
Sosyal Medya'da Silinen Paylaşımları Geri Getirme Yöntemleri
Yanlışlıkla sildiğiniz Instagram, TikTok ve Facebook paylaşımlarını geri almak mümkün olduğunu biliyor muydunuz?
Bogota Şartı’nın 60 yıllık geçmişi vardır. 1948 yılında Kolombiya’nın Bogota şehrinde imzaya açılan bu Şart, 1951 yılında yürürlüğe girdi.
Bogota Şartı, daha sonra 1970 yılında yürürlüğe giren Buenos Aires Protokolü ve sırasıyla 1988, 1996 ve 1997’de yürürlüğe giren Kartegana Protokolü, Managua Protokolü ve Washington Protokolü ile değişikliklere uğramıştır.
1948 Şartı insan haklarına birçok gönderme içerir. Şartın 3 (l) maddesi, “Amerikan devletlerinin ırk, milliyet, yaradılış veya cinsiyet ayrımı olmaksızın bireylere temel insan hakları tanıdığını” belirtir. Nitekim Birleşmiş Milletler sistemine benzer şekilde, 2 Mayıs 1948 tarihinde Amerikan İnsan Hakları ve Ödevleri Bildirisi kabul edilir. Bu insan hakları belgesi 27 adet insan hakkı ve 10 adet insan ödevi belirler. Bu haklar, medeni ve siyasi haklardan, ekonomik, kültürel ve sosyal haklara geniş bir yelpazeyi kapsar. Bu hakların en önemlileri şunlardır: Yaşama hakkı, kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı, hukuk önünde eşitlik hakkı, konut ve seyahat özgürlüğü, adil yargılanma hakkı, keyfi tutmaya karşı korunma hakkı, sığınma ve vatandaşlık hakkı.
Ayrıca bu bildiri din, ifade, toplanma ve örgütlenme özgürlüklerini de içerir. Nihayet bu belge kapsamında özel hayatın korunması, mülkiyet, sağlık, eğitim, kültürden yararlanma, sosyal güvenlik gibi haklar da koruma altına alınmıştır. Ödevler ise, topluma, çocuk ve ebeveynlere ilişkin ödevlerle, oy verme, yasalara saygılı olma, topluma ve ulusa hizmet etme, vergi verme ve çalışma gibi ödevleri içerir.
Başlangıçta bu bildirinin hukuki bir bağlayıcılığı yoktu. Günümüzde ise, İnter-Amerikan İnsan Hakları Mahkemesi bu metne normatif bir hukuki değer tanımaya başlamıştır.
Bogota Şartı’nın insan haklarının korunması bakımından en önemli kurumu İnter-Amerikan İnsan Hakları Komisyonu’dur. Ancak günümüzde Bogota Şartı, İnter-Amerikan İnsan Hakları Komisyonu ve Amerikan İnsan Hakları Sözleşmesi ile onun temel organı olan İnter-Amerikan İnsan Hakları Mahkemesi iç içe geçmiş bir insan hakları koruma sistemi sunar.