Sevr Barış Antlaşması

30.06.2020 / Eğitim / Tarih

I. Dünya Savaşı sonrasında Osmanlı Devleti ile İtilaf devletleri arasında 10 Ağustos 1920 tarihinde Fransa’nın Sevr banliyösünde görüşüldü.

İtilaf devletleri ile Sevr Barış Antlaşması’nı görüşmek üzere Tevfik Paşa, İtalya’nın San Remo kentine gitti. Maddelerin ilk 50 tanesini okuduktan sonra imzalamaktan vaz geçer. Ardından Tevfik Paşa antlaşma maddelerini Padişah Vahdettin’e getirdi ama padişah da imzalamadı.

Bu gelişmelerin ardından İngiltere destekli Yunanistan, Bursa ve Uşak’ı işgal etti. Bu işgal sırasında Yunan askerleri Tophane’de bulunan Osman ve Orhan Bey mezarlıklarını tahrip edince Bursa halkı ayaklandı. Halk, mezarlıklara yürüyünce Yunan askerleri tarafından üzerlerine ateş açıldı ve onlarca şehit verildi. Bu acı olayın ardından I. TBMM yas ilan etti ve kürsünün önüne siyah bir örtü örttü. Bu örtü, Bursa işgalden kaldırılıncaya kadar da orada kaldı.

Yaşanılan vahşetin ardından Padişah Vahdettin, yanına aldığı Damat Ferit önderliğinde Saltanat Şurası ile Sevr Barış Antlaşması’nı tekrar görüşmek üzere yola çıktı. Bu Şura’da Reşat Halis, Bağdatlı Hadi ve Rıza Tevfik yer aldı. Fakat Padişah Vahdettin bu anlaşmayı onaylamasa da beraberindeki kişiler imzaladı.

Sevr Barış Antlaşması, hukuken geçersizdir. Çünkü Osmanlı Mebusan Meclisi’nde onaylanmadan kabul edilmiştir. O dönemde Osmanlı Mebusan Meclisi kapalı olduğu için onaylama olmadan imzalanmaya gidilmiştir. Fakat diğer ülkeler ve Osmanlı Devleti heyeti imzaladığı için İtilaf devletleri tarafından kabul görmektedir. Osmanlı Devleti’nin imzaladığı son antlaşmadır. Osmanlı Devleti fiilen sona ermiştir.

Sevr Barış Antlaşması kapsamında Doğu Anadolu’da Ermenilerin İngiliz desteğini alarak Kars’ı işgal etmesi Sevr’i yürürlüğe koymaya başladılar. Ayrıca milli mücadelenin başarıya ulaşmasından dolayı başarıya ulaşamadılar. İleride bu antlaşma yerine Lozan Barış Antlaşması imzalanacaktır.

Sevr Antlaşması Bazı Maddeleri

• Doğu Trakya ile İzmir ve çevresi Yunanistan’a bırakılacak.
• Anadolu’nun Güney Batı’sı ve Konya, İtalyanlara bırakılacak.
• Anadolu’nun Güney Doğu’su ile Zonguldak ve Suriye, Fransa’ya bırakıldı.
• Vilayet-i Sitte’de bir Ermeni Devleti kurulacak.
• Trabzon merkezli Pontus Rum Devleti kurulacak.
• Irak ve Filistin, İngiltere’ye bırakılacak.
• İstanbul, Osmanlı Devleti’nin başkenti kalacak. Ancak Osmanlı Devleti, azınlık haklarını koruyamazsa İstanbul’da elinden alınacak.
• Boğazlar bir komisyon tarafından yönetilecek. Bu komisyonun ayrı bir bayrağı ve bütçesi olacak. Komisyonda Türk üye olmayacak. (İtilaf devletleri ortak bir komisyon kuracak)
• Osmanlı Devleti kapitülasyon vermeye devam edecek.
• Osmanlı ordularının toplam sayısı 50.700’ü geçmeyecek ve ağır silah olmayacak. Büyük savaş gemisi, uçak ve tank da olmayacak.
• Kürtler isterse Diyarbakır merkezli Kürdistan Devleti kurabilecek.
• Osmanlı Devleti, savaş tazminatı ödeyecek.