Bebeklerde Ek Gıdaya Geçiş

29.01.2021 / Sağlık / Genel

Anne sütü, yeni doğan bebeğin ihtiyaç duyduğu tek gıdadır ve doğumdan sonraki ilk 6 ayda bebeğe ek besin verilmesi gereksizdir.

Bebekler altı aylık olduktan sonra artık anne sütüne ek olarak katı yiyecek yemek için hazır hale gelir. Her bebek farklı gelişimsel özellikler taşır ve bu sebeple ek gıdaya geçiş sürecinde de bireysel farklılıklar gösterebilir.

Ek gıdalara geçiş kesinlikle anne sütüyle vedalaşmak anlamına gelmez. Bebek hala anne sütünün içeriğindeki değerlere ihtiyaç duyar. Bu yüzden bebeğin 1 yaşına kadar ana öğünü anne sütüdür. Ek gıdaları ara öğün olarak düşünebiliriz.

Ek Gıdaya Ne Zaman Geçilir?

Ek gıdalara geçişte acele etmemek gerekir. Çünkü bebeklerin sindirim sistemi henüz tam gelişmediği için besin alerjisi riskini göz önünde bulundurarak ilerlemek gerekir.

Çoğu bebek doğumdan yaklaşık 6 ay sonra ek gıdalara geçiş için hazır hale gelir. Bu süreden önce genellikle yiyecekleri dilleriyle iterek ağızlarından çıkarırlar ve bu davranış henüz ek gıda için hazır olmadıklarının göstergesidir.

Bebeğiniz sıvı diyetin ötesine geçmeye hazır olduğunda size net işaretler verecektir. Bu işaretlerden bazıları;

• Baş kontrolünün iyi olması, yani bebeğin başını sabit, dik konumda tutabilmesi,
• Yiyecekleri yutarken sıkıntı yaşamaması için mama sandalyesi veya beslenme koltuğunda destekle, dik bir şekilde oturabilmesi,
• Yiyecekleri dil ile itme refleksinin ortadan kalkmış olması,
• Ellerini veya oyuncaklarını ağzına sokması,
• Diğer insanların yedikleriyle ilgilenmesi, yemeye çalışması veya ona yiyecek gösterdiğinizde ağzını açması,
• Fiziksel gelişiminin uygun olması, doğum kilosunun yaklaşık 2 katına erişmiş olması.

Ek Gıda Döneminde Dikkat Edilmesi Gereken Diğer Noktalar

• Ek gıdaya başlarken bebeğinizin ilk defa ek bir gıda ile tanıştığını unutmayın. Bu yüzden her yeni gıdaya başlarken, o gıdadan bir tatlı kaşığı verip bu miktarı zamanla arttırabilirsiniz. Bu hareket bebeğinizin sindirim sorunları ve alerji semptomları gösterip göstermeyeceğine dair harika bir ipucudur.
• Ek gıdaya tek çeşit ile başlanır. Her yeni ek gıdayı en az 2-3 gün aralıklarla beslenme listesine ekleyebilirsiniz.
• Bebeğiniz için uygun tariflere tuz ve şeker eklememelisiniz.
• Ek besinlere geçilirken; elma, şeftali, armut gibi meyveler ile patates, havuç ve kabak gibi sebzelerin püresi ve suyu tercih edilebilir.  Doğru beslenme planı içi ay ay beslenme bilgileri edinmeniz ve bunları uygulamanız çok önemli.
• Ek gıdalara başlarken ilk olarak öğle öğününü tercih edin ve yemeğiniz için bebek kaşığı kullanın.
• Bir iki kaşık ek gıda verdikten sonra bebeğinize anne sütü verin. Bu şekilde bebeğinizi yormamış olursunuz.
• Bebeğiniz ek gıdaları ısrarla dışarıya doğru itiyorsa ve yutmuyorsa henüz hazır değildir. Ek gıda desteğini 10 gün sonra tekrar deneyin. Bebekler ek gıdalara 7. aya kadar alışamayabilirler. Panik yapmayın, bu çok normal.
• Eğer bebeğiniz kaşığı reddediyorsa belki de sorun yemek yemekte değil kaşığa alışamamasıdır. Bu durumda kaşık yerine parmağınızla yedirmek de çözüm olabilir.

Ek Gıdaya Geçiş Nasıl Olmalı?

