Rekabet Piyasaları

20.07.2023 / Eğitim / Genel

Rekabet, işletmenin içinde iş yaptığı endüstrinin ekonomik yapısıyla ilgilidir. Bir işletmenin hedef kitlesi olarak rakiplerini ve rakipleriyle iletişimini belirleyecek en temel unsurların başında işletmenin içinde iş yaptığı piyasa yapısı yer alır.

Rekabet Piyasaları

Piyasa yapısının pazardaki aktörlerin performansını ve davranışlarını etkilediğine inanılır. Yapı davranış üzerinde, davranış da performans üzerinde etkili olur. Bir örgütün içinde iş yaptığı farklı piyasa türlerinden bahsetmek mümkündür. Ekonomik çevreyi belirgin kılan dört temel piyasa türü, tam rekabet piyasaları, tekelci rekabet piyasaları, oligopolcü rekabet piyasaları ve tam tekel piyasaları olarak sıralanabilir.

rekabet piyasaları

Tam Rekabet Piyasaları: Pazara girişin ve çıkışın serbest olduğu tam rekabet piyasaları çok sayıda üretici, satıcı ve alıcıdan oluşur ve hiçbir alıcının ya da satıcının tek başına fiyatı etkilemeye yönelik gücü yoktur. Piyasaya sürülen ürün ve hizmetler benzer nitelikler taşırlar ve alıcıların ve satıcıların kendi çıkarlarını gözetecek şekilde rasyonel hareket ettikleri varsayılır. Piyasalarda tam bilgilenme durumu vardır ve hem alıcılar ve satıcılar hem de rakipler piyasadaki tüm ürün ve hizmetler hakkında ve birbirlerine ilişkin tüm bilgiye sahiptirler.

Özetle tam rekabet piyasalarının dört temel varsayım üzerinde yükselmekte olduğu öne sürülebilir. Bu özellikler şunlardır:

  • Piyasada çok sayıda alıcı ve satıcının varlığı
  • Mallar ve hizmetlerin homojen yapısı
  • Piyasaya giriş ve çıkış serbestliği
  • Alıcılar, satıcılar ve rakiplerin birbirleri hakkında tam bilgili olması

Bununla birlikte, tam rekabet piyasaları teorik piyasalardır. Tam rekabet piyasaları serbest piyasa ekonomisini bozan tekelci eğilimler, işletmeler arası gizli anlaşmalarla sonucu ortaya çıkan kartel ve tröst birleşmeler, devlet otoritelerinin piyasaya müdahaleleri gibi nedenlerle tam olarak işleyememektedirler.

 

Tekelci Rekabet Piyasaları: Tam tekel piyasalarına benzer şekilde çok sayıda alıcı ve satıcıdan oluşan tekelci rekabet piyasalarını bu piyasalardan ayıran en önemli özelliği, işletme tarafından sunulan ürün ya da hizmetin farklılaştırılmış olmasıdır. Bu farklılaştırma, ürünün kalitesine ya da ürün özelliklerine ilişkin olabilir. Böylece piyasada benzer olmayan farklı farklı ürünlerin rekabeti söz konusu olmaktadır. Ürünün farklılaştırılmış olması, tekelci piyasada iş yapan örgüte kendisine has fakat hareketliliği olan bir müşteri kitlesi sunar.

Oligopolcü Rekabet Piyasaları: Oligopolcü rekabet piyasaları az sayıda satıcı ve çok sayıda alıcıdan oluşan piyasalardır. Yayınlanmış olan ve herkesin kolaylıkla erişebilecekleri verilerdir.

Oligopol özellikleri gösteren bir piyasada faaliyet gösteren işletmeler, anlaşarak rekabeti kısıtlayabilecekleri gibi kendi başlarına hareket ederek, kendileri için en uygun fiyat ve üretim miktarını belirleyebilirler. Bu piyasa türünde pazara girmeyi engelleyen yasadışı bir takım uygulamalar da söz konusu olabilir.

Tam Tekel Piyasaları: Tek satıcının piyasaya egemen olduğu piyasalara tam tekel piyasaları adı verilir. Böylesi bir piyasa durumunda örgütün hedef kitlesi içinde yer alan rakiplerden bahsetmek mümkün olmayacaktır.

Ayrıca Bakınız