Süs Bitkileri, Özellikleri ve Bakımları

12.01.2021 / Çevre / Genel

Bazen kelimelerle anlatamadığımız duygularımıza tercüman olurlar, bazen uzaktaki sevdiklerimize yanlarında olduğumuzu hatırlatırlar.

Çiçekler ve özellikle süs bitkileri önemli günlerin kurtarıcısı, hasta ziyaretlerinin, doğum günlerinin, iyi dileklerin ya da sevgilinizle olan önemli anların olmazsa olmazıdır.

Peki özel anlar kadar önemli olan bu süs bitkilerine nasıl bakmalıyız? Anısını ve kendisini canlı tutmak için neler yapmalıyız? Sadece su vermek yeterli mi ya da güneş ışığını severler mi?

Belki hali hazırda bakıyor olduğunuz belki de sizi almaya isteklendirecek bazı çiçekleri, özelliklerini ve bakımlarının nasıl olması gerektiğini yazdık. İşte güzel, narin ve uzun ömürlü bazı süs bitkileri:

1) Kokoş Palmiyesi (Microcoelum weddellianum)

• Çok yıllık, herdemyeşil bir palmiye türüdür.
• 2-3 metreyi bulan uzunlukları vardır.
• Dikey yönde gelişim gösterir. 
• Yaprakları ince, dar, açık yeşildir. 
• Yazın açan yeşilimsi çiçekleri vardır.

Ekolojik İstekleri:

Işık: Güneşli veya yarı gölge yerlerden hoşlanırlar.

Sıcaklık: Soğuğa karşı hassastır.

Toprak: Humusça zengin, iyi drene olabilen toprakları tercih ederler. 

Nem: Nemi yüksek yerleri isterler.

Gelişimini Etkileyen Etmenler:

Sulama: Tohum verme döneminde bolca sulanmalı, dinlenme döneminde su azaltılmalı ancak toprak kuru bırakılmamalıdır.  

Üretim Tekniği: Üretimi tohumdan yapılır.

2) Beyaz Çizgili Telgraf Çiçeği (Tradescantia albiflora)

• Çok yıllık, herdemyeşil bir bitkidir. İç mekanda saksı, kasa ya da çiçekliklerde sarkıcı olarak sıkça kullanılır. Sürünücü sürgünleri ile iyi bir sarılıcıdır. 
• Yaprakları oval, ters yumurtası, küçük, üst yüzü yeşil, beyaz ve pembe şeritli, alt yüzü tüylü ve mor renklidir. 
• Mart ayından Haziran ayına kadar açan pembe ve beyaz renkli çiçeklere sahiptir.  

Ekolojik İstekleri:

Işık: Aydınlık, ancak yoğun güneş ışığı almayan yerlerde bulundurulmalıdır. 

Sıcaklık: Fazla sıcak sevmezler (10-16 santigrat derece yeterlidir). Kışın sıcaklık 5 santigrat dereceden az olmamalıdır.

Toprak: Humusça zengin topraklar severler.

Nem: Yüksek nem isterler. 

Gelişimini Etkileyen Etmenler:

Sulama: Gelişme döneminde bol su ister. Kışın sıcaklık azaldıkça su isteği azalır.

Üretim Tekniği: Çelik ve ayırma ile üretilir. Kışın gelişmiş bitki elde edilmek istendiğinde çelik dikimi ilkbaharda, yazın gelişmiş bitki elde edilmek istendiğinde çelik dikimi Ağustos ayında yapılmalıdır.

Gübreleme: Mart ve Eylül ayları arasında 2 haftada kompoze sıvı gübre verilmelidir. Aşırı gübre yaprak renklerinde solgunluk yapar.

3) Telgraf Çiçeği (Tradescantia zebrina)

• Çok yıllık, herdemyeşil bir bitkidir.
• Büyüme oranı hızlıdır.
• Yaprak şekli ovaldir ve içinde pembe ve kırmızı tonlarında çeşitli alacalı şeritler vardır. 
• Yıl boyunca periyodik olarak çiçeklenir ve çiçekleri pembedir.

Ekolojik İstekleri:

Işık: Öğle güneşinden korunmuş yarı gölge bir ortam gerektirir.

Sıcaklık: Oda sıcaklığı uygundur. Kışın en az 10 santigrat derece olmalıdır.

Toprak: Eşit oranda bahçe toprağı, yanmış ahır gübresi, yaprak kompostu ve dişli dere kumu karışımı kullanılır.

Nem: Yüksek orantılı nem ister.  

Gelişimini Etkileyen Etmenler:

Sulama: Saksı toprağı sürekli nemli kalacak şekilde sulanmalıdır.   

Üretim Tekniği: Üretimi çelikle yapılır.    

Gübreleme: Mart ve Eylül ayları arasında kompoze gübre verilmelidir.

Saksı değiştirme: Şubat ve Mart aylarında saksı ya da toprağı değiştirilebilir. 

4) Gardenya (Gardenia jasminoides)

• Beyaz renkte, zarif ve güzel kokulu çiçekleri ile beğenilen bir bitkidir. 
• Yoğunluk derecesi fazladır.
• Büyüme oranı orta derecededir.
• Yaprak şekli oval, ana damarlar çok belirgin, koyu yeşil renklidir.
• Çiçeklenme zamanı ilkbahardır ve çiçekleri beyazdır.

Ekolojik İstekleri:

Işık: Doğrudan güneş ışığı almayan aydınlık ortamları tercih ederler. 

Sıcaklık: Sıcak sever. Kışın en az 18 santigrat dereceye gereksinim duyarlar.

Toprak: Az asitli, humusça zengin topraklarda iyi gelişir.

5) Okbaşı Sarmaşığı (Syngonium podophyllum)

• Herdemyeşil bir yayılıcı-tırmanıcı türdür. 
• Tırmanmasına izin verilirse yapraklar daha büyük olur ve gelişir.
• Büyüme oranı hızlıdır.
• Yazın çiçeklenir ve çiçekleri beyaz renklidir.

Ekolojik İstekleri:

Işık: Doğrudan güneş ışığı olmayan aydınlık ve yarı gölge yerlerde bulundurulmalıdır. 

Sıcaklık: Kış döneminde minimum 16-18 santigrat derece, gelişme döneminde 20-30 santigrat derecede bulundurulmalıdır. 

Nem: Yüksek oranda nem isterler.  

Gelişimini Etkileyen Etmenler:

Sulama: Özellikle ilkbahar ve yaz dönemlerinde düzenli sulama yapılması gerekir. Kışın verilen su azaltılmalıdır. 

Üretim Tekniği: Tepe ve göz çelikleriyle Nisan ve Haziran ayları arasında üretilirler.   

Gübreleme: Gelişme döneminde haftada bir kompoze gübre verilmelidir.  

6) Madagaskar Yasemini (Stephanotis floribunda)

• Parlak, yeşil, uzunca oval, açık yeşil damarlı yaprakları, kar beyazı mumsu güzel kokulu çiçekleri vardır.
• Yaz aylarında çiçeklenirler ve çiçekleri kümeler halinde balmumu, yıldız şeklinde ve çok kokuludur. 

Ekolojik İstekleri:

Işık: En iyi gelişimini güneşli yerlerde gerçekleştirir. Işığın yetersiz olduğu ortamda yapraklar solmaya ve kloroz (demir eksikliği) oluşmaya başlar. 

Sıcaklık: Sıcaklık en düşük 7 santigrat derece olmalıdır. Ani sıcaklık değişimleri bitkiye zarar verir. En iyi gelişimini 20-27 santigrat derecede gösterir. Sulama yeterli olduğu sürece 40 santigrat dereceye dayanabilir. 

Toprak: Bahçe toprağı, yaprak çürüntüsü ve bir miktar dişli nehir kumu karışımlı toprak uygundur.

Nem: Yüksek orantılı nem ister. 

Gelişimini Etkileyen Etmenler:

Sulama: Gelişme döneminde düzenli olarak sulanmalıdır. Dinlenme döneminde sulama aralıkları arttırılmalıdır. 

Gübreleme: Gelişme döneminde ayda bir sıvı kompoze gübre verilebilir. 

*Çiçekler yeni sürgünlerde bulunurlar. Bitkinin çiçekli kalabilmesi için budamanın minimum düzeyde tutulması gerekir. 

**Yetersiz ışık, düşük sıcaklık ve yetersiz sulama sebebiyle bitkide iyileştirilmesi mümkün olmayan sorunlar ortaya çıkabilir veya bitki ölebilir. 

7) Aşmeya (Aechmea fasciata)

• Enine beyaz çizgileri ve etli geniş şeritler halinde gümüşi yeşil yaprakları vardır.
• Büyüme oranı yavaştır.
• Yaprakları eliptik şekilde ve birbirine paraleldir.
• ilkbaharda çiçeklenirler ve uzun ömürlü pembe çiçekleri vardır.

Ekolojik İstekleri:

Işık: Yarı gölgede iyi gelişir. 

Sıcaklık: Kışın sıcaklığın 16 santigrat derecenin altına düşmemesi gerekir.  

Toprak: İyi drene olan nemli toprakları tercih eder. 

Nem: Yüksek orantılı nem ister. 

Gelişimini Etkileyen Etmenler:

Sulama: Yazın kireçsiz su ile düzenli sulanmalı, yapraklara su püskürtülmelidir. Kışın az sulanmalı, yaprak hunisinde su bulundurulmamalıdır.  

Üretim Tekniği: Ana bitkiden ayrılan yavru bitkilerle olduğu gibi tohumla da üretilebilir. 

Saksı değiştirme: 3-4 yılda bir ilkbaharda saksı değişimi uygun olabilir.  

8) Zebra çiçeği (Aphelandra squarrosa)

• Sarı göz alıcı çiçekleri, beyaz ve gümüşi geniş damarlı parlak yeşil yaprakları ve uzun ömürlü pembe çiçekleri olan tropikal bir bitkidir.
• Büyüme oranı yavaştır.
• Yaprakları eliptik şekilde ve birbirine paraleldir.

Ekolojik İstekleri:

Işık: Doğrudan güneş ışığı almayan aydınlık yerlerde bulundurulmalıdır. 

Sıcaklık: Kışın sıcaklığın 18 santigrat derecenin altına düşmemesi gerekir.  

Nem: Yüksek orantılı nem ister. 

Gelişimini Etkileyen Etmenler:

Sulama: Düzenli sulama yapılmalıdır. Sıcak koşullarda yapraklara ayrıca su püskürtülmeli, toprak nemli tutulmalıdır. Aksi halde yaprak dökülmeleri görülür.   

Üretim Tekniği: Tepe sürgünleri ile üretilirler.     

Gübreleme: Nisan ve Ağustos ayları arasında haftada bir kompoze gübre verilmelidir. 

9) Sardunya (Pelargonium zonale)

• Dikey yönde büyür.
• Çok yıllık bitkidir.
• Büyüme hızı orta derecededir.
• Yaprakları böbrek şeklindedir.
• İlkbahar, yaz, sonbaharda çiçeklenir. Kırmızı, pembe, beyaz, turuncu ve kombinasyonları olan çiçekleri vardır.

Ekolojik İstekleri:

Işık: Bitki iç mekânda bulunduruluyorsa yarı gölgeye konarak güneşin kavurucu etkisinden korunmalıdır. 

Sıcaklık: Soğuğa karşı çok duyarlıdır. Kışın sıcaklık en az 10 santigrat derece olmalıdır.  

Toprak: İyi drene olabilen, Ph derecesi nötr toprakları tercih ederler.

Nem: Yüksek orantılı nem ister. 

Gelişimini Etkileyen Etmenler:

Sulama: İlkbahar ve kış düzenli sulama yapılır. Sonbahar ve kış sulama azaltılmalıdır. 

Üretim Tekniği: Çelikle veya tohumları üretim yapılır. 

Gübreleme: Mart ve Ağustos ayları arasında haftada bir kompoze gübre verilir. 

Saksı değişimi: 2-3 yılda bir Şubat sonu yapılır. 

10) Afrika Menekşesi (Saintpaulia ionantha)

· Anavatanı Orta ve Doğu Afrika olan menekşe hemen hemen tüm yıl boyunca sürekli çiçek açan, koyu yeşil renkte, etli oval ve tüylü yaprakları ile en tanınmış iç mekan bitkilerinden biridir.

Ekolojik İstekleri:

Işık: Yazın gölge, kışın aydınlık ancak yoğun güneş ışığı almayan ortamları tercih ederler.  

Sıcaklık: Fazla sıcakları sevmez. Yazın 18-24 santigrat derece, gece 13-18 santigrat derece olmalı, sıcaklık 13 santigrat derecenin altına düşmemelidir.    

Toprak: Zengin karışımlı toprak severler. Humuslu, az asit karakterli saksı toprağı uygundur. 

Gelişimini Etkileyen Etmenler:

Sulama: Su verirken çürüme ve lekelerin olmaması için yapraklar ıslatılmamalıdır. Çiçeklenme döneminden sonra dinlenme dönemine giren bitkiye çok az su verilmelidir. Böylece bitki yeniden çiçek gözleri oluşturur.   

Üretim Tekniği: Üretilmeleri tohum ve yaprak çeliği ile olur. Yaklaşık bir ayda çelikler köklenir. 

Gübreleme: Çiçeklenme döneminde düzenli aralıklarla hafif dozda gübre verilmelidir.        

11) Flamingo çiçeği (Anthurium andreanum)

•  Yaprak ve çiçekleri hassas tropik bölge bitkileridir. Yaprakları kalp şeklinde ve yıl boyunca çiçekli görülebilir. 

Ekolojik İstekleri:

Işık: Doğrudan güneş ışığı almayan, aydınlık, yarı gölge veya gölge yerleri tercih ederler.    

Sıcaklık: Kışın sıcaklık 15 santigrat derecenin altına inmemelidir.     

Nem: Yüksek oranda nem isterler.   

Gelişimini Etkileyen Etmenler:

Sulama: Gelişme döneminde kireçsiz ve klorsuz su ile bolca sulanmalı ve yapraklarına su püskürtülmelidir.

Üretim Tekniği: Üretilmeleri tohum ve ayırma ile yapılır. Tohumla üretimde, tohumlar Şubat ayında ekilir. Kökten ayırma üretimleri ise Mart ve Nisan aylarında yapılır.      

Gübreleme: Nisan ve Ağustos ayları arasında 2 haftada bir kez gübre verilmelidir.

Saksı değişimi: Her üç yılda bir Mart ve Nisan aylarında yapılmalıdır.

12) Aloe Arborescens

• Anavatanı Güney Amerika olan herdemyeşil bir bitkidir. 
• Büyüme oranı yavaştır.
• Yaprak kenarları dikenli, iğneli; yapraklar mızrak şeklindedir.
• Kışın çiçeklenirler ve çiçekleri kırmızı renktedir.
• Sukulent ve rozet yapraklı bir türdür. 

Ekolojik İstekleri:

Işık: Güneşli yerlerde iyi gelişir. Yazın bol ışığa gereksinim duyarlar.

Sıcaklık: Sıcak severler. Düşük sıcaklığa dayanıklı değillerdir. 

Toprak: Herhangi bir Aloe türünü yıllarca sağlıklı yetiştirmek için saksının drenajının iyi olması, toprağa kum veya perlit karıştırılarak geçirgenliğinin sağlanması gerekir. 

Nem: Yarı nemli ortamları sever.

Gelişimini Etkileyen Etmenler:

Sulama: Fazla su ihtiyacı yoktur. Yaprak üzerinde kalan su zamanla çürümelere neden olur. Bu nedenle yaprakların ıslak kalmaması gerekir.  

Üretim Tekniği: İlkbahar ve yaz aylarında yaprak ve kök çelikleriyle üretilir. 

Gübreleme: Haziran ve Temmuz aylarında iki haftada bir kez azotça fakir gübre verilir. 

Sakı değişimi: Erken ilkbahar ve sonbaharda yapılır. 

13) Kolyoz (Coleus blumei hybrida)

• Çok renkli ve dekoratif yaprakları ile son derece beğenilen bir iç mekan bitkisidir. Çok yıllıktır.
• Yoğunluk derecesi fazladır.
• Büyüme oranı orta derecelidir.
• Yapraklar oval, kenarları yeşil şerit halinde ortası krem, sarı, kırmızı ve pembe desenlidir. Çiçekleri yazın açar.

Ekolojik İstekleri:

Işık: Yaprak renklerini korumak amacıyla aydınlık ve güneşli ortam gerekir. 

Sıcaklık: Fazla sıcaklık isteği yoktur. Gece sıcaklık 14-18 santigrat derece olmalıdır. 

Toprak: Hafif killi, kireçsiz toprak ister.  

Nem: Sıcaklık arttıkça nisbi nem gereksinimi artacağından yaz aylarında yapraklarına su püskürtmek gerekir. 

Gelişimini Etkileyen Etmenler:

Sulama: Yaz aylarında bol ve sert olmayan su ile sulanmalıdır. 

Üretim Tekniği: Ocak ve Haziran sonlarına kadar olan sürede alınan tepe çelikleri su ya da herhangi bir köklendirme ortamında (kum, perlit) kolayca köklenirler.          

14) Üç Renkli Dua Çiçeği (Stromanthe sanguinea)

• Çok yıllık, herdemyeşil bir bitkidir.
• Dikey yönde büyür. 
• Yaprak uzunluğu 40 cm’e kadar uzayabilir.
• Yaprakları sivri uçlu, üst yüzeyi koyu yeşil, damarları beyaz çizgi halinde belirgin ve alt yüzeyi bordomsu renktir. 

Ekolojik İstekleri:

Işık: Yarı aydınlık yerlerde iyi gelişim gösterirler. Gün içinde ortalama 6 saat güneş görmesi gerekir.

Sıcaklık: Sıcaklığa toleransı yüksektir. 

Gelişimini Etkileyen Etmenler:

Gübreleme: Genç fidanların iyi bir kök gelişimi yapabilmesi için fazladan fosfora ihtiyacı vardır.

Üretim Tekniği: Üretimi ayırma ile yapılmaktadır.

Nem: Yüksek nem ister. 

Gelişimini Etkileyen Etmenler:

Sulama: Bitkinin yaz aylarında bol suya ihtiyacı vardır. Sulama kireçsiz suyla yapılmalı ve çiçekli olmadığı zamanlarda yapraklarına su püskürtülmelidir.    

Üretim Tekniği: Çelikle üretilir. Ocak ayından itibaren yumuşak sürgünlerden alınan çeliklerin köklendirilmesi mümkündür.

Gübreleme: Ağustos ayına kadar düzenli kompoze gübre verilmelidir. 

Saksı değiştirme: Mart ayı içinde saksı değişimi yapılabilir. 

*Bitki bakımında en önemli husus yüksek nem sağlayabilmek ve hafif güneşli, aydınlık ancak doğrudan güneş ışığı almayan bir ortamda barındırmaktır.

15) Cam güzeli (Impatiens walleriana)

• Yayılarak büyüyen bir bitkidir.
• Yoğunluk derecesi fazladır.
• Büyüme oranı hızlıdır.
• Yaprak şekli oval ve kenarları dişlidir; yaprak damarları belirgindir. 
• Çiçekleri beyaz, kırmızı, turuncu mor renklerdedir. 

Ekolojik İstekleri:

Işık: Yoğun güneş ışığı almayan aydınlık ortam gerekir. İlkbahar ve sonbahar aylarında yarı gölge ortamlar uygundur. 

Sıcaklık: Fazla sıcaklık isteği yoktur. Ancak yıl boyunca çiçeklenebilmesi için kışın 13 santigrat derecede bulundurulması gerekir. 

Nem: Yüksek orantılı nem ister.  

Gelişimini Etkileyen Etmenler:

Sulama: Dinlenme dönemleri dışında bol ve yeterli sulanmalıdır. Mümkünse sert su kullanılmamalıdır. 

Üretim Tekniği: Üretimleri çelik ve tohumla yapılır. Çeliklerin köklenmesi su ya da ıslak kumda çok rahat ve hızlı olur. 

Gübreleme: Mayıs ve Eylül ayları arasında 2 haftada bir kez gübre verilmelidir