Ek gıdaya geçiş döneminde bebeğe anne sütü veya formül mama verilmeye devam edilmelidir. Geçiş yavaş ve yumuşak bir şekilde yapılmalıdır. Bebeklerde ek gıdaya geçiş sırasında dikkat edilmesi gerekenler bazı noktalar;

• Şeker veya tuz içermeyen tek bileşenli yiyecekler sunulmalı ve her yeni yiyecek arasında üç gün beklenmelidir. Bu şekilde, bebeğin bir besine karşı alerjik reaksiyon gösterip göstermediği anlaşılabilir.
• Başlangıçta günde tek öğün şeklinde ek besin verilmelidir.
• Doğal ve taze gıdalar tercih edilmelidir. Konserve ya da dondurulmuş gıdalardan uzak durulmalıdır.
• Ek gıdaya ilk başlandığında havuç, kabak, patates, elma, armut, muz gibi mevsime özgü sebze ve meyvelerin püreleri ya da yoğurt verilebilir.
• İlerleyen zamanlarda sebze çorbası, kabak dolması, yoğurtlu meyve ve sebze karışımları gibi birden çok besin içeren yemekler tercih edilebilir.
• Küçük bebeklerde bağışıklık sistemi henüz tam olgunlaşmadığı için enfeksiyonlara yakalanma riskleri fazladır. Bu yüzden besinler hijyenik bir şekilde hazırlanmalıdır.
• Bebekler sıklıkla ilk defa verilen yiyecekleri reddederler; çünkü lezzet ve doku yenidir. Bu durumda yiyeceği yemesi için zorlanmamalı bir süre sonra tekrar denenmelidir.
• Besinler denenirken bebeğin aç olmasına dikkat edilmelidir.
• Bebeklerin diş etleri oldukça hassastır. Bu sebeple diş etlerine zarar vermemek için yumuşak uçlu plastik bir kaşık kullanılabilir.
• Ek gıda denemelerine bebeğinizin çok yorgun veya huzursuz olmadığı zamanlarda başlamak iyi olacaktır.
• Bebeğiniz ilk başta çok fazla yiyemeyebilir, bu deneyime alışması için zamana ihtiyaç duyar. Bazı bebeklerin yiyecekleri ağızlarında tutma ve yutma konusunda pratik yapmaları gerekir.

Ek Gıdaya Geçişte Verilmemesi Gereken Besinler

Ek gıdaya geçildiğinde bebeğin beslenmesinde meyve ve sebzeler önemli bir yer tutar. Fakat her meyve ve sebze bu dönemde verilmemelidir. Patlıcan nikotin içerdiği için bebekler için uygun değildir. Çilek, kiraz, ahududu, portakal, kivi gibi meyveler ve yumurta beyazı alerji riski nedeniyle küçük bebeklere verilmemelidir.

İnek sütü hazmının zor olması, bağırsakta gizli kanamaya ve demir eksikliğine yol açması gibi nedenlerle yine 1 yaşına kadar uzak durulması gereken besinler arasında bulunur. 1 yaş altı bebeklere bal verilmesi çok sakıncalıdır;  çünkü ölümcül olabilecek sonuçlara neden olabilir. Hazır ve işlenmiş gıdaların hiçbiri bebekler için uygun değildir. Küçük bebeklere verilmemesi gereken diğer besinler;

• Çay, çikolata, kakao ve kahve kafein içeren gıdalar
• Soya
• Fındık, fıstık, ceviz gibi kuruyemişler
• Turşular
• Tatlandırıcı içeren yiyecekler
• Sucuk, salam, sosis gibi şarküteri ürünleri

Adım adım ek gıdalara başlama sırasını takip ederken, ek gıdaya başlama listesi için de mutlaka aşağıdaki besinlere yer vermelisiniz.

• Tahıllar: Bebeklerin beslenmesinde tahıllar çok önemlidir, başlangıçta pirinç en uygun tahıldır.
• Sebze Püreleri: Sebze farklı bir tattır ve bebeklerin sebzeye alışması zor olabilir. Sebze olarak ilk etapta patates, havuç, kabak gibi sebzelerle tuz, baharat ve salça katmadan bir çorba hazırlayabilirsiniz.
• Meyve Püreleri: Başlangıçta elma, havuç, şeftali suları iyi tercih olabilir. Meyveleri püre şeklinde vermeniz daha doğru olacaktır. Armut ve elma püre olarak vermek için daha uygun meyvelerdir. Biraz yumuşaması için meyve pürelerini buhar üzerinde de bekletebilirsiniz.
• Yoğurt: Bebeğinize yoğurdu anne sütüyle ya da doktorunuz önerdi ise devam sütü* ile mayalayabilirsiniz.