajından çıkarılmıştır ve mağazadaki çalışan personel, sadece yatak sattığı için bu konuda daha fazla deneyim sahibidir. Bazı mağazalar bize kızacak ama eğer bir mağazada ambalajlı bir şekilde yatağı denemeniz isteniyorsa, o mağazadan yatak almamanızı tavsiye ederiz. Çünkü orası yatak mağazası değil, mobilyacıdır.

12- Yatakların Üzerindeki Her Etikete Kanmayın:

Üretici firmalar ya da bazen üretici firmaların bilgisi haricinde satış personelleri, yatakların ‘ortopedik’ sertifikaya sahip ya da ‘tıbbi olarak onaylanmış’ olduğu gibi bilgiler sunabilirler. Bunların doğruluk payı olabilir ama yatakları resmi olarak belgeleyen hiçbir tıbbi kuruluş yok. Yatakların ortopedik dostu özellikleri olabilir ancak hiçbir tıbbi kuruluş ya da enstitü bu iddiaları doğrulamaz. Yatakların ortopedik oldukları varsayılır.

Hatta öyle şeyler duyuyor ve görüyoruz ki, yatağın Alman patentli olduğunu söyleyen de var, Amerika’da bilmem ne üniversitesinden sertifikalı olduğunu söyleyen de.. Evet olabilir ama size bir satıcı bunları söylüyorsa, hemen patent ya da tescil belgesini talep edin. Zaten patent ve tescil belgesine sahip bir marka, bunu resmi internet sitesinde sizlerle mutlaka paylaşır. Aslında ülkemizde yatak ve hammaddelerinin üretimi çok iyi bir seviyededir. Bunlara da çok gerek olduğunu düşünmüyoruz. Avrupa’nın çok üzerinde üretim yapan firmalarımız mevcut.

13- Sert Yatak Her Zaman En İyi Seçenek Değildir:

Yatağınızı değiştirmeye karar verdiğinizde ve konuyu çevrenizle paylaştığınızda, en çok duyacağınız tavsiyelerin başında ‘sert bir yatak almanız’ olacaktır. 90’lı yıllar itibariyle yaylı yatakların piyasada yoğunlaştığı dönemde, doktorlar ya da fizyoterapistler sert yatak kullanılmasını tavsiye ettiler. Aslında bunda haklılık payları da vardır. O dönem, toplumun geneli omurgaya tam destek sağlamayan sünger ya da yün yataklar (Bu konuya daha sonra değineceğiz. Buradaki vurgumuzun amacı farklı. Keşke yine yün yataklarımız olsa) kullanıyordu. Dolayısıyla nüfusun neredeyse büyük çoğunluğunda bel ve boyun ağrısı şikayeti vardı.

1980 ve öncesi doğumlular, ‘Sünger yatakta yatacağına tahtada yat, halının üzerinde yat’ gibi söylemleri mutlaka duymuşlardır. Hatta bel ve boyun ağrısı şikayeti yaşayan birçok kişinin yerde yatmışlığı vardır. Evet o dönem bu tavsiye edildi. Bu doğrultuda firmalar sert yataklar ürettiler ve iyi sonuçlar alındı. Ancak; sert yataklar çok iyi sonuç verseydi (ki halen nüfusun büyük bir kısmı 90’lı yıllarda aldığı bu yatakları ya da çok sert yatakları kullanıyor), ülkemizde hala nüfusun yüzde 80’i bel, boyun ve sırt ağrısı sorunu yaşamazdı. Ayrıca bazı araştırmalar bel ağrısı için en iyi yatağın, sert bir yatak yerine orta sert bir yatak olduğunu göstermiştir. Ancak burada bahsedilen sertlik ile sertlik hissi, farklı şeylerdir.

14- Gerçek Müşteri Yorumlarını Okuyun:

Her insanın vücudu, (omurga sistemi) parmak izi gibidir. Dolayısıyla herkes için doğru yatağı üretmek için kişiye özel yatak üretmek gerekir. Yatak üreticileri, genele hitap eden yatak üretmeye çalışırlar. 100 kişinin çok memnun kaldığı bir yatak, 101. kişiyi mutlu etmeyebilir. Ancak genel bir kanıya varabilmek için kullanıcı yorumlarını okumanızı öneririz. (Teslimat geç geldi diye kızgınlıkla yazılmış ya da reklam amaçlı yazılmış olumlu olumsuz yorumları dikkate almayın!) Tabi burada sadece olumsuz ya da olumlu yorumları okumayın. Eğer bilinen bir markanın ürününü satın alıyorsanız, internette onlarca yorum bulmanız mümkün. Çevrenizde son zamanlarda yatak alanların görüşlerini alın. Yataklar hakkında gerçek kullanıcılardan alacağınız yorumlar, diğer tüm ürünlere göre daha doğrudur. Örneğin, kimse aldığı arabayı kötülemez, hep övgüyle bahseder. Ama bir yataktan memnun değilseniz, asla övmezsiniz. Çünkü geceleri acı çekersiniz.

15- Deneme ve İade Politikalarını Karşılaştırın:

Günümüzde birçok yatak firması, ürünlerinden memnun kalmazsanız, belirli bir zaman dilimi (deneme süresi) içinde ücretsiz iade garantisi verir. Ancak büyük puntolarla yazan “şu kadar gün deneme süresi ve ücretsiz iade” yazılarına aldanmayın. Yeni bir yatak satın alırken söylenen 3 ay ya da 100 gün gibi süreleri kapsayan memnuniyet garantisi ya da deneme süresi, bazı koşullara göre geçerli kılınabiliyor. Mutlaka detaylı bilgi alın, koşulları öğrenin. Satış sözleşmesinde küçük puntolarla yazan koşulları çok dikkatli okuyun. Bununla ilgili internetteki kullanıcı yorumlarını inceleyin. Bu deneme süreleri ücretsiz gibi sunuluyor ancak çoğu zaman müşteriden kullanım karşılığı bir ücret talep edilebiliyor ya da değişim zorlaştırılıyor.

16- Garanti Koşullarını Kontrol Edin:

Bildiğiniz üzere, yataklar mağazaya girip satın alıp gidebileceğiniz ürünler değil. Genellikle firmanın servis ekibi tarafından evinize teslim edilir. Yatak size teslim edildiğinde ambalajı yırtılmış, ürün lekelenmiş ya da sürtünmeden zarar görmüş ya da taşınırken bir kenarı yırtılmışsa ürünü teslim almayın. Bu sorunların hiçbiri garantiye girmez.

Ülkemizde kanunen tüm yataklar, 2 yıl üretici garantisi içerir. Çoğu üretici firma, yay karkası için 10 yıl garanti verir. Ancak bu garanti yatakta kullanılan sünger ve kumaşı kapsamaz. Satın almadan önce, garanti koşullarını araştırın. Mutlaka firma yetkilisi, müşteri hizmetleri ya da satış personelinden bu bilgileri teyit edin.