Ağaçlar Sosyal Canlılar Mı?

18.12.2020 / Çevre / Genel

Bazılarımız için ağaçlar sıradan bir canlı olabilir ama hiçbir şey göründüğü gibi değil. Aslında ağaçlar gizemli ve sosyal canlılardır.

Orman, yani topluluk halinde bulunan ağaçlar ve bitkiler her zaman daha uzun süre varlıklarını sürdürmüştür. Nasıl ki yaban hayatında sürü olmak hayat kurtarıyorsa ağaçlar için de bu geçerlidir. Her ağaç birbirinden ayrı görünse de aslında yaşamak için toprak altından birbirlerine bağlıdırlar.

Bu nasıl mı oluyor? Dışarıdan göremediğimiz kökleri sayesinde. Ağaçlar kökleri sayesinde birbirleri ile iletişim kuruyor, takas yapıyor ve dahası savaşıyorlar.

Bunu kökleri içinde ve çevresinde bulunan mantarların toprağın içlerine kadar inen mycellium adlı yapılarını kullanarak yapıyorlar. Mantarlar, ağaçlara gerekli olan besinleri sağlıyor. Ağaçlar, mantarlara karbonhidrat sağlarken, mantarlar da topraktaki suyu yukarı çekiyor, fosfor ve nitrojen gibi kimyasalları bitkilerin daha kolay bir şekilde almasını sağlıyor. Karşılığında ise şeker alıyor.

İlk olarak mantarların 1970'lerde elektron mikroskopları altında incelenmesiyle keşfedilen bu gizemli yardımlaşma son yıllarda yapılan araştırmalar ile ne kadar karmaşık ve derin olduğunu gösterdi. Buna Ormanın İnternet Ağı (The Wood Wide Web) diyebiliriz.

Bu ağdaki daha yaşlı "ana ağaçlar", bu sistem yoluyla gölgede kalan küçük fidanlara gerekli olan şekeri sağlayıp hayatta kalma şanslarını artırıyor. Yani neslinin devamını sağlamaya çalışıyor.

Bu mantar ağı aynı zamanda savunma amaçlı da kullanılıyor. Bir bitki, böcek ve bit gibi canlıların saldırısına uğradığında kökleri ile kimyasal madde salgılayarak komşularını uyarıyor. Uyarılan komşu bitkiler savunma mekanizmalarını aktifleştiriyor ve salgıları ile kendini saldırıya hazırlıyor.

Tabi her canlıya açık bu ağın kaçınılmaz olan bir de korsanları var. Herkesçe sevilen masum ve narin görülen orkideler! Bu ağa sızan orkideler, yakınlarında bulunan ağaçların besinlerini çalıyor ve bu şekilde meşhur güzelliğini elde ediyor. Karaceviz gibi bazı türler ise zehirli kimyasallar ile kök çevresindeki diğer bitkileri zehirliyor ve tüm kaynakları kendi kullanıyor. Ceviz ağacının altında neden başka bir bitki yetişmediğini ve neden gösterişli bir ağaç olduğunu artık biliyoruz.

Yani ormanlar toprak üstünde barındırdığı canlı popülasyonu ve çeşitliliğinin yanı sıra toprak altında da gizemli ve karmaşık bir hayata sahip. Artık ormana gittiğinizde sadece gözle gördüklerinizle değil, bildiklerinizle de ortamın keyfini çıkarabilirsiniz.