Erişimlerin Hep Düşük mü Kalıyor?
Instagram'da erişimleriniz hep düşük mü kalıyor. O zaman bu yöntemleri denemelisiniz.
Bilimin Amacı
06.07.2022 / Eğitim / Genel
Bilimin amacı, bilimsel yöntemlerle, gözlenen durumlara dayanarak gözlenmeyen durumlar hakkında tahmin yapabilmektir.
Bu yolla bilim adamı, doğayı denetim altına almaya çalışır. Buna göre bilimin temel amacı; anlama, betimleme, tanımlama, açıklama, sınıflandırma, ölçme, deneye tabi tutma, genelleme, yorumlama, denetim ve araştırmadır.
Bilimin amacı olguları, yani doğa olaylarını anlamak, açıklamak, sınıflandırmak ve kontrol etmektir. Bilim sadece fiziksel olguları değil, sosyolojik, psikolojik, ekonomik, kültürel vb. bilgi alanlarının hepsini kapsar. Kısaca insanın algı alanına giren her şey bilimin konusu içindedir. Bilim bunları açıklamakla, bunlar arasında ilişkiler kurmakla ilgilenir. Bilimlerden beklenen, daima daha fazla olgusal bilgi üretme bunları insanlığın yararına sunmaktır.
Bilim var olan şeylerin özelliklerinin öğrenilmesi ile başlar. Anlama işlevi, amaca dönük “bu nedir veya bunun anlamı nedir?” sorusunun cevaplandırılmasıyla ilgilidir. Araştırmalarda açıklama ve ayrıntı belirleme, bilimin anlama işlevine uygun olmalıdır. Betimleme, bir şeyin nicelik, nitelik, görünüm, özellik ve yapısının ayrıntılı ve açık bir şekilde söz veya yazı ile anlatılmasıdır.
Bilim kuramı betimleme ve açıklama işiyle uğraşır. Buna göre, betimleme bir şeyin “ne” olduğu sorusuna; açıklama ise “bunun neden böyle olduğu” sorusuna cevap verir. Bilimin asıl amacı doğal süreçlerin betimlenmesi ve açıklanmasıdır. Her iki ifade de yaşama evreninden çıkar. Bilim kuramı, bu ifadelerin kullanımı ile bu ifadelere uygun soru sorma tarzları geliştirerek bilime katkı yapmaya çalışır.
Açıklama, bilindiği varsayılan öğeler kullanarak bilinmeyenleri bulma ve izah çabasıdır. Kısaca bilinmeyeni bilinebilir duruma getirmesidir. Farklı açıklama türleri vardır. Bir işaretin, sembol veya kelimenin anlamının belirlenmesine semantik açıklama; bir olay veya olgunun meydana geldiği sistemin diğer birimleriyle ilişkilerinin gösterilmesine yapısal açıklama; yapı veya sistem içindeki öğelerin işlevlerinin belirtilmesine işlevsel açıklama; olay ya da olgular arasında belirli somut sebep-sonuç ilişkileri kurulması yoluyla yapılan açıklamaya nedensel açıklama; bir olay ya da olgunun ortaya çıkışıyla ilişkisi olduğu sanılan ancak bu ilişkinin niteliği ölçülemeyen faktörlerin söz konusu olay veya olguyla irtibatlanmasına anlamsal açıklama; bilinmeyenin mantık kurallarına bağlı kalınarak, bilinir hâle getirilmesine mantıksal açıklama denir. Açıklama, “neden”ini bilme, açıklayıcı araştırmanın amacıdır. Araştırmacı tanımlayıcı araştırmanın üzerine kurulur ve bir şeyin olma nedenini belirlemeye çalışır.
Açıklayıcı araştırmalarda, nedenler ve amaçlar aranır. Örneğin, tanımlayıcı bir araştırmacı anne-babaların yüzde 10’unun çocuklarına şiddet uyguladığını ortaya çıkarabilir; açıklayıcı araştırmacı ise anne babaların çocuklarına neden şiddet uyguladığını öğrenmekle ilgilenir ve nedenleri tanımlamaya çalışır.
Bilindiği gibi tanımlama, sözlü ya da yazılı olarak bir kavramı nitelik ve özelliklerini belirleme, işlevini gösterme ya da onu benzerlerinden ayırıcı yönlerini tespit etmedir. Bilimin diğer bir amacı sınıflandırmadır. Sınıflandırma varlıkları gruplara ayırmak, belirli ilkelere göre düzenlemek veya daha kolay tanımlayabilmek amacıyla, benzer özelliklere ait birimleri diğerlerinden ayırarak bir araya getirmektir.
Bilimin amacı, yalnızca olguları sınıflamak, olgular hakkında sınıflardan oluşmuş bir sisteme ulaşmak değildir. Bilimin esas amacı, sistemleştirmedir. Bu çaba içinde bilim, yasalardan ve kuramlardan hareketle olgular arasındaki işlevsel bağlılıkları açıklamaya çalışır. Genelleme, tek tek bireysel özelliklerin tüm bireyler için de geçerli olduğunun kabul edilmesidir.
Bilimin temel amacı, olayları açıklayıcı genellemeler yapmak kadar, bu olayların ortaya çıkışını önceden görebilmek yani öngörüde bulunmaktır. Öngörü, bilimsel genelleme ve yasalardan hareketle, gelecekte meydana geleceği beklenen olaylar hakkında tahminde bulunmaktır. Öngörü, bir şeyin olacağına dair bir ifadedir. Öngörüde bulunmak açıklamaktan daha kolaydır.
Bilimin diğer bir amacı, olay veya olguları hipotezler doğrultusunda deneye tabi tutmaktır. Bu yolla olay ve olgular arasındaki ilişkiler ortaya çıkarılmaya çalışılır. Bunun diğer bir amacı da bağımsız değişkenlerin etkilediği bağımlı değişkenleri tespit etmektir. Bilim deneyle üretilen bir etkinlik olduğu için deneye tabi tutmadan bir iddianın, hipotezin, varsayımın veya teorinin doğruluğu ileri sürülemez.
Bilim sadece araştırma ile bulgulara ulaşmak, sonra bunları analiz etmekten ibaret değildir. Bilimin evrenselleşebilmesi için elde edilen sonuçların yorumlanması gerekir. Yorumlama, yoruma tabi tutulanın açıklanması, ilişki ve bağlantı kurma etkinliğidir. Bilimin diğer bir amacı dağınık olguları bir araya getirerek somut ve yararlı ürünler ortaya çıkarmak ve bu yolla doğanın denetim altına alınmasını sağlamaktır.
Nihayet bilim bir hobi veya fantezi değildir. Bilimin üretilmesi için çok fazla çabaya ve kaynağa ihtiyaç vardır. Dolayısıyla bilim, temelde insanoğlunun kendisini ve çevresini daha iyi tanıması, gerektiğinde etkileyebilmesi, ona egemen olup kendi kontrolü altına almasıdır. Kısaca kontrol, doğa ve toplum olaylarının denetim altına alınması anlamına gelir.
Bilimin diğer bir amacı, araştırma yapmaktır. Araştırma deneysel ve kuramsal olmak üzere iki kısımdan oluşur. Araştırma ile deneysel ve kuramsal olarak bilime katkıda bulunulur. Bilim adamı, deneysel dünyanın belli bir düzen içinde olduğunu ve bunun açıklanabileceğini kabul eder. Bu kabul, bilim adamını kuram geliştirmeye zorlar. Dolayısıyla hiçbir kuram son şeklini almış değildir.
Yeni veriler elde edildikçe kuramların yerini başka kuramlar alır. Hiçbir kuram, alanındaki tüm verileri içerecek, tüm soruları çözecek kapsamda değildir. Bilim adamı, belirli sorunları çözmek için yöntemler geliştirir. Sonra bu yöntemleri sorunları çözmek için kullanır. O, araştırma konularına belirli sorularla başlar. Yöntemini de konuya bakış biçimine göre geliştirir.
Ayrıca Bakınız
