Biçimsel Olarak Fotoğraf Nedir?

14.04.2022 / Eğitim / Genel

Fotoğraf, Yunanca da ışık anlamına gelen “Photos”  ile yazı anlamına gelen “Graphes” sözcüklerinin bileşiminden oluşan yeni bir kelimedir.

Fotoğrafın temel özelliklerini şu başlıklar altında sıralamak mümkündür:

Fotoğraf Görmektir: Fotografik görüş optik birtakım eklentiler doğrultusunda şekillendiği için normal görüşten farklıdır. Aynı zamanda fotoğrafın temel değerleri (ışık, kompozisyon, bakış açısı, karar anı vs. bağlamında) biçimlendiğinde öğrenilen ve geliştirilen bir görme biçimidir. Fotografik görüş algıda seçiciliğe vurgulama yapar.

Fotoğraf Hissetmektir: Olayların gelişimi sırasında “en etkili görüntünün” nereden elde edileceğini hissetmektir. Fotoğrafın bir yaşam biçimi hâline getirilmesi ve zamanla olgunlaşması, tecrübe ile birikmesi bu alışkanlığın en önemli gereksinimlerindendir. Burada şans faktörünün de önemli bir etken olduğunu bilmek ve göz ardı etmemek gerekir.

Fotoğraf Karar Vermektir: Anlık gelişen yaşamsal olaylara “tam zamanında” karar verip, deklanşöre basmak (fotografik tepki vermek) aktüel görüntüleri yakalamak açısından önemli olduğu kadar, estetik bir ifade biçimi elde etmek açısından da oldukça önemlidir.

Fotoğraf Işığı Görmek, Yorumlamak ve Kullanmaktır: Işık fotoğrafın omurgasıdır. Işığı ne kadar etkili kullanırsanız o kadar fotoğraf çekmekten zevk alırsınız. Işık, öyle bir dildir ki, insanı duygulandırır, ruh hâlini değiştirir, fotoğrafta farklı bir atmosfer oluşturur. Işık, doğru bir biçimde kullanılırsa fotoğrafta fark yaratacağı gibi zamanla fotoğrafçının üslubu olarak da anılır.

Fotoğraf Çerçevenin İçini Düzenlemektir: Fotoğrafa dair biçimsel parametrelerin arasında kompozisyon elementlerinin bulunmasını da gerektirir. Fotografik çerçeve içinin doğru bir şekilde düzenlenmesi fotoğrafın anlaşılırlığını, beğenilirliğini ve estetik ifade biçimini güçlendirir.

Fotoğraf Farklı Bir Bakış Açısı Geliştirmektir: Fotoğrafın bulunuş tarihinden bugüne rakamsal olarak telaffuz edilemeyecek kadar çok fotoğraf çekildiğini ve çekilmeye devam edileceğini söylememiz mümkündür. Önemli olan farklı bir bakış açısı ile bir konuya herkesten farklı bakabilmektir. Böylece bireysel bir ayırt edici özellik ortaya çıkar. Önemli olan ele aldığınız konuya herkesten farklı nasıl baktığınız ve ne söylediğinizdir.

Fotoğraf Kaydetmektir: Fotoğraf makinası, onu elinde tutan kişinin hayata bakışı ve buna bağlı olarak gelişen yaşam felsefesi ile birlikte kimi zaman da bağlı bulunduğu kurumsal bakışın yönlendirmeleri doğrultusunda yaşamsal gelişmeleri kaydeder. Kayıt, eğer belge ve gerçeklik söylemi bağlamında gerçekleşirse fotoğraf makinasını tutan kişinin gerçekliğini temsil eder, dolayısıyla tarafsız ve kesin doğru olarak kabul edilemez.

Fotoğraf Anıları Biriktirmektir: İnsanoğlu yaşama ilişkin kendisini ilgilendiren olayların içinde yer aldığı görüntülerle beraber, sevdiklerinin, değer verdiklerinin, unutmak istemediklerinin ve beğendiklerinin görüntülerini de biriktirir. Bu ona kimi zaman hüzün verir kimi zaman da unutmaması gerekenleri hatırlatır. Yaşam, kameralar önünde (tanıklığında) gerçekleştiği için fotoğrafları biriktirmek bir ölçüde de anıları biriktirmek anlamına gelmektedir. Geçmişte cüzdanların içinde yanımızda taşıdığımız sevdiklerimize ait görüntüler bugün belki de mobilize hayatın teknolojik yapısından ötürüdür ki cep telefonlarımızda yanımızda taşınmaktadır.

Fotoğraf Görüntü İşlemektir: Kimlik belgelerimiz için bile fotoğraf çekildiğimizde yüzümüzün daha güzel görünmesini isteriz. Dolayısıyla fotoğrafa rötuş yapmak adeta makyaj yapmak kadar temel bir gereksinim hâline gelmektedir. Geçmiş dönemlerde negatif görüntünün üzerine yapılan rötuşlama işlemleri ile fotoğraf baskılarının üzerine yapılan renklendirme işlemleri bugün bilgisayar destekli yazılım programları aracılığıyla gerçekleştirilebilmektedir.

Öte yandan istemediğimiz, gereksiz gördüğümüz ya da görüntümüzün daha güzel görüneceğini düşündüğümüz birtakım “gereksiz” ayrıntıları silmek; renklerini canlandırmak, ışığını değiştirmek, filtre atmak, hatta renkli bir görüntüyü siyah beyaz bir görüntüye çevirmek, kısmi renklendirmeler yapıp fotoğrafımızı daha dikkat çekici bir görüntü hâline de getirmeye yönelik çalışmalar bugün için rutin uygulamalar hâline gelmiştir. Dahası fotoğraflarımızın üzerine uyguladığımız birtakım efektler doğrultusunda çektiğimiz fotoğraflarda parodik dönüştürmeler yapılabilmekte, dolayısıyla göstergelerarası yaklaşımlar oluşturulabilmektedir.

Fotoğraf Yayınlamaktır: Fotoğraflarımızı bir klip mantığı ile hikayeler anlatmak için müzik eşliğinde kimi zaman bir perdede yansıtarak ya da bir galerinin duvarına asarak, kimi zaman da albümler yaparak sosyal iletişim sitelerinde arkadaşlarımızla, dostlarımızla, fotoğraf severlerle ile paylaşmaktayız. Beklentiler ve istekler yayınlanan malzemenin bir dergi, bir broşür ya da bir kitap olmasına da imkân verebilmektedir. Estetik kaygılar doğrultusunda projelendirilen çalışmaların basılı hâline getirilmesi, onların ve projeyi gerçekleştiren fotoğrafçının tanınırlığını artırdığı gibi “görece” eser bırakıp kalıcı olmasına da katkı sağlayabilmektedir.