1735-1739 Osmanlı-Rus-Avusturya Savaşı

15.06.2023 / Tarih / Eğitim

1735-1739 Osmanlı-Rus-Avusturya Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu, Rusya İmparatorluğu ve Avusturya arasında gerçekleşen bir çatışma dönemidir.

1735-1739 Osmanlı-Rus-Avusturya Savaşı, Rusya'nın Osmanlı Devleti'ne ait Azak ve Kılburun kalelerini işgal etmesiyle çıkan ve Rusya ile müttefiklik anlaşması yapan Avusturya ordularının da üç koldan Bosna, Balkanlar ve Eflak üzerinden hücum etmesiyle başlayan bir savaştır.

Bu savaşın nedenleri arasında Avusturya ve Rusya'nın Karadeniz'e çıkışlarını genişletme isteği, Osmanlı İmparatorluğu'nun zayıflaması ve iç karışıklıklarının olduğu bir döneme denk gelmesi yer alıyordu. Avusturya'nın Sırbistan ve Temeşvar'a olan talepleri, Rusya'nın ise Karadeniz ve Kırım üzerindeki etkisini artırma isteği savaşın başlıca sebepleriydi.

Savaşın ilk döneminde Avusturya ve Rusya, Osmanlı İmparatorluğu'na karşı başarılar elde ettiler. Rusya'nın öncülüğünde kurulan Osmanlı karşıtı Kutsal İttifak, Osmanlı topraklarına yönelik saldırılar gerçekleştirdi. Ancak Osmanlı İmparatorluğu'nun II. Mahmud liderliğindeki ordusu, Niğbolu Muharebesi'nde önemli bir zafer kazanarak Rus ve Avusturya güçlerini geri püskürttü.

1739'da imzalanan Belgrad Antlaşması ile savaş sona erdi. Bu antlaşma, Osmanlı İmparatorluğu'nun bazı topraklarını kaybetmesine neden oldu. Avusturya, Temeşvar'ı elde ederken, Rusya ise Azak Kalesi ve çevresini ele geçirdi. Ancak savaşın sonucunda Osmanlı İmparatorluğu, topraklarının büyük bir kısmını korumayı başardı.

1735-1739 Osmanlı-Rus-Avusturya Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu'nun zayıflamasını hızlandıran ve Avrupa devletlerinin Osmanlı toprakları üzerindeki etkisini artıran bir döneme denk gelmesi bakımından önemlidir. Aynı zamanda Osmanlı İmparatorluğu'nun gerileme sürecindeki savaşlardan biridir.

Savaşın Nedenleri

• Genişleme İstekleri: Avusturya ve Rusya, Osmanlı İmparatorluğu'nun zayıflamasını fırsat bilerek kendi topraklarını genişletme isteği taşıyorlardı. Avusturya, Balkanlar ve Temeşvar gibi bölgelerde kontrolünü artırmak istiyordu. Rusya ise Karadeniz'e çıkışını genişleterek ve Kırım üzerinde daha fazla etki sahibi olmak istiyordu.
• Karadeniz Ticareti ve Denetimi: Karadeniz, Osmanlı İmparatorluğu, Rusya ve Avusturya arasında önemli bir ticaret rotasıydı. Bu savaşın arkasındaki motivasyonlardan biri, Karadeniz üzerinde daha fazla denetim kurmak ve ticari avantaj elde etmektir.
• Osmanlı İç Karışıklıkları: Osmanlı İmparatorluğu 18. yüzyılda iç karışıklıklar ve siyasi istikrarsızlık dönemine girmişti. Bu durum, Avusturya ve Rusya gibi güçlü devletlerin Osmanlı topraklarına müdahale etme fırsatını artırdı.
• Kırım Hanlığı Sorunu: Kırım Hanlığı, Osmanlı İmparatorluğu'nun himayesinde bir Türk devletiydi. Rusya, Kırım üzerindeki etkisini artırmak istedi ve Kırım'ı Osmanlı İmparatorluğu'ndan koparmak amacıyla müdahalede bulundu. Bu da savaşın nedenlerinden biriydi.
• Dini ve Etnik Faktörler: Savaşın dini ve etnik bileşenleri de vardı. Avusturya, Habsburg İmparatorluğu'nun Katolik çoğunluğunu desteklerken, Osmanlı İmparatorluğu'nun kontrolündeki topraklarda farklı etnik ve dini gruplar vardı. Bu da çatışmaların din ve etnik ayrılıklar üzerinde yoğunlaşmasına yol açtı.

Bu faktörler bir araya gelerek 1735-1739 Osmanlı-Rus-Avusturya Savaşı'nın temel nedenlerini oluşturmuştur. Bu savaş, güç dengelerinin değiştiği bir dönemde gerçekleşmiş ve Osmanlı İmparatorluğu'nun Avrupa'daki etkisini daha da azaltmıştır.

Savaşın Sonuçları

• Belgrad Antlaşması: Savaşın sonucunda 18 Eylül 1739'da Belgrad Antlaşması imzalandı. Bu antlaşma ile savaş sona erdi ve taraflar arasında bir dizi toprak değişimi gerçekleşti.
• Toprak Kayıpları: Osmanlı İmparatorluğu, Belgrad Antlaşması ile bazı topraklarını kaybetti. Avusturya, Temeşvar'ı elde ederken, Rusya Azak Kalesi ve çevresini ele geçirdi. Bu, Osmanlı İmparatorluğu'nun topraklarının azalması ve güç kaybetmesi anlamına geliyordu.
• Kırım'ın Bağımsızlığı: Savaşın sonucunda Kırım Hanlığı, Osmanlı İmparatorluğu'ndan ayrılarak fiilen bağımsız hale geldi. Rusya, Kırım üzerinde daha fazla etki sahibi oldu ve Kırım Hanlığı Rus himayesine girdi.
• Osmanlı İmparatorluğu'nun Zayıflaması: Bu savaş, Osmanlı İmparatorluğu'nun zayıflamasının bir göstergesi olarak kabul edilebilir. İmparatorluk, toprak kayıplarıyla ve Avrupa güçleri karşısındaki başarısızlıklarıyla birlikte genel gücünü kaybetmeye devam etti.
• Osmanlı-Avusturya-Rus İlişkileri: Savaş sonucunda Osmanlı İmparatorluğu, Avusturya ve Rusya ile bazı diplomatik ilişkiler kurdu. Bu ilişkiler zamanla değişkenlik gösterse de, gelecek yıllarda bu üç devlet arasındaki etkileşimler devam etti.
• Güç Dengelerinin Değişimi: Savaş, Avusturya ve Rusya'nın Osmanlı İmparatorluğu karşısındaki gücünü artırdı. Osmanlı İmparatorluğu'nun gerilemesi ve toprak kayıpları, Avusturya ve Rusya'nın bölgedeki etkilerini artırdı ve güç dengesini değiştirdi.

Sonuç olarak, 1735-1739 Osmanlı-Rus-Avusturya Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu'nun toprak kaybına ve zayıflamasına yol açan önemli bir çatışma olarak tarihe geçti. Bu savaş, Osmanlı İmparatorluğu'nun gerileme sürecinin bir parçasıydı ve Avusturya ile Rusya'nın bölgedeki etkisini artırdı.

Belgrad Antlaşması

Belgrad Antlaşması, 18 Eylül 1739 tarihinde imzalanan bir antlaşmadır. Bu antlaşma, 1735-1739 Osmanlı-Rus-Avusturya Savaşı'nın sona ermesine yol açtı.

Belgrad Antlaşması'na göre, Osmanlı İmparatorluğu önemli toprak kayıpları yaşadı. Avusturya, Temeşvar'ı ele geçirerek topraklarını genişletti. Rusya ise Azak Kalesi ve çevresini kontrol altına aldı.

Antlaşma aynı zamanda Kırım'ın Osmanlı İmparatorluğu'ndan fiilen ayrılmasına neden oldu. Kırım Hanlığı, Rus himayesine girdi ve bağımsızlığını kazandı.

Belgrad Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu'nun gücünün azalması ve Avusturya ile Rusya'nın bölgedeki etkilerinin artmasıyla sonuçlandı. Bu antlaşma, Osmanlı İmparatorluğu'nun gerileme sürecindeki önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilir.

Ayrıca Bakınız

• Osmanlı Devleti ile Rusya Arasında Geçen Savaşlar
• Belgrad Antlaşması