Duyguların Özellikleri

03.10.2023 / Eğitim

Duygular, özellikleri itibariyle iki gruba ayrılır. Bunlardan biri temel duygular, diğeri karmaşık duygulardır.

Duyguların Özellikleri

İnanç, kızgınlık, yaş, korku, aşk, heyecanlanma ya da neşe gibi duygular temel duygular iken; şevk, hayal kırıklığı veya yetersizlik gibi duygular karmaşık duygulardır. Karmaşık duygular daha basit duyguların birleşiminden oluşur.

Basit duygular daha tepkisel, kısa süreli olmasına rağmen, karmaşık duygular daha kurgusal, daha kalıcı ve uzun süreli yoğun duygulardır. Duygular hemen oluşmaz; kişilerin düşünce ve algılarında kendilerini belli eder ve aynı zamanda onların düşüncelerinden ve algılarından etkilenir.

Duygular sinir uçları gibidir. İster elem ister haz versin, onlara dokunulursa kişi tepki gösterir. Duygular aslında kişiyi harekete geçiren temel unsurlardır. Duygusuz bir insanın elem veya haz hissi duymayacağı gibi bu kişinin belli bir davranışta bulunması da gerekmez.

Duygulara dokunulmaz ve ifade edilmesine izin verilmez ise kişi kendini uyuşuk, yorgun, içe kapalı ve kaygılı hisseder. Düşüncelerin doğrusu ve yanlışı varken, duyguların doğru ya da yanlışı yoktur. Şiddetli veya zayıf, yoğun veya yüzeysel olabilirler; ama doğru veya yanlış olmazlar. Algılar ve bunlara dayalı olarak ortaya çıkan yargılar duyguları yönlendirir.

Duygular şiddetine göre bastırılır veya bastırılmaz. Şiddetli duygular kolay kontrol edilemezken, göreli olarak zayıf duyguların kontrolü mümkündür. Olumlu duyguları kontrol etmek daha kolay iken, olumsuz duyguları kontrol etmek veya bastırmak daha zordur. Duyguları bastırmak için kişi zihnini bir şeylerle bilinçli olarak meşgul ederek olumsuz duyguları ya görmezlikten gelmeye ya da unutmaya veya bastırmaya çalışır; ancak yine de bunu başarmak kolay değildir.

Algılar, düşünceler, inançlar bireyseldir ve kolay kolay başkasını etkisi altına alamaz. Bununla birlikte, duygular genellikle bulaşıcıdır. Birini düşünürken görmek insanda düşünce durumu oluşturmayabilir; ancak birinin ağladığını gören kişinin kendini üzgün hissetmesi veya ağlaması duyguların kolayca bulaştığını gösterir